Xu hướng đáng mừng của tuổi thọ con người vào năm 2050
Nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh là mục tiêu mà các chính sách y tế cần hướng đến.
Theo nghiên cứu "Gánh nặng bệnh tật, thương tích và yếu tố rủi ro toàn cầu năm 2021" mới được xuất bản chính thức trên tạp chí y khoa The Lancet, tuổi thọ trung bình toàn cầu dự kiến sẽ tăng gần 5 năm vào năm 2050. Tuy nhiên, các yếu tố rủi ro như béo phì và huyết áp cao sẽ khiến con người phải sống nhiều năm hơn trong tình trạng sức khỏe kém.
Cụ thể, trong giai đoạn 2022-2050, các chuyên gia dự đoán tuổi thọ trung bình toàn cầu sẽ tăng từ 71,1 lên 76 tuổi đối với nam và từ 76,2 lên 80,5 tuổi đối với nữ. Họ cho rằng xu hướng tăng tuổi thọ này chủ yếu được thúc đẩy nhờ các biện pháp y tế công cộng nhằm phòng ngừa và cải thiện tỷ lệ sống sót sau các bệnh như tim mạch, COVID-19, một số bệnh truyền nhiễm, bệnh hậu sản, bệnh ở trẻ sơ sinh và bệnh liên quan đến dinh dưỡng.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mặc dù tuổi thọ trung bình toàn cầu sẽ tăng lên, nhưng sự cải thiện này diễn ra với tốc độ chậm hơn so với ba thập kỷ trước đại dịch COVID-19.
Cụ thể, trong giai đoạn 2022-2050, các chuyên gia dự đoán tuổi thọ trung bình toàn cầu sẽ tăng từ 71,1 lên 76 tuổi đối với nam và từ 76,2 lên 80,5 tuổi đối với nữ
Thêm vào đó, tổng số năm sống khỏe mạnh chỉ tăng 2,6 năm, từ 64,8 năm lên 67,4 năm. Nguyên nhân khiến sức khỏe con người giảm sút và tử vong sớm là do các yếu tố nguy cơ liên quan đến chuyển hóa (như huyết áp cao, lượng đường trong máu cao và chỉ số khối cơ thể cao) đã tăng gần 49,4% kể từ năm 2000.
Trong bản công bố trực tuyến trước đó, các tác giả cho biết mức tăng tuổi thọ dự kiến sẽ lớn nhất ở những quốc gia có tuổi thọ trung bình thấp hơn, góp phần làm tăng tuổi thọ ở các khu vực địa lý rộng lớn. Xu hướng này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự phát triển của các biện pháp y tế công cộng.
Mặc dù vẫn còn sự bất bình đẳng về sức khỏe giữa các khu vực có thu nhập cao và thấp, khoảng cách này đang dần thu hẹp lại
Theo TS Chris Murray, Giám đốc Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) thuộc Đại học Washington (Mỹ), đơn vị dẫn đầu nghiên cứu, đây là một xu hướng đáng mừng. Điều này cho thấy rằng mặc dù vẫn còn sự bất bình đẳng về sức khỏe giữa các khu vực có thu nhập cao và thấp, khoảng cách này đang dần thu hẹp lại. Trong đó, khu vực có mức tăng tuổi thọ nhanh nhất là vùng châu Phi hạ Sahara.
Tuy nhiên, sự thay đổi liên tục trong gánh nặng bệnh tật đối với các bệnh không lây nhiễm (NCD) như bệnh tim mạch, ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, tiểu đường, cùng với việc tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ liên quan, sẽ có tác động lớn nhất đến thế hệ tiếp theo. Các nguyên nhân thúc đẩy các bệnh này bao gồm béo phì, huyết áp cao, chế độ ăn uống không lành mạnh và hút thuốc lá.
Vì lý do này, bệnh tim thiếu máu cục bộ dự kiến sẽ tiếp tục là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu cho đến năm 2050, theo sau là đột quỵ và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Đạt được tuổi thọ khỏe mạnh cũng là thách thức lớn. Khi gánh nặng bệnh tật tiếp tục chuyển từ CMNN sang NCD, số năm mất đi do tử vong sớm cũng biến thành số năm sống trong tình trạng khuyết tật. Điều này có nghĩa là mặc dù nhiều người có thể sống thọ hơn, nhưng không có sức khỏe tốt, chất lượng cuộc sống giảm và tạo ra thêm gánh nặng y tế chung.
Đạt được tuổi thọ khỏe mạnh cũng là thách thức lớn
Nhóm nghiên cứu cũng đề xuất một loạt các biện pháp khác nhau có thể cải thiện gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Trong số đó, các biện pháp tập trung vào cải thiện các yếu tố nguy cơ chuyển hóa và thay đổi hành vi liên quan được đánh giá là hiệu quả nhất.
Bên cạnh đó, các biện pháp liên quan đến môi trường an toàn hơn cũng như các biện pháp tập trung vào việc cải thiện dinh dưỡng và tăng tỉ lệ tiêm chủng cho trẻ em cũng cho thấy hiệu quả đáng kể.
