Từng là 'báu vật' của sân khấu, nữ NSƯT phải từ bỏ sự nghiệp sau vụ cháy suýt mất mạng, nay sống một mình dù có 5 người con

Từng là gương mặt sáng giá bậc nhất của sân khấu cải lương miền Nam, được khán giả tôn vinh là “Đệ nhất đào võ”, NSƯT Diệu Hiền giờ đây sống lặng lẽ trong Viện dưỡng lão nghệ sĩ.

Cuộc đời bà là hành trình nhiều vinh quang xen lẫn những khúc quanh nghiệt ngã, từ đỉnh cao danh vọng đến những ngày tháng đơn độc, chống chọi với bệnh tật và ký ức đau thương.

Từng là “báu vật” trên sân khấu, ngôi sao rực rỡ nhất thập niên 1960-1970

NSƯT Diệu Hiền tên thật là Lâm Thị Hiền, sinh năm 1945 tại Bạc Liêu (cũ) trong một gia đình nghèo, mồ côi cha từ nhỏ, mẹ đi thêm bước nữa. Sau khi cha mất, bà cùng mẹ và anh chị em lên Sài Gòn, sống trên chiếc ghe nhỏ cập bến Rạch Bầu.

Từ nhỏ, bà đã mê cải lương, thường ngồi bên chiếc radio nghe vọng cổ và theo mẹ đi xem các đoàn diễn. Năm 14 tuổi, bà xin mẹ theo đoàn hát nhưng bị ngăn cản vì cho rằng nghề “xướng ca vô loài”. Không được chấp thuận, bà giấu gia đình bỏ đi theo gánh hát Hoa Lan - Xuân Liễu, bắt đầu cuộc đời lang bạt cùng sân khấu.

Thời gian đầu, bà chỉ nhận những vai phụ không thoại, làm hậu đài, chạy tà lọt. Sau đó, khi chuyển sang đoàn Hoa Sen, bà được nghệ sĩ Hoàng Nô - cha của ca sĩ Hoàng Lệ Nga, phát hiện năng khiếu và dạy ca cổ.

Trong một lần diễn vở “Hoa tàn trong am vắng”, vì kép chính vắng mặt, bà được giao thế vai, đổi nhân vật chú tiểu thành ni cô Diệu Hiền. Vai diễn gây ấn tượng mạnh với khán giả, cái tên “Diệu Hiền” từ đó được ông bầu đưa lên băng rôn, trở thành nghệ danh gắn bó với bà suốt sự nghiệp.

Năm 16 tuổi, Diệu Hiền bắt đầu được giao đóng vai đào chính, nhanh chóng phát triển tên tuổi khắp các sân khấu phía Nam. Bà được soạn giả Viễn Châu phát hiện và giao vai chính trong các vở “Nhụy Kiều tướng quân”, “Nữ tướng cờ đào”, “Tống Trân - Cúc Hoa”...

Với giọng ca cao, vang, nội lực cùng phong thái mạnh mẽ, đài các, bà được khán giả tôn vinh là “Đệ nhất đào võ” của sân khấu cải lương - danh xưng gắn liền với sự nghiệp của bà suốt hàng chục năm.

Những vai diễn kinh điển của Diệu Hiền như Triệu Thị Trinh trong “Nhụy Kiều tướng quân”, Bùi Thị Xuân trong “Nữ tướng Cờ Đào” được xem là hình mẫu về hình tượng nữ tướng trên sân khấu cải lương. Cho đến nay, giới mộ điệu vẫn nhắc đến hai vai diễn này như dấu ấn vàng son khó ai vượt qua.

Số phận càng thêm lận đận khi hôn nhân tan vỡ, 5 người con đều gọi bằng “chị” thay vì “mẹ”

NSƯT Diệu Hiền từng đi hát tại đoàn Thống Nhất của danh ca Út Trà Ôn và kết hôn với nghệ sĩ Út Hậu. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân không trọn vẹn. Bà chia tay chồng và một mình nuôi 5 người con trong hoàn cảnh khó khăn.

Chia sẻ với Báo Lao Động, bà nói: “Tôi đi hát từ sáng đến tối, hát cả ở quán nhậu, ở các tụ điểm nhỏ, miễn có tiền nuôi con. Lúc đó cực lắm, nhưng không làm thì ai nuôi con đây”.

Năm 1979, trong chuyến lưu diễn cùng đoàn cải lương Hương Tràm tại vùng U Minh, Cà Mau, một vụ cháy tàu xảy ra khiến Diệu Hiền bị bén lửa từ chân đến mặt, toàn thân bỏng nặng.

Bà kể rằng suốt mấy tháng điều trị, phải nằm trên lá chuối non vì đau rát, suýt mất mạng. Sau tai nạn, sức khỏe suy kiệt, giọng hát bị ảnh hưởng nặng. Tay trái bị teo cơ, không thể cử động như trước. Mỗi lần nhắc lại, bà vẫn rùng mình vì nỗi ám ảnh.

Thời gian điều trị, nghệ sĩ Vũ Linh - học trò của bà đã bỏ tất cả các show diễn để về chăm sóc, nấu cháo và lo thuốc men cho bà. Khi hồi phục, dù sức khỏe giảm sút, bà vẫn trở lại sân khấu, nhận vai phụ, thậm chí chỉ hát vài câu trong chương trình từ thiện. “Còn hát được là còn sống”, bà nói trong một lần giao lưu tại Viện dưỡng lão nghệ sĩ.

Tai nạn năm đó để lại nhiều vết sẹo, song Diệu Hiền cho rằng mình vẫn may mắn vì khuôn mặt còn lành lặn. Bà cho biết, mỗi lần nhìn lại vết thương cũ, ký ức về vụ hỏa hoạn lại hiện về.

Dù có 5 người con, NSƯT Diệu Hiền lựa chọn sống tại Viện dưỡng lão nghệ sĩ TP. HCM. Một đồng nghiệp thân thiết cho biết, dù luôn nói không buồn nhưng mỗi khi nhắc đến con, mắt bà vẫn rưng rưng. Cả đời dành tâm sức cho con cái, đến khi tuổi già, bà chỉ còn lại căn phòng nhỏ nơi viện dưỡng lão.

Các con của bà hiện đều có cuộc sống ổn định. Con gái Diệu Thanh theo nghề hát, con trai học đàn trở thành nhạc công, một người con gái khác đi tu từ nhỏ, ăn chay trường.

Do sống xa con, mối quan hệ giữa bà và các con thiếu gắn kết. Các con thân thiết với bà ngoại, quen gọi mẹ ruột là “chị Hiền”.

“Tôi không ép các con thay đổi vì chúng đã quen. Nhưng khi lớn, tôi muốn chấn chỉnh lại”, bà nói.

Bà kể lại kỷ niệm Tết năm đó: “Tôi buộc 5 con xếp hàng chúc Tết, không cho gọi ‘chị Hiền’ mà phải gọi ‘mẹ’. Vài đứa mắc cỡ, có đứa khóc, nói mong Tết nào cũng được mẹ lì xì vì mẹ cứ đi biền biệt, ít khi gặp. Tôi nghe vậy cũng bật khóc”.

Dù ly hôn, Diệu Hiền và Út Hậu vẫn giữ tình đồng nghiệp. Khi ông mắc bệnh nặng, chuyển từ Khánh Hòa vào TP. HCM, bà cùng các con đến chăm sóc.

Bà chia sẻ: “Số tôi lận đận, tình duyên không suôn sẻ. Tôi sống vì con, đó là ‘phao’ lớn nhất, là động lực để tôi vượt qua mọi sóng gió. Nghệ sĩ ai cũng có cái tôi lớn, khi giận thì không nghe ai can ngăn. Có lẽ vì vậy mà gia đình tôi nhiều lần tan vỡ”.

Cuộc sống ở tuổi 80 tại viện dưỡng lão

Không chỉ hóa thân xuất sắc vào những vai nữ anh hùng, trong đời thực, NSƯT Diệu Hiền cũng mang khí chất của một “nữ tướng”. Sau khi cha mất, bà luôn là chỗ dựa cho mẹ, anh chị em và cả con cháu. Tính cách phóng khoáng, hào sảng như giọng hát cao vút, mạnh mẽ của bà từng làm nên tên tuổi trên các sân khấu lớn nhỏ khắp miền Nam.

Dù cuộc đời lắm truân chuyên, Diệu Hiền vẫn giữ niềm tin vào nghề, vào khán giả. Năm 1993, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú, sau gần 70 năm gắn bó với sân khấu.

Ở tuổi 80, NSƯT Diệu Hiền sống an yên trong Viện dưỡng lão nghệ sĩ TP. HCM, thỉnh thoảng tham gia giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm cho thế hệ trẻ. Bà chủ động vào Viện dưỡng lão để tránh trở thành gánh nặng cho con cháu.

Ở viện, bà có bạn bè, đồng nghiệp để trò chuyện, còn ở nhà quá chật chội khi có đến 11 người cùng sinh sống, khó có không gian nghỉ ngơi.

Những ngày đầu, viện có hơn 40 nghệ sĩ cùng sinh hoạt, đến nay chỉ còn lại vài người. Mỗi sáng, bà thức dậy sớm tập thể dục, quét sân và chuyện trò cùng đồng nghiệp. Bà thấy hài lòng vì vẫn còn minh mẫn, tự chăm sóc được bản thân và xem đó là một niềm hạnh phúc ở tuổi xế chiều.

NSƯT Diệu Hiền hiện mắc bệnh tim và gai cột sống, đi lại khó khăn, từng bị chấn thương phải nằm điều trị dài ngày. Dù vậy, bà vẫn giữ nếp sinh hoạt điều độ, ăn uống đúng giờ, và thường tham gia các chương trình từ thiện, ca vài câu vọng cổ như lời tri ân khán giả.

Nghệ sĩ cho biết bà vẫn khao khát làm nghệ thuật, nên nhờ đồng nghiệp lập kênh YouTube riêng để chia sẻ đời sống thường nhật, hát tặng khán giả. Hiện kênh của bà có hơn 100.000 lượt đăng ký, nhận nút bạc YouTube.