Từ tháng 12/2025, kỳ thị hình thể của người thân trong gia đình có thể bị xử phạt tối đa 10 triệu đồng

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 282/2025/NĐ-CP quy định chi tiết việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình. Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 15/12/2025, thay thế cho Nghị định 144/2021/NĐ-CP đang được áp dụng.

Theo quy định, Nghị định 282/2025/NĐ-CP xác định rõ các hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản và xử phạt hành chính. Đồng thời, nghị định cũng quy định mức phạt cụ thể theo từng chức danh có thẩm quyền, nhằm đảm bảo tính minh bạch, thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật.

Một trong những nội dung đáng chú ý của nghị định là tăng mức xử phạt đối với nhiều hành vi vi phạm trong đời sống xã hội và gia đình, qua đó góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật và gìn giữ trật tự, an toàn xã hội.

Cụ thể, tại Điều 8, người dân thả rông động vật nuôi trong đô thị hoặc nơi công cộng; để vật nuôi, cây trồng hoặc các vật khác xâm lấn lòng đường, vỉa hè, vườn hoa, sân chơi, khu dân cư, khu đô thị; vứt rác hoặc bỏ bất kỳ vật gì khác lên tường rào và khu vực liền kề với mục tiêu bảo vệ; chăn, thả gia súc, gia cầm trong chung cư… sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng.

Cũng trong nghị định này, Điều 11 quy định phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng với hành vi “không xuất trình thẻ căn cước công dân, thẻ căn cước, căn cước điện tử, giấy chứng nhận căn cước khi có yêu cầu kiểm tra của cơ quan, người có thẩm quyền; không thực hiện đúng quy định về cấp, cấp đổi, cấp lại các loại giấy tờ này…”.

Trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, các quy định xử phạt được siết chặt đáng kể. Điều 38 nêu rõ, phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng đối với hành vi “bỏ mặc, không quan tâm; không nuôi dưỡng, không chăm sóc thành viên gia đình là phụ nữ mang thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người khuyết tật, người già yếu, người cao tuổi, người không có khả năng tự chăm sóc; không giáo dục thành viên gia đình là trẻ em…”.

Tại Điều 39, người “lăng mạ, chì chiết hoặc có hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm của thành viên gia đình” có thể bị phạt từ 5 đến 10 triệu đồng. Bên cạnh đó, hành vi “tiết lộ hoặc phát tán thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm” sẽ bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng.

Đối với các hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập, đe dọa hoặc xâm hại đến sức khỏe, tính mạng của thành viên gia đình, nghị định quy định mức phạt có thể lên tới 20 triệu đồng, thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật trong việc bảo vệ an toàn và nhân phẩm con người trong quan hệ gia đình.

Đáng chú ý, Điều 40 đưa ra quy định xử phạt từ 5 đến 10 triệu đồng đối với các hành vi như “ngăn cản thành viên gia đình gặp gỡ người thân, có quan hệ xã hội hợp pháp, lành mạnh; kỳ thị, phân biệt đối xử về hình thể, giới tính, năng lực; ngăn cản việc thực hiện quyền và nghĩa vụ trong quan hệ giữa ông, bà và cháu, giữa cha, mẹ và con, giữa vợ chồng hoặc giữa anh, chị, em với nhau; cưỡng ép thành viên gia đình học tập quá sức”.

Ngoài ra, hành vi “cưỡng ép thành viên gia đình phải chứng kiến bạo lực đối với người hoặc con vật nhằm gây áp lực thường xuyên về tâm lý; cưỡng ép nghe, xem hoặc đọc các nội dung kích thích bạo lực” sẽ bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng.

Đối với các hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, nghị định quy định mức phạt từ 5 đến 20 triệu đồng, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm. Các trường hợp cưỡng ép, cản trở, cô lập hoặc giam cầm, gây áp lực tâm lý cũng bị xử lý nghiêm, với mức phạt tiền tương tự.

Cơ quan soạn thảo nhấn mạnh, các mức phạt tiền nêu trên áp dụng cho cá nhân; nếu hành vi vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi.

Việc ban hành Nghị định 282/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh, trật tự và an toàn xã hội, đồng thời bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, hướng tới một xã hội văn minh, kỷ cương và nhân văn.