Xung đột Hamas – Israel bùng phát, giá dầu sẽ tăng vọt như trong lịch sử?

Bạo lực leo thang với tốc độ khủng khiếp ở Dải Gaza khi các chiến binh Hamas và Israel đáp trả lẫn nhau bằng vũ lực. Nguy cơ một cuộc xung đột lan rộng hơn ở Trung Đông đang như cơn sóng đẩy nền kinh tế toàn cầu vào một khủng hoảng mới trong khi chiến sự Nga – Ukraine vẫn chưa tới hồi kết.

Tròn 50 năm trước, khi kết thúc cuộc chiến tranh Yom Kippur giữa liên quân Ả Rập (gồm Ai Cập, Syria và Jordan) – Israel, Tổ chức Các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) đã thực hiện điều mà họ gọi là “ngoại giao dầu mỏ”; theo đó, họ tuyên bố sẽ không bán dầu cho bất kỳ nước nào đã ủng hộ Israel trong cuộc Chiến tranh Yom Kippur giữa nước này với Ai Cập, Syria và Jordan. Giá dầu thô tăng gấp bốn lần trong vòng 5 tháng đã tác động nặng nề đến các nước phương Tây vì 2/3 năng lượng tiêu thụ ở châu Âu được nhập khẩu chủ yếu từ Trung Đông.

Các nước xuất khẩu dầu và các công ty dầu mỏ lớn phương Tây là những người thắng lớn. Doanh thu các nước Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) tăng gấp bốn lần, vượt 86 tỉ USD vào năm 1974. Chịu thiệt hại nặng nhất là người dân các nước phương Tây vì giá dầu tăng khiến suy thoái kinh tế lan rộng kéo theo thất nghiệp gia tăng.

Hiện tại, dải Gaza lại một lần nữa chìm trong biển lửa. Giá dầu mỏ thế giới sẽ chịu tác động ra sao? Theo Bloommberg Economics đánh giá, chiến sự Hamas – Israel có thể sẽ khiến giá dầu leo thang, lạm phát tăng cao hơn và khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại. Tùy theo các kịch bản tình hình chiến sự mà mức độ tác động sẽ khác nhau.

Kịch bản xung đột ngắn và trung hạn

Khi xung đột chỉ giới hạn ở khu vực biên giới dải Gaza, sản lượng dầu thô của Iran giảm, giá dầu thế giới được dự đoán tăng lên 4USD/Thùng dự đoán mức lạm phát 0,1% và tăng trưởng kinh tế giảm 0,1%.

Nếu cuộc xung đột lan rộng ra toàn khu vực với sự tham gia của các lực lượng hậu thuẫn tại dải Gaza, Bờ Tây, Lebanon, Syria sẽ làm gia tăng bất ổn khu vực Trung Đông, dấy lên lo ngại về eo biển Hormuz, tuyến hàng hải huyết mạch quan trọng mà trước đây Tehran đã đe dọa đóng cửa. Ngoài ra còn có khả năng Mỹ sẽ tiếp tục ngăn chặn dòng xuất khẩu dầu đang trỗi dậy của Iran. Khả năng giá dầu thế giới sẽ tăng lên 8USD/Thùng sẽ làm tăng lạm phát 0,2% và đẩy lùi tăng trưởng kinh tế 0,3%.

“Kịch bản gián đoạn dầu mỏ sẽ xảy ra nếu xung đột lan sang Iran. Nhưng hiện tại, điều đó có vẻ khó xảy ra”, ông Bob McNally, Chủ tịch Tập đoàn Năng lượng Rapidan và cựu quan chức Nhà Trắng, cho biết.

Kịch bản tác động cuộc tấn công Hamas – Israel tới toàn cầu

Kịch bản xấu cho dài hạn

Bộ trưởng Năng lượng của Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất (UAE), một thành viên chủ chốt của OPEC, đã nói rõ hôm 8/10 rằng cuộc xung đột Israel-Hamas sẽ không ảnh hưởng đến việc ra quyết định của tổ chức này.

“Chúng tôi không tham gia vào chính trị, chúng tôi quản lý theo cung và cầu, và chúng tôi không xem xét từng quốc gia đã làm gì”, Bộ trưởng Năng lượng Suhail Al Mazrouei nói với các phóng viên ở Riyadh.

Trong khi đó Iran – nước cũng là thành viên OPEC – đã bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc tấn công của người Palestine. Nếu Israel đáp trả bằng cách tấn công bất kỳ cơ sở hạ tầng nào của Iran, “giá dầu thô sẽ ngay lập tức tăng vọt do có nguy cơ bị gián đoạn”, đại diện Iran nói.

Trong một kịch bản cực đoan hơn, Iran có thể đáp trả bất kỳ hành động khiêu khích trực tiếp nào bằng cách phong tỏa eo biển Hormuz, một điểm nghẽn hàng hải ngay phía bắc Biển Ảrập. Khả năng giá dầu sẽ tăng vọt thêm 64USD/thùng kéo theo lạm phát tăng 1,2% và chỉ số tăng trưởng kinh tế thế giới đẩy giảm 1%

Giá xăng dầu hôm nay 14/10/2023: Tăng cao do lo ngại nguồn cung eo hẹp