VAMI đề xuất 3 hướng hợp tác lớn giúp Việt Nam rút ngắn lộ trình làm đường sắt tốc độ cao

Tại tọa đàm khoa học “Công nghệ đường sắt cao tốc của JFE, Nhật Bản và kinh nghiệm cho Việt Nam”, ngày 13/10, ông Kosuke Gotoh, đại diện Công ty JFE Steel Việt Nam (thuộc Tập đoàn JFE, một trong những tập đoàn công nghiệp thép hàng đầu Nhật Bản), đã giới thiệu tổng quan về công nghệ và tiêu chuẩn kỹ thuật của hệ thống Shinkansen, biểu tượng công nghệ đường sắt cao tốc được Nhật Bản phát triển và vận hành an toàn suốt hơn 50 năm qua.

Theo ông Gotoh, Shinkansen là một trong những công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt và độ chính xác cao nhất thế giới. Ngay từ khâu thiết kế, toàn bộ tuyến đều được bố trí giao cắt khác mức hoàn toàn, triệt tiêu mọi nguy cơ xung đột với đường bộ. Các yếu tố hình học của tuyến như độ cong, độ nghiêng và độ dốc đều được kiểm soát chặt chẽ, giúp tàu có thể vận hành ổn định ở tốc độ 300–350 km/giờ.

Mọi kết cấu từ nền, cầu, hầm, dầm đỡ đến đường ray được thiết kế để độ biến dạng gần như bằng 0, bảo đảm hành trình êm ái, giảm mỏi cho kết cấu, đồng thời tăng tuổi thọ công trình. Các vật liệu và cấu kiện được yêu cầu chịu tải trọng động lớn, chống rung, chống mỏi và kháng chấn, bảo đảm an toàn ngay cả trong điều kiện động đất.

“Toàn bộ hạ tầng của Shinkansen từ cầu, hầm đến nhà ga đều được xếp vào nhóm công trình hạ tầng có cấp độ quan trọng cao nhất của Nhật Bản”, ông Gotoh nhấn mạnh.

Việc kiểm định vật liệu, giám sát thi công và bảo trì đều được thực hiện theo chu trình nghiêm ngặt, với sự hỗ trợ của hệ thống giám sát tự động hiện đại. Mỗi đoàn tàu, nhịp cầu hay đoạn ray đều được theo dõi theo thời gian thực, giúp hệ thống vận hành an toàn tuyệt đối trong hơn nửa thế kỷ.

“Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng mô hình quản lý và kỹ thuật tiên tiến của Nhật Bản, kết hợp điều kiện thực tế trong nước để hình thành tiêu chuẩn riêng cho dự án đường sắt tốc độ cao. JFE mong muốn hợp tác sâu hơn với doanh nghiệp cơ khí Việt Nam trong cung ứng vật liệu, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực”, ông Kosuke Gotoh khẳng định.

VAMI đề xuất 3 hướng hợp tác lớn với Nhật Bản

Để nghiên cứu và triển khai hiệu quả dự án đường sắt tốc độ cao, đại diện VAMI đã đưa ra 3 định hướng hợp tác cụ thể với JFE và các đối tác Nhật Bản.

Thứ nhất, hai bên có thể phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong nước để xây dựng bộ thiết kế mẫu cho các hạng mục then chốt như: kết cấu cầu thép, móng cọc ống thép, tường chắn đất, tường cách âm… phù hợp với điều kiện địa chất và khí hậu Việt Nam. Bộ thiết kế này vừa bảo đảm tương thích hệ tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành, vừa rút ngắn thời gian phê duyệt và triển khai dự án.

Thứ hai, VAMI đề nghị thúc đẩy chuyển giao công nghệ và huấn luyện quy trình sản xuất, đồng thời hỗ trợ chứng nhận chất lượng để doanh nghiệp cơ khí Việt Nam có thể tự gia công, cán, hàn và xử lý bề mặt các loại thép đặc thù (như thép chịu thời tiết, Expal, AFD…). Đây là bước quan trọng để hình thành các trung tâm cung ứng khu vực, đáp ứng cả về chất lượng lẫn sản lượng cho dự án đường sắt tốc độ cao.

Thứ ba, hai bên nên triển khai các gói thí điểm theo mô hình đồng thiết kế – đồng thi công (co-engineering / co-construction), gắn với chương trình đào tạo tại chỗ cho kỹ sư và kỹ thuật viên Việt Nam. Song song đó, xây dựng quy trình bảo trì dựa trên dữ liệu cho các hạng mục cầu, hầm, ray và kết cấu phụ trợ, nhằm bảo đảm hiệu suất vận hành lâu dài và bền vững.

Cùng với 3 định hướng trên, các doanh nghiệp cơ khí – xây dựng Việt Nam cũng đề xuất phía đối tác Nhật Bản hỗ trợ chứng nhận tay nghề thợ hàn, kỹ thuật viên theo chuẩn dự án, cũng như đào tạo quản lý chất lượng theo vòng đời công trình. Đồng thời, hai bên có thể thiết lập nhóm công tác chung để thường xuyên rà soát vướng mắc kỹ thuật, pháp lý, thủ tục trong quá trình chuẩn bị và triển khai dự án.

VAMI sẽ đóng vai trò điều phối và kết nối nguồn lực từ các doanh nghiệp hội viên trên cả nước, từ cơ khí nặng, kết cấu thép, gia công chính xác, vật liệu phủ bề mặt đến thiết bị điện, tự động hóa, nhằm hình thành các liên danh đủ năng lực kỹ thuật, công nghệ và tài chính để tham gia sâu vào chuỗi dự án đường sắt tốc độ cao.