Xe hybrid 'xanh' hơn xe xăng nhưng bị 'bỏ quên', không được ưu đãi nào
Xe hybrid có lượng phát thải CO2 thấp hơn hẳn xe động cơ đốt trong nhưng dường như bị các nhà hoạch định chính sách "bỏ quên". Đến nay, loại "xe xanh" này vẫn không nhận được ưu đãi nào về thuế, phí nên giá còn cao.
"Thời" của xe hybrid đã đến
Tại tọạ đàm "Xu thế phát triển xe hybrid tại Việt Nam" được Báo Giao thông tổ chức hôm qua, 12/3 tại Hà Nội, các nhà quản lý, đại diện doanh nghiệp sản xuất ô tô, chuyên gia và khách hàng đã chia sẻ về những định hướng chính sách, cung cấp thông tin, kinh nghiệm về công nghệ và những ưu nhược điểm của dòng xe hybrid tại Việt Nam.
Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh chúng ta đang cần một giải pháp nhằm cắt giảm lượng khí thải carbon gây hiệu ứng nhà kính theo lộ trình của Chính phủ thì xe hybrid đang đứng trước những cơ hội và được coi như một giải pháp trung gian cực kỳ hiệu quả trước khi chuyển hoàn toàn sang sử dụng xe điện vào giai đoạn 2040-2050.
Lý giải cho điều này, ông Phan Lê Hoàng Linh - Trưởng phòng Công nghiệp chế tạo (Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương) cho biết, các dòng "xe xanh" hiện nay được chia thành 4 loại là xe hybrid (HEV), xe hybrid có sạc ngoài (PHEV), xe thuần điện (BEV) và xe sử dụng nhiên liệu hydro (FCEV). Hai loại xe hybrid có mức độ "xanh" thấp nhất do vẫn sử dụng động cơ đốt trong có phát thải ra khí carbon. Tuy nhiên, các dòng xe lai này lại đang được các nước trên thế giới ưu tiên phát triển theo những cách rất khác nhau.
Đơn cử như Trung Quốc có chiến lược đến 2035 vẫn bán ra 50% là xe HEV, 50% lượng xe còn lại là PHEV, BEV và FCEV; tương tự, Hoa Kỳ cũng đặt mục tiêu vào năm 2030 sẽ có 50% lượng xe bán ra là hybrid. Đặc biệt, Nhật Bản trong vòng 20 năm tới vẫn tập trung vào các dòng xe HEV và FCEV; bên cạnh đó, quốc gia này nghiên cứu phát triển một số dòng xe động cơ đốt trong sử dụng hydro.
"Có thể thấy, ngoại trừ thị trường châu Âu, ít nhất trong khoảng hơn 10 năm nữa (đến năm 2035), hầu hết các thị trường lớn còn lại trên thế giới vẫn có kế hoạch phát triển các dòng xe HEV và PHEV như một giải pháp trung gian và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này", ông Linh nhấn mạnh.
Đồng tình với ý kiến trên, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc - Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô (ĐH Bách Khoa Hà Nội) cho rằng, với những ưu điểm của mình là tiết kiệm nhiên liệu, giảm đáng kể phát thải khí carbon và tiếng ồn, sử dụng đơn giản nhưng không bị phụ thuộc vào hệ thống trạm sạc như ô tô thuần điện,... xe hybrid không còn là xu thế của tương lai mà chính là ở hiện tại.
Vị chuyên gia này dẫn một khảo sát của Công ty Công nghệ Cốc Cốc và Hãng Tư vấn kiểm toán Deloitte cho thấy, người tiêu dùng Việt Nam rất yêu thích công nghệ mới, vượt trên các nước trong khu vực như Thái Lan hay Indonesia; đặc biệt, hơn 50% những người mua xe hybrid quan tâm đến các yếu tố như môi trường (phát thải CO2) và hiệu quả kinh tế (mức tiêu thụ nhiên liệu).
"Trong vòng ít năm trở lại đây, các dòng xe hybrid xuất hiện rất nhiều và được đông đảo khách hàng Việt đón nhận. Tôi nghĩ chỉ trong 2-3 năm nữa, xe hybrid sẽ bùng nổ ở thị trường Việt Nam", PGS.TS Đàm Hoàng Phúc đưa ra nhận định.
Cần nhiều chính sách hỗ trợ để xe hybrid rẻ hơn
Theo số liệu công bố tại toạ đàm, hiện Việt Nam có khoảng 12.000 chiếc xe hybrid, trong đó riêng hãng Toyota có 8.500 xe, chiếm hơn 70% lượng xe hybrid tại Việt Nam.
Thực tế, xe hybrid không hẳn là quá mới mẻ mà đã được các hãng nhập về Việt Nam từ năm 2009 nhưng với số lượng khá hạn chế, chủ yếu là dòng xe sang đắt tiền của Lexus, Mercedes-Benz, Audi, Volvo, Land Rover,...
Đến giữa năm 2020, Toyota giới thiệu mẫu xe lai ở phân khúc xe phổ thông đầu tiên là Corolla Cross HV. Sau đó, Toyota Việt Nam đưa về thị trường Việt Nam thêm 4 mẫu hybrid khác là Camry HV và Corolla Altis HV, Innova Cross HEV, Yaris Cross HEV và mẫu MPV cao cấp Alphard HEV.
Trong năm 2022-2023, hầu hết các hãng xe phổ thông khác cũng không đứng ngoài cuộc và cấp tập đưa về nước những sản phẩm hybrid của mình, đặc biệt là các dòng xe gầm cao. Có thể kể tên như Suzuki Ertiga Hybrid, Nissan Kicks, Hyundai Santa Fe Hybrid, KIA Sorento với 2 biến thể là HEV và PHEV, Honda CR-V e:HEV RS và "tân binh" đến từ Trung Quốc Haval H6. Số lượng này được dự báo sẽ tiếp tục tăng lên trong năm 2024.
Một trong những vấn đề được rất nhiều chuyên gia và khách hàng quan tâm đó là giá của xe hybrid. Dù đã xuất hiện ở các mẫu xe phổ thông với mức giá từ 700 triệu, nhưng về cơ bản, xe hybrid vẫn đang có giá cao hơn khoảng 10% so với các dòng xe sử dụng động cơ đốt trong cấu hình tương đương.
Đại diện của Toyota Việt Nam cho rằng, chi phí để sản xuất 1 chiếc xe hybrid như Camry hay Corolla đang cao hơn dòng xe thuần xăng vào khoảng trên dưới 100 triệu. Số tiền này chủ yếu đến từ việc trang bị khối pin, công nghệ phanh tái tạo năng lượng và một số tính năng riêng trên xe hybrid. Do đó, giá bán của những phiên bản hybrid cũng tăng lên.
 |  |
Dù được coi là một loại "xe xanh" bởi có lượng phát thải CO2 khá thấp nếu so với xe sử dụng động cơ đốt trong, tuy nhiên tại Việt Nam, xe hybrid hầu như chưa nhận được ưu đãi đáng kể nào về thuế phí.
Hiện, xe hybrid (cả HEV và PHEV) vẫn có mức thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) như xe chạy xăng, dầu thông thường, ở mức 3-15% tùy dung tích động cơ. Người mua xe hybrid tại Việt Nam cũng phải nộp lệ phí trước bạ 10-12% tùy địa phương giống các loại xe dùng động cơ đốt trong.
Trong khi đó, với xe thuần điện (BEV), thuế TTĐB được điều chỉnh giảm mạnh từ 15% xuống còn 3%, áp dụng hết tháng 2/2027. Ở 2 năm tiếp theo, thuế TTĐB cho dòng xe này tăng lên 11%. Bên cạnh đó, xe điện còn đang được miễn lệ phí trước bạ đến hết tháng 2/2027 và giảm 50% cho 2 năm tiếp theo.
Các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần sớm nghiên cứu và có những chính sách ưu đãi, khuyến khích về thuế, phí cho người tiêu dùng tiên phong chuyển sang sử dụng xe hybrid, bởi thông qua sử dụng loại xe này, người dùng đã ngay lập tức giảm đáng kể phát thải carbon ra môi trường trước khi hạn chế và dừng tiêu thụ xe xăng dầu từ năm 2040.
