47 công ty bí mật và két sắt tỷ đô: Bê bối tham nhũng khuấy đảo quốc gia chỉ rộng hơn 2km2 nhưng giàu có bậc nhất thế giới

Người giữ kho tài chính hoàng gia

Nghi phạm đó là Claude Palmero - một kế toán - nay trở thành tâm điểm trong vụ bê bối tham nhũng đang được điều tra.

Trong phần lớn cuộc đời trưởng thành của mình, Claude Palmero là người giữ “chìa khóa” tài chính cho Hoàng tử Albert II — người trị vì Monaco suốt hai thập kỷ qua và là con trai của Hoàng tử Rainier III và Công nương Grace, minh tinh đoạt giải Oscar từng được biết đến với cái tên Grace Kelly.

Là một người đam mê thể thao, một nhà hoạt động môi trường và từ thiện, hoàng tử Albert (67 tuổi) sở hữu khối tài sản được ước tính tối thiểu là 1 tỷ euro, và theo nhiều nguồn tin, ông hiếm khi để tâm tới cách số tiền đó được quản lý.

Thay vào đó, ông giao phó toàn bộ cho Palmero với vai trò người quản lý tài sản (administrateur des biens). Chức vụ này, Palmero kế thừa từ cha mình, trao cho ông quyền quản lý toàn bộ tài sản cá nhân của Albert, bao gồm cả việc chuyển tiền mặt một cách âm thầm theo yêu cầu của hoàng tử hoặc các thành viên khác trong hoàng tộc.

Palmero kiểm soát cả tài sản hoàng tộc

Palmero không chỉ giám sát tài sản cá nhân của Hoàng tử Albert mà còn kiểm soát cả các tài sản của hoàng tộc, từ bất động sản đắt giá đến các bộ sưu tập đa dạng, bao gồm xe hơi, tem, tiền xu, tranh nghệ thuật và các danh mục đầu tư tài chính.

Tuy nhiên, mối quan hệ này bắt đầu rạn nứt vào năm 2023, sau khi một loạt tài liệu bị tin tặc đánh cắp tiết lộ rằng Palmero có liên quan đến nhiều cáo buộc tham nhũng và lạm dụng sức ảnh hưởng. Trong một tin nhắn có vẻ nhẹ nhàng nhưng báo hiệu cho cơn sóng gió sắp tới, Albert đã nhắn cho người quản lý tài sản lâu năm vào tháng 5/2023: “Giờ tôi gần như bắt buộc phải lên tiếng… để ‘thổi còi’ một chút, báo hiệu kết thúc thời gian nghỉ ngơi và trấn an nhiều người tại quê nhà”. Vài tuần sau, ông đã sa thải Palmero.

Albert cũng tiến hành một cuộc cải tổ quy mô trong bộ máy lãnh đạo của Monaco. Hàng chục người đã rời bỏ vị trí của mình, bao gồm một số nhân vật có ảnh hưởng nhất của công quốc.

Động thái này dẫn đến làn sóng tố cáo lẫn nhau và những rò rỉ thông tin nghiêm trọng hơn, bao gồm cả các ghi chép cá nhân mà Palmero đã cẩn thận ghi lại về những hoạt động riêng tư của hoàng tử.

Báo chí Pháp đã công bố một số nội dung từ các cuốn sổ tay đó, trong đó nêu rõ việc Albert hỗ trợ tài chính cho những đứa con ngoài giá thú và mẹ của họ, cũng như các khoản chi tiêu của vợ ông - Công nương Charlene, cựu vận động viên bơi lội Olympic - và các thành viên khác trong gia đình hoàng gia. (Dù Monaco là công quốc chứ không phải vương quốc, công chúng vẫn thường gọi dòng dõi trị vì nơi đây là “gia đình hoàng gia”.)

Vụ kiện hình sự chưa từng có tiền lệ

Vào tháng 9/2023, Albert đã đẩy cuộc đối đầu lên một tầm cao mới bằng cách cùng hai người em gái đệ đơn kiện Palmero, cáo buộc ông biển thủ tài sản. Sau đó, các cáo buộc được mở rộng thêm gồm làm giả tài liệu, sử dụng tài liệu giả và rửa tiền. Theo những người thân cận với hoàng tử, đây là lần đầu tiên trong hơn 700 năm tồn tại của triều đại Grimaldi, người đứng đầu nhà nước đệ đơn kiện hình sự một công dân Monaco.

Palmero bị chất vấn về các công ty vỏ bọc tại Panama, tài khoản ngân hàng ở Thụy Sĩ và những khoản thanh toán bí mật nhằm giữ cho đời tư của hoàng tử không bị tiết lộ. Trong lúc thẩm vấn, ông thậm chí không được đi vệ sinh nếu không có người hộ tống.

Trong tháng Hai, Palmero bị hỏi về khoản chuyển tiền trị giá khoảng 15,9 triệu USD sang một công ty tên Étoile de Mer. Palmero chỉ cảnh sát tới một bức thư gửi nhóm pháp lý của hoàng tử, giải thích rằng số tiền cuối cùng đã được chuyển sang một công ty khác để chi trả các khoản liên quan đến Nicole Coste — tiếp viên hàng không cũ của Air France và từng là người tình của hoàng tử Albert — cũng như cho con trai của họ, Alexandre.

Lá thư ghi rõ rằng hoàng tử “mong muốn bảo mật tuyệt đối để tình huống này không bị vợ ông phát hiện”, theo tài liệu mà WSJ có được.

Các điều tra viên cũng chất vấn Palmero về khoản chuyển tiền 795.000 USD bị kiểm toán viên đánh dấu là “đáng ngờ.” Ông mô tả đó là khoản hoàn lại cho nhiều năm chi tiêu không ghi sổ thay mặt hoàng tử, giữ bí mật “vì lý do bảo mật” và vì nghĩa vụ cũng như sự kín đáo cá nhân của ông.

Trong số các khoản chi tiêu mà Palmero nói rằng mình đã âm thầm chi trả có: tiền thuê căn hộ độc thân của hoàng tử tại Monaco, lương và chỗ ở cho nhân viên của Nicole Coste, và một số chi phí liên quan đến căn hộ riêng của Công nương Charlene tại Monaco — mà ông nói được giữ kín để tránh chứng cứ cho thấy bà thỉnh thoảng sống bên ngoài cung điện.

Việc trộn lẫn dòng tiền càng trở nên phức tạp hơn khi Palmero tham gia đầu tư chung với gia đình hoàng gia. Ông cho biết mình có thể làm vậy vì sở hữu khối tài sản cá nhân hơn 113,5 triệu USD, phần lớn thừa kế từ gia đình.

Trong một trường hợp, cảnh sát chất vấn vì sao có khoảng 185 triệu USD — chủ yếu là trong các quỹ đầu tư tư nhân — lại được giữ trong một công ty tên Janus, do chính Palmero sở hữu.

“Janus là vị thần hai đầu”, Palmero nói với cảnh sát, ám chỉ rằng đây không phải là sự trùng hợp. “Có hai người đứng sau việc này”.

Monaco: Một nơi đầy nắng cho những con người mờ ám

Hoàng tử Albert lên ngôi vào tháng Bảy cách đây 20 năm, với lời hứa sẽ mở ra một kỷ nguyên mới, nơi Monaco sẽ đại diện cho nhiều giá trị hơn là chỉ sự giàu có thuần túy. Nhưng với nhiều người ngoài cuộc, bê bối hiện tại chỉ càng củng cố thêm cho danh xưng nổi tiếng mà nhà văn Somerset Maugham từng dùng để mô tả Monaco: “một nơi đầy nắng cho những con người mờ ám”.

Phía luật sư của Palmero bác bỏ các cáo buộc, khẳng định rằng việc quản lý tài sản của gia đình hoàng gia luôn mang lại lợi nhuận. “Sự phẫn nộ giả tạo của hoàng gia — đặc biệt là Hoàng tử Albert — khi cho rằng người quản lý tài sản suốt 22 năm lại có ý định chiếm đoạt tài sản của họ là điều vô cùng đáng kinh ngạc”, họ tuyên bố. Các luật sư gọi loạt đơn kiện hiện tại là một “cuộc trả đũa từ cung điện” nhằm ngăn cản Palmero tiếp tục chống tham nhũng.

Với chính sách không thu thuế thu nhập cá nhân và ám ảnh về quyền riêng tư, Monaco từ lâu đã trở thành điểm đến lý tưởng cho các tỷ phú, người nổi tiếng và giới siêu giàu muốn “giấu tài sản một cách công khai”. Giá bất động sản tại đây thường xuyên vượt mức 110.000 USD/m² - thuộc hàng đắt đỏ nhất thế giới. Bến cảng nằm bên Địa Trung Hải đầy nắng luôn chật kín những siêu du thuyền - những biệt thự nổi có bãi đáp trực thăng và boong sâm panh, neo đậu chỉ cách cung điện vài bước chân.

Mỗi năm một lần, cả thành phố biến thành một sân chơi tốc độ cao cho giải đua Công thức 1 Monaco Grand Prix, khi các xe đua lao vun vút qua những con phố hẹp, được dõi theo từ các sân thượng riêng và dãy phòng sang trọng trên cao.

Chỉ rộng hơn 2,1 km² với dân số khoảng 38.000 người, Monaco vẫn đứng đầu thế giới về GDP bình quân đầu người – hơn 200.000 USD/năm – nhờ thu hút giới siêu giàu, bất động sản đắt đỏ trên 110.000 USD/m² và chính sách không thu thuế thu nhập cá nhân

Vị thế quốc tế hiện tại của công quốc phần lớn là nhờ cha của Albert — Hoàng tử Rainier III — người đã trị vì hơn 50 năm. Năm 1956, ông kết hôn với Grace Kelly, minh tinh Hollywood, người đã góp phần tạo nên hình ảnh huyền bí và lôi cuốn của Monaco trên trường quốc tế cho đến khi bà qua đời trong một vụ tai nạn xe hơi vào năm 1982.

Sự nghi ngờ của hoàng tử càng bị khoét sâu bởi hậu quả kéo dài từ vụ rò rỉ Dossiers du Rocher hai năm trước. Tin tặc đã xâm nhập hòm thư của Thierry Lacoste — một luật sư của hoàng tử và bạn thân trong gia đình — làm lộ các tài liệu sau này được sử dụng làm bằng chứng về cáo buộc tham nhũng trong nội bộ cung điện, trong đó có Palmero.

Ban đầu, hoàng tử phớt lờ vụ việc và vẫn ủng hộ những người thân cận. Nhưng sau khi chương trình điều tra của Pháp “Complément d’Enquête” phát sóng một phóng sự gây chấn động về vụ rò rỉ, sự kiên nhẫn của ông cạn kiệt.

Ngay sau đó, ông đối mặt trực tiếp với Palmero và yêu cầu ông rút lui. Palmero từ chối, và Albert liền sa thải ông. Về phần mình, Palmero bác bỏ toàn bộ cáo buộc tham nhũng, cho rằng đó là một chiến dịch bôi nhọ có chủ đích liên quan đến các cuộc tranh giành quyền lực trong lĩnh vực bất động sản béo bở của Monaco.

Palmero được cho đúng một giờ để rời khỏi văn phòng mà ông đã làm việc suốt 22 năm. Vào ngày đó năm 2023, theo lời khai của người kế nhiệm Salim Zeghdar, Palmero đã mang đi tám hộp và túi tài liệu. Sau đó, lực lượng Carabinieri đã niêm phong văn phòng.

Hoàng tử và các cố vấn nhanh chóng bắt đầu việc truy vết và tập hợp lại toàn bộ khối tài sản của ông. Ngay ngày hôm sau, họ mời các chuyên gia đến phá két sắt của Palmero với hy vọng tìm được các tài liệu tài chính then chốt. Nhưng két sắt chỉ chứa một vài tài liệu cũ từ thập niên 1980 — không có gì giá trị, và chắc chắn không đủ để tái cấu trúc khối tài sản đồ sộ của hoàng gia, theo lời những người thân cận với hoàng tử.

“Cơ bản là tôi không biết mình đang được giao quản lý tài sản nào”, Zeghdar nói với cảnh sát. “Điều khiến tôi lo nhất là không thể hiểu được mối quan hệ giữa các công ty — nhìn sơ qua thì có vẻ như đây là một hệ thống nhiều tầng được thiết kế để tạo ra sự mù mờ hoàn toàn”.

“Người quản lý và người sở hữu tài sản cùng thắng hoặc cùng thua”

Trong một số trường hợp, Palmero dường như đã thiết lập các thỏa thuận đầu tư góp vốn, trong đó ông âm thầm góp vốn cùng với hoàng tử và gia đình hoàng gia. Theo những người am hiểu cuộc điều tra nội bộ, Palmero sẽ bỏ ra một khoản đầu tư ban đầu, chờ xem kết quả ra sao — nếu có lãi, ông sẽ tăng tỷ lệ sở hữu sau một năm. Còn nếu đầu tư không hiệu quả? Ông sẽ giảm hoặc rút hoàn toàn phần góp vốn của mình.

Palmero phủ nhận việc thay đổi tỷ lệ đầu tư sau sự kiện và cho rằng cơ cấu đó phản ánh nguyên tắc tài chính điển hình về “dung hòa lợi ích” — tức là nhà quản lý đầu tư sử dụng tiền của chính mình cùng với tiền của khách hàng.

“Điều đó là cần thiết”, ông nói. “Người quản lý và người sở hữu tài sản cùng thắng hoặc cùng thua”.

Tuy nhiên, Zeghdar sau đó đã khai với cảnh sát rằng cả cơ quan quản lý tài sản lẫn bản thân hoàng tử đều không hề biết cách vận hành này đang diễn ra.

Thậm chí gây sốc hơn, theo một số thành viên thân cận với hoàng tử, là kết luận của nhóm kiểm toán cho rằng Palmero đã sử dụng ngân quỹ của hoàng gia để mua những mặt hàng hoàn toàn vượt quá phạm vi ủy quyền - bao gồm cả thiết bị giám sát. Trong số các khoản mua sắm có: một máy chủ bảo mật trị giá hơn 260.000 USD và ba chiếc máy bay không người lái loại quân sự Black Hornet với tổng chi phí lên đến 127.943 USD.

Trong lời khai với cảnh sát, Zeghdar cho rằng những chiếc drone này “chắc hẳn đã được dùng để theo dõi những người liên quan đến vụ Dossiers du Rocher”, tức vụ hack hộp thư của luật sư Thierry Lacoste — một cáo buộc mà Palmero bác bỏ trong cuộc thẩm vấn riêng với cảnh sát.

Palmero và một chuyên gia an ninh làm việc chặt chẽ với ông đều khai rằng hoàng tử biết rõ về mọi hoạt động của họ.

Khi các điều tra viên tiếp tục phát hiện những khoản thanh toán mờ ám và các đầu mối tài chính chưa rõ ràng, Hoàng tử Albert bắt đầu cân nhắc một bước đi táo bạo: khởi kiện hình sự.

Tuy nhiên, Palmero biết rất nhiều chuyện, bao gồm số tiền Albert đã âm thầm chi trả để hỗ trợ các con riêng từ những mối quan hệ trước đây, cũng như thông tin về căn hộ bí mật mà ông giữ tại Monaco.

Vào ngày 18 tháng 9 năm 2023, Albert cùng hai người em gái đệ đơn kiện Palmero, trong đó nêu rõ có 47 công ty do các thành viên gia đình hoàng gia đứng tên mà Palmero sở hữu cổ phần — trực tiếp hoặc gián tiếp.

Vài tháng sau, những lời cảnh báo rằng “vết bẩn” trong nội bộ hoàng gia có thể bị lộ đã trở thành hiện thực.

Sau khi Palmero bị sa thải, cảnh sát đã khám xét nơi ở của ông và thu giữ các cuốn sổ tay ghi chép chi tiết về hoạt động tài chính của hoàng gia. Các cuốn sổ này được trả lại cho ông vào tháng 8, khi Palmero đích thân tới đồn cảnh sát nhận lại. Đến tháng 1 năm 2024, tờ Le Monde đã đăng tải loạt bài phanh phui nội dung bên trong.

Trung tâm của một số tiết lộ gây sốc nhất liên quan đến Công nương Charlene, vợ của hoàng tử Albert. Các ghi chép của Palmero mô tả tình trạng chi tiêu không được kiểm soát, thuê nhân viên “ngoài sổ sách” và điều mà ông gọi là sự thiếu giám sát hoàn toàn. Văn phòng của bà đã được tân trang với chi phí lên tới 1,1 triệu USD. Trong vòng tám năm, Palmero ghi rằng bà đã chi tiêu 17 triệu USD — trong khi mức trợ cấp chính thức chỉ là 8,5 triệu USD.

“Tôi không có quyền kiểm soát chi tiêu của công nương”, Palmero viết vào tháng 12 năm 2018.

Công nương Charlene còn sử dụng nhân viên không có hợp đồng chính thức, bao gồm cả người lao động Philippines, trong đó có người đã quá hạn visa du lịch tới năm năm. Trong ghi chú năm 2021, Palmero cho biết Charlene có 8,5 nhân viên riêng — nhiều hơn bất kỳ thành viên hoàng gia nào khác.

Anh trai của bà, Sean Wittstock, cũng nhận được khoản chi trả hơn 1 triệu USD hỗ trợ mua nhà, dù không giữ vai trò chính thức nào tại cung điện.

Những khoản hỗ trợ âm thầm

Theo nội dung trong các cuốn sổ tay mà tờ WSJ có được, các vấn đề riêng tư của Hoàng tử Albert cũng đã được tài trợ một cách âm thầm — nhưng rất có hệ thống.

Con gái của ông, Jazmin Grace Grimaldi, được cấp một căn hộ tại New York và nhận trợ cấp hàng quý trị giá 88.600 USD.

Con trai ông, Alexandre, sinh ra từ mối quan hệ với cựu tiếp viên hàng không Nicole Coste, cũng nhận được hỗ trợ tài chính thông qua các công ty vỏ bọc được thiết kế nhằm giữ kín mọi sắp xếp liên quan.

Theo ghi chép trong sổ tay, có lúc Palmero đã cảnh báo hoàng tử rằng các khoản chi tiêu cho dự án thời trang của bà Coste đang có xu hướng chạm mốc 1,1 triệu USD mỗi năm.

Dù những tiết lộ này gây không ít xấu hổ và bị xem là xâm phạm đời tư, hoàng tử vẫn dần từng bước thu hồi và tái cấu trúc lại khối tài sản của mình — trong đó bao gồm việc phát hiện phần lớn tài sản được giữ tại ngân hàng Reyl ở Geneva.

Ngày 28/6/2023, Hoàng tử Albert cùng nhóm cố vấn và luật sư đã đến trụ sở ngân hàng này. Đầu giờ chiều, một luật sư đại diện cho Palmero đã bàn giao chìa khóa két sắt tại ngân hàng.

Những tài liệu bên trong két đã trở thành bằng chứng quan trọng đối với nhóm của hoàng tử: chúng giúp xác định được một loạt công ty holding có trụ sở tại Panama, được thành lập từ những năm 1980, đứng tên hoàng tử và hai người em gái.

Theo những người thân cận với cung điện, sẽ mất vài tháng để làm rõ toàn bộ các công ty này sở hữu gì. Tuy nhiên, sau chuyến đi tới Thụy Sĩ, phần lớn tài sản hoàng gia đã được kiểm kê và xác nhận thuộc quyền kiểm soát của Albert.

Sau nhiều cuộc trao đổi căng thẳng giữa luật sư hai bên, cung điện đã giành lại quyền kiểm soát gần như toàn bộ khối tài sản. Đồng thời, phía hoàng gia cũng đồng ý chuyển cho Palmero một phần cổ phần trong các quỹ đầu tư mà ông cho rằng mình có quyền nhận — tổng trị giá 3,2 triệu USD — cùng với một khoản bồi hoàn cho các chi phí cá nhân mà ông cho biết đã chi thay cho hoàng tử.

Tuy vậy, quá trình tách bạch tài chính giữa hai bên vẫn chưa hoàn tất. Các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn.

Theo WSJ