70% biến động giá vàng đến từ một nhóm người mua đặc biệt

Theo các chuyên gia Goldman Sachs, vàng tuy được xếp vào nhóm hàng hóa, nhưng biến động giá của nó lại gần giống với bất động sản cao cấp ở Manhattan hơn là dầu trên thị trường năng lượng.

Khác với dầu khí, vốn được khai thác rồi tiêu thụ, vàng lại được tích trữ lâu dài. Trong những tháng gần đây, dòng tiền đổ mạnh vào kim loại quý đã liên tục đẩy giá vàng lên mức kỷ lục mới.

Hầu như toàn bộ lượng vàng từng khai thác trong lịch sử (khoảng 220.000 tấn) vẫn còn tồn tại, phần lớn nằm trong két ngân hàng, dự trữ của các ngân hàng trung ương hoặc dưới dạng trang sức. Nguồn cung mới chỉ bổ sung thêm hơn 1% mỗi năm, lại bị giới hạn bởi năng lực vận hành và kỹ thuật khai thác.

“Bạn không thể bơm vàng như dầu mỏ, bạn chỉ có thể trả giá cao hơn để mua lại từ tay người khác. Vàng không bị tiêu dùng, nó chỉ đổi chủ và được định giá lại”, nhóm phân tích của Goldman Sachs viết.

Theo họ, giá vàng phản ánh cán cân giữa người muốn nắm giữ bằng mọi giá và người sẵn sàng nhượng lại. Khác với hầu hết hàng hóa truyền thống, nơi cán cân cung - cầu quyết định xu hướng, thị trường vàng thanh khoản chủ yếu thông qua thay đổi quyền sở hữu.

Khác với dầu khí, vốn được khai thác rồi tiêu thụ, vàng lại được tích trữ lâu dài

Goldman phân loại hai nhóm người mua chính. Thứ nhất là “người mua niềm tin” - các ngân hàng trung ương, quỹ ETF hay nhà đầu cơ luôn sẵn sàng mua bất kể giá nào. Thứ hai là “người mua cơ hội” - chủ yếu là hộ gia đình ở các thị trường mới nổi như Ấn Độ và Trung Quốc chỉ tham gia khi giá hợp lý. Nhóm thứ hai đóng vai trò tạo “đáy” khi thị trường bán tháo, nhưng chính dòng tiền của nhóm thứ nhất mới quyết định xu hướng dài hạn.

Chính vì vậy, Goldman Sachs so sánh vàng với bất động sản Manhattan. Số lượng căn hộ ở Manhattan gần như cố định, nguồn cung xây mới hằng năm rất nhỏ và không phải yếu tố quyết định giá.

Điều quan trọng nằm ở “người mua biên”, những ai sẵn sàng trả giá cao để sở hữu. Ở thị trường này cũng tồn tại hai nhóm tương tự là người mua chắc chắn (giàu có, chấp nhận trả bất cứ giá nào để sống tại Manhattan) và người mua cơ hội (chỉ sẵn sàng giao dịch khi giá hợp lý), còn không thì chọn sống ở Brooklyn hoặc New Jersey.

Cả hai thị trường đều có điểm chung: Giá biến động không phải vì nguồn cung thay đổi, mà vì ai là người cầm chìa khóa cuối cùng.

Theo ước tính của Goldman Sachs, các dòng tiền của “người mua niềm tin” chiếm tới 70% biến động giá vàng hàng tháng. Quy tắc là cứ mỗi 100 tấn vàng được nhóm này mua ròng sẽ khiến giá tăng thêm khoảng 1,7%.

Báo cáo của Goldman xuất hiện trong bối cảnh vàng có một năm đầy biến động. Tháng 4, giá vàng giao ngay từng vượt mốc 3.500 USD/ounce, mức cao nhất lịch sử sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan mới đối với các đối tác thương mại, giữa lúc dấy lên lo ngại về tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Hiện giá vàng giao ngay dao động quanh 3.330 USD/ounce, tăng khoảng 27% từ đầu năm đến nay. Goldman Sachs dự báo vàng có thể lên 3.700 USD/ounce vào cuối năm 2025 và đạt 4.000 USD/ounce vào giữa năm 2026.