Trong ba năm phòng chống dịch COVID-19, cả nước đã huy động khoảng 230.000 tỉ đồng để phòng chống dịch và an sinh xã hội và có những khoản không đo lường được bằng tiền.
Quốc hội (QH) đã nghe báo cáo giám sát về việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19 và thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho hay tính đến tháng 12-2022, tổng số tiền đã được huy động để trực tiếp phục vụ công tác phòng, chống dịch và thực hiện các chính sách an sinh xã hội là khoảng 230.000 tỉ đồng. Trong đó ngân sách nhà nước là trên 186,4 nghìn tỉ đồng và tài trợ, viện trợ khoảng 43,6 nghìn tỉ.
Ngoài ra, có nhiều tỉ đồng đã được huy động vào Quỹ vaccine phòng COVID-19; Tiếp nhận khoảng 259,3 triệu liều vaccine phòng COVID-19, riêng viện trợ của Chính phủ các nước là gần 150 triệu liều, trị giá khoảng 24.000 tỉ đồng.
“Đã có hàng triệu tình nguyện viên, đặc biệt là đội ngũ cán bộ y tế, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch, Các tầng lớp Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế đã trực tiếp tham gia phòng, chống dịch và đóng góp sức lực, tiền, hiện vật và nhiều khoản đóng góp khác với nhiều hình thức khác nhau, trong đó có nhiều khoản đóng góp, ủng hộ không lượng hóa được bằng tiền” - bà Thúy Anh nhấn mạnh.
Về việc sử dụng kinh phí phòng chống dịch, Phó trưởng Đoàn giám sát cho hay đã hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động, hộ kinh doanh bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 trên 87.000 tỉ đồng.
Thực hiện chế độ, chính sách cho lực lượng tuyến đầu và các lực lượng khác tham gia chống dịch (quân đội, công an, y tế ...) là 4.487 tỉ đồng.
Mua vaccine phòng COVID-19 là 15.134 tỉ đồng; hỗ trợ nghiên cứu, thử nghiệm vaccine phòng COVID-19 là 4,6 tỉ đồng; mua sắm kit xét nghiệm là 2.593 tỉ đồng; mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc, sinh phẩm là 5.291 tỉ đồng.
Chi trả khám, cấp cứu, điều trị bệnh nhân COVID-19 là 719 tỉ đồng; sàng lọc, thu dung, cách ly y tế là 89 tỉ đồng; hỗ trợ xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp cơ sở điều trị COVID-19, cơ sở cách ly, bệnh viện dã chiến là 403 tỉ đồng.
Nghiên cứu, ứng dụng công nghệ thông tin phòng, chống dịch COVID-19, Chương trình sóng và máy tính cho em, dạy học trực tuyến là 96 tỉ đồng; chi khác khoảng 2.600 tỉ đồng.
Phó trưởng Đoàn giám sát của QH cũng chỉ rõ các tồn tại hạn chế trong công tác phòng chống dịch. Trong đó có việc hệ thống pháp luật hiện hành chưa bao quát hết, chưa điều chỉnh được các quan hệ, tình huống phát sinh.
Điều này dẫn đến quản lý, sử dụng nguồn lực cho phòng, chống dịch trong một số trường hợp chưa đáp ứng được yêu cầu, thiếu đồng bộ, chưa kịp thời, lúng túng trong tổ chức thực hiện hoặc phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần. Một số chính sách chưa đạt được kết quả như dự kiến.
Việc quản lý, sử dụng, thanh toán, quyết toán kinh phí phòng, chống dịch từ ngân sách nhà nước trong và sau giai đoạn cao điểm phòng, chống dịch còn chậm trễ, phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc nhưng chưa được giải quyết kịp thời, dứt điểm.
“Sau khi kiểm soát được dịch, chưa làm tốt việc giải thể, bàn giao, quản lý tài sản, thanh toán, quyết toán liên quan đến các bệnh viện dã chiến, trạm y tế lưu động, cơ sở thu dung điều trị COVID-19” - bà Thúy Anh nhấn mạnh.
Công tác quản lý, điều phối nguồn lực xã hội có lúc, có nơi còn hạn chế, lúng túng…; nguồn lực tại một số địa phương chưa đáp ứng được nhân vật lực cho công tác phòng chống dịch đặc biệt giai đoạn cao điểm…
Điều kiện, môi trường làm việc, trang thiết bị bảo hộ nhiều khó khăn, thiếu thốn; chậm bố trí kinh phí và chi trả chế độ, chính sách đối với nhân lực tham gia phòng, chống dịch.
“Đã có những sai phạm nghiêm trọng trong huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phòng, chống dịch. Đặc biệt trong công tác nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao, cấp phép lưu hành, hiệp thương giá, tổ chức sản xuất, mua bán kít xét nghiệm COVID-19 liên quan đến Công ty Việt Á và việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước cách ly tại cơ sở dân sự, tự nguyện trả phí trong thời gian dịch COVID-19. Nhiều cán bộ ở trung ương và địa phương bị xử lý hình sự” - bà Thúy Anh nêu.
Báo cáo cũng nêu rõ, công tác phòng, chống các bệnh không lây nhiễm và bệnh truyền nhiễm đạt được nhiều thành tựu nổi bật, ghi dấu trong cộng đồng quốc tế với nhiều “điểm sáng” như: Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên khống chế được dịch SARS, cúm A(H1N1); khống chế, đẩy lùi nhiều dịch bệnh nguy hiểm; cơ bản đã khống chế dịch HIV/AIDS và đặc biệt là việc kiểm soát được dịch Covid-19.
Việt Nam đã tự chủ sản xuất được 9/11 loại vaccine dùng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Khoảng 90% trẻ em dưới 1 tuổi được tiêm chủng đầy đủ các loại vaccine thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng.
