Việt Nam sở hữu 'kho báu dưới nước' vừa mang về hơn 8,3 tỷ USD sau 9 tháng: Mỹ - Trung - Hàn ráo riết săn lùng, 'quán quân' gọi tên mặt hàng nào?
Trong 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của Việt Nam đã cán mốc 8,33 tỷ USD, cao hơn 15,5% so với năm 2024.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 9/2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt gần 991 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, kim ngạch xuất khẩu đã cán mốc 8,33 tỷ USD, cao hơn 15,5% so với năm 2024. Con số này phản ánh sự phục hồi vững chắc của ngành sau giai đoạn nhiều biến động, đồng thời cho thấy khả năng thích ứng nhanh của doanh nghiệp trước bối cảnh thương mại toàn cầu phức tạp.
Tôm và cá tra giữ vai trò “xương sống”
Trong cơ cấu sản phẩm, tôm vẫn là “quán quân”, mang về gần 410 triệu USD trong tháng 9, nâng tổng kim ngạch 9 tháng lên hơn 3,38 tỷ USD (tăng 20,3%). Động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ nhu cầu ổn định tại Mỹ, Nhật Bản, EU cùng sự gia tăng đơn hàng ở các thị trường khu vực.
Cá tra cũng ghi dấu ấn với kim ngạch tháng 9 đạt gần 191 triệu USD (tăng 11%). Lũy kế 9 tháng, xuất khẩu cá tra đạt hơn 1,6 tỷ USD (tăng 10%), nhờ sự trở lại mạnh mẽ của nhu cầu từ Trung Quốc, Mỹ và Trung Đông.
Nhóm cá biển khác mang về 1,61 tỷ USD (tăng 18,5%), mực – bạch tuộc đạt gần 550 triệu USD (tăng 18,7%). Nhuyễn thể có vỏ nổi bật với mức tăng hơn 30%, đạt 192 triệu USD. Ngược lại, cá ngừ giảm nhẹ còn 705 triệu USD (-3,2%), phản ánh sự cạnh tranh gay gắt ở phân khúc cá đại dương.
Thị trường: Trung Quốc dẫn đầu, Mỹ chững lại, Hàn Quốc bứt phá
Xét theo thị trường, Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) vẫn giữ vai trò điểm sáng, đạt 1,76 tỷ USD (tăng 32,1%), chiếm thị phần lớn nhất. Mỹ cho thấy dấu hiệu chững lại khi tháng 9 giảm hơn 6%, nhưng tính chung 9 tháng vẫn đạt 1,41 tỷ USD (tăng 6,8%).
Nhật Bản đạt 1,27 tỷ USD (+15,6%), EU đạt 885 triệu USD (+13,3%). Đáng chú ý, Hàn Quốc tăng gần 50% trong tháng 9, nâng lũy kế lên 645 triệu USD (+13%). Bên cạnh đó, ASEAN đạt 536 triệu USD (+23,3%) và Trung Đông gần 295 triệu USD (+7,6%), riêng tháng 9 tăng hơn 50%, trở thành những “cửa ngách” tiềm năng.
Thích ứng linh hoạt nhưng đối mặt nhiều rào cản
VASEP cho rằng, đằng sau kết quả ấn tượng này là sự linh hoạt của doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh xuất hàng, tận dụng thời điểm trước khi một số chính sách thuế và rào cản kỹ thuật được áp dụng. Nhiều doanh nghiệp chủ động cơ cấu lại thị trường, tăng xuất khẩu sang châu Á, đồng thời củng cố vị thế tại các thị trường truyền thống.
Bên cạnh đó, xu hướng đầu tư vào sản phẩm chế biến giá trị gia tăng, đáp ứng các yêu cầu cao về chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc cũng đã giúp thủy sản Việt Nam giữ được sức cạnh tranh, đặc biệt ở phân khúc trung và cao cấp.
Tuy nhiên, ngành vẫn đối diện nhiều thách thức như thuế CBPG và thuế đối ứng tại Mỹ và một số thị trường khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp; MMPA với các quy định khắt khe về khai thác đang gây áp lực lớn cho nhóm sản phẩm hải sản.; Thẻ vàng IUU của EU vẫn chưa được gỡ bỏ, ảnh hưởng đến uy tín cũng như chi phí xuất khẩu của doanh nghiệp; Áp lực cạnh tranh từ các đối thủ trong khu vực như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Ecuador… ngày càng lớn, đặc biệt ở mặt hàng tôm và cá tra.
Theo VASEP, để duy trì đà tăng trưởng, các chuyên gia cho rằng ngành thủy sản cần tập trung vào ba hướng chính:
Thứ nhất, theo sát diễn biến thị trường và chính sách thương mại để kịp thời điều chỉnh chiến lược, tránh rủi ro khi rào cản mới xuất hiện.
Thứ hai, cơ cấu lại thị trường xuất khẩu. Bên cạnh việc giữ vững các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản, doanh nghiệp cần đẩy mạnh khai thác cơ hội tại ASEAN, Trung Đông và các thị trường ngách ít cạnh tranh hơn.
Thứ ba, đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao giá trị gia tăng. Đây là yếu tố then chốt giúp thủy sản Việt Nam cạnh tranh bền vững, nhất là khi người tiêu dùng toàn cầu ngày càng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, bền vững và an toàn.
Cùng với đó, ngành cũng cần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ trong nuôi trồng – chế biến, đồng thời tăng cường thương hiệu quốc gia thông qua các kênh ẩm thực cao cấp và thương mại điện tử.
