Vùng đất mỏ dự kiến có thể có nhiều đặc khu nhất cả nước sau sáp nhập
Vùng đất mỏ sắp có sự thay đổi mạnh mẽ trong cơ cấu hành chính khi dự kiến sở hữu 3 đặc khu hành chính. Việc sáp nhập các đơn vị hành chính và hình thành mô hình đặc khu đang mở ra kỳ vọng phát triển bứt phá cho toàn tỉnh.
Vừa qua, Hội đồng nhân dân các cấp huyện, xã trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đã hoàn tất việc tổ chức kỳ họp chuyên đề nhằm thông qua phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, thực hiện theo Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc tiếp tục nghiên cứu, đề xuất phương án sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Theo đề xuất trình Trung ương, Quảng Ninh đưa ra hai phương án sắp xếp đơn vị hành chính. Nếu thành phố Móng Cái được phê duyệt trở thành đặc khu, toàn tỉnh sẽ tiến hành sắp xếp từ 171 đơn vị hành chính cấp xã xuống còn 51 đơn vị, gồm 27 phường, 21 xã và 3 đặc khu: Vân Đồn, Cô Tô và Móng Cái. Trong trường hợp Móng Cái không được thành lập đặc khu, Quảng Ninh sẽ sắp xếp thành 54 đơn vị, gồm 30 phường, 22 xã và 2 đặc khu: Vân Đồn và Cô Tô.
Cụ thể, TP Hạ Long sẽ sắp xếp 30 đơn vị thành 11 đơn vị; TP Cẩm Phả 15 đơn vị thành 5 đơn vị; TP Uông Bí 10 đơn vị thành 3 đơn vị; TP Đông Triều 19 đơn vị thành 5 đơn vị; thị xã Quảng Yên 19 đơn vị thành 6 đơn vị. Các huyện Tiên Yên, Ba Chẽ, Đầm Hà, Hải Hà, Bình Liêu cũng tiến hành sắp xếp, với số lượng đơn vị giảm đáng kể. Riêng TP Móng Cái sẽ sắp xếp 16 đơn vị thành 3 đơn vị. Nếu được thành lập đặc khu, 12 xã, phường như Bình Ngọc, Trà Cổ, Hải Yên, Hải Xuân, Trần Phú, Hải Hòa, Ka Long, Ninh Dương, Vạn Ninh, Hải Đông, Vĩnh Thực, Vĩnh Trung sẽ hợp nhất thành đặc khu Móng Cái. Nếu không được thành lập đặc khu, 12 đơn vị này sẽ tổ chức lại thành 4 đơn vị gồm 1 xã và 3 phường. Huyện Vân Đồn và huyện Cô Tô lần lượt sắp xếp 12 và 3 đơn vị để thành lập 2 đặc khu.
Theo Đề án sắp xếp tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ, Quảng Ninh sẽ có ít nhất 2 đặc khu hành chính là Vân Đồn và Cô Tô. Đây không chỉ là vinh dự lớn lao mà còn là trách nhiệm nặng nề với tỉnh Quảng Ninh nói chung và hai huyện đảo này nói riêng trong việc xây dựng các đặc khu xứng tầm, phát huy tối đa tiềm năng và thế mạnh, đồng thời đảm bảo quốc phòng, an ninh, chủ quyền biển đảo.
Huyện đảo Vân Đồn – nơi sở hữu diện tích tự nhiên 581,8km2, lớn nhất trong các huyện đảo Việt Nam với hơn 600 hòn đảo, trong đó hơn 20 đảo có dân cư – hiện có dân số khoảng 60 nghìn người, tập trung chủ yếu tại thị trấn Cái Rồng và các xã Đông Xá, Hạ Long, Quan Lạn. Vân Đồn ôm trọn vùng vịnh Bái Tử Long, liền kề vịnh Hạ Long di sản thiên nhiên thế giới, sở hữu hệ sinh thái độc đáo với những bãi tắm đẹp, hải sản phong phú, khí hậu trong lành và nhiều di tích lịch sử - văn hóa quý giá.
Năm 2024, Vân Đồn ghi nhận tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng đạt 28,1%. Các ngành nông, lâm, thủy sản, công nghiệp - xây dựng và thương mại - dịch vụ đều tăng trưởng mạnh, đặc biệt du lịch đón hơn 1,8 triệu lượt khách, doanh thu đạt 2.821 tỷ đồng, tăng 43% so với năm trước. Sức hấp dẫn đầu tư cũng tăng mạnh với tổng vốn đầu tư tăng hơn 1.000 tỷ đồng.
Cô Tô, huyện đảo gồm các cụm đảo Cô Tô Lớn, Thanh Lân và đảo Chằn (Trần), có diện tích tự nhiên gần 46,2km2, giáp hải phận quốc tế với chiều dài bờ biển gần 200km. Cách cảng hàng không quốc tế Vân Đồn chỉ 35km, Cô Tô như cánh cung sơn văn giữa đại dương, đóng vai trò như lớp phên dậu bảo vệ đất liền. Với ngư trường rộng hơn 300km2 và hệ sinh thái biển nhiệt đới phong phú, Cô Tô có tiềm năng to lớn trong khai thác hải sản, hàng hải quốc tế và kinh tế biển.
Những năm qua, kinh tế Cô Tô đã có bước phát triển ngoạn mục, duy trì mức tăng trưởng 15-16% mỗi năm, cơ cấu kinh tế dịch chuyển mạnh mẽ với dịch vụ - du lịch chiếm tới 67,5%. Năm 2024, huyện đón hơn 310.000 lượt khách du lịch, thu nhập bình quân đầu người đạt gần 135 triệu đồng, cao hơn 1,5 lần mức trung bình toàn tỉnh, không còn hộ cận nghèo theo chuẩn đa chiều của tỉnh.
Nếu thành phố Móng Cái cũng được phê duyệt thành đặc khu, Quảng Ninh sẽ trở thành một trong số tỉnh dẫn đầu cả nước về số lượng đặc khu, với tổng cộng 3 đặc khu hành chính. Thành phố Móng Cái, cửa khẩu quốc tế sầm uất bên bờ sông Ka Long, cách thành phố Hạ Long 170km, giáp biên giới Trung Quốc với đường biên giới dài hơn 70km cả trên đất liền lẫn trên biển. Kinh tế Móng Cái phát triển theo mô hình thương mại - du lịch - nông - ngư nghiệp, với ba khu chức năng chính là khu thương mại, khu du lịch và khu công nghiệp. Cửa khẩu Móng Cái hoạt động nhộn nhịp suốt ngày đêm, góp phần đưa ngành du lịch thành phố phát triển mạnh, lượng khách du lịch mỗi năm cao gấp nhiều lần dân số địa phương.
Với những lợi thế về địa chính trị, kinh tế và tài nguyên tự nhiên, các đặc khu tương lai của đất mỏ Quảng Ninh hứa hẹn sẽ tạo ra những bước đột phá ngoạn mục, góp phần thúc đẩy tỉnh sớm hiện thực hóa mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới.
Quảng Ninh được mệnh danh là "vùng đất mỏ" bởi nơi đây sở hữu trữ lượng khoáng sản than đá lớn nhất cả nước, đặc biệt tập trung tại khu vực Hòn Gai, Cẩm Phả và Uông Bí. Từ cuối thế kỷ XIX, ngành khai thác than đã hình thành và phát triển mạnh mẽ, trở thành ngành kinh tế chủ lực gắn liền với lịch sử, văn hóa và đời sống người dân địa phương. Những mỏ than lộ thiên, hệ thống hầm lò sâu trong lòng đất và hình ảnh công nhân mỏ cần cù đã trở thành biểu tượng đặc trưng của Quảng Ninh, khắc sâu dấu ấn "vùng đất mỏ" trong lòng mỗi người Việt Nam. Với những lợi thế về địa chính trị, kinh tế và tài nguyên tự nhiên, các đặc khu tương lai của đất mỏ Quảng Ninh hứa hẹn sẽ tạo ra những bước đột phá ngoạn mục, góp phần thúc đẩy tỉnh sớm hiện thực hóa mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong thời gian tới.
> > Sau sáp nhập, ‘xứ sở sen hồng’ sẽ trở thành tỉnh bé nhất miền Nam Việt Nam
