Các chuyên gia đầu ngành đưa ra dự đoán năm 2024 sẽ có sự xuất hiện của nhiều ngành nghề mới, xu hướng tập trung về trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ kỹ thuật số, xử lý dữ liệu, sáng tạo nội dung nền tảng số và phân tích tình hình kinh doanh.
Thấp thỏm nỗi lo cắt giảm nhân sự
Trước những biến động của thế giới, không nằm ngoài khu vực bị ảnh hưởng, tình hình lao động tại Việt Nam cũng gặp nhiều khó khăn. Theo kết quả Báo cáo Lương và thị trường lao động năm 2024 do Navigos Search khảo sát vào quý III/2023, có đến 454/555 doanh nghiệp tại Việt Nam trả lời rằng bị ảnh hưởng bởi các biến động thị trường trong năm 2023, con số ước tính chiếm hơn 82% tổng số doanh nghiệp.
Để ứng phó trong bối cảnh thị trường biến động, hơn 68,7% doanh nghiệp lựa chọn cắt giảm nhân sự và 52,6% doanh nghiệp ngưng tuyển dụng mới. Trong đó, nhóm được ưu tiên tuyển dụng là những người có kinh nghiệm làm việc nhưng chưa phải quản lý; tiếp đến là người mới tốt nghiệp chuyên ngành liên quan và quản lý bộ phận. Vị trí giám đốc và thực tập sinh là hai nhóm có nhu cầu tuyển dụng thấp nhất.
“Không chỉ ở Việt Nam mà các doanh nghiệp và người lao động trên thế giới đều đang áp dụng những giải pháp để ứng phó với biến động của nền kinh tế, thay đổi từ tư duy, cách vận hành doanh nghiệp, trang bị kỹ năng cần thiết, đến hoạt động tuyển dụng. Điều cần thiết là doanh nghiệp và người lao động nắm bắt được bức tranh tổng thể, khách quan về thực trạng thị trường để có sự chuẩn bị tốt nhất, thích nghi và bắt kịp với các thay đổi có thể diễn ra”, ông Ryosuke Kanemoto, CEO Navigos Group cho biết.
Cả hai phía nhà tuyển dụng và người lao động cần trang bị, cập nhật bức tranh toàn cảnh để có thể thích ứng và kịp thời thay đổi.
Điều này đòi hỏi các cơ quan chuyên môn, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp cần chú trọng tới hoạt động hướng nghiệp. Tập trung phát triển công tác hướng nghiệp sớm từ cấp THCS - THPT, không ngừng cập nhật thông tin về thị trường lao động trong và ngoài nước sẽ giúp học sinh, sinh viên, phụ huynh, người đi làm có thể nắm bắt để chuẩn bị phương án đối phó kịp thời.
School Tour là một hình thức mới song được rất nhiều đơn vị giáo dục, doanh nghiệp triển khai nhằm trang bị cho học sinh THPT những kiến thức nghề nghiệp cập nhật. Chương trình được biết đến là chuỗi sự kiện hướng nghiệp dành cho các bạn học sinh THPT trên toàn quốc. Việc được định hướng ngành nghề sớm sẽ tạo đà cho các em khám phá năng lực tiềm ẩn và khai mở những tiềm năng cá nhân.
Sự hiểu biết về tố chất, nền tảng sẽ giúp các em học sinh có nhận thức đúng đắn về năng lực của bản thân, kết hợp với việc nắm bắt xu hướng thị trường sẽ rút ngắn thời gian trên lộ trình phát triển.
“Chương trình hướng nghiệp kết hợp giữa công tác định hướng nghề nghiệp và trải nghiệm thực tế doanh nghiệp. Chúng tôi mang tới cho các bạn trẻ kiến thức mới về xu hướng ngành nghề hiện tại và tương lai gần. Kết nối doanh nghiệp, xây dựng hệ sinh thái giáo dục toàn diện về cả lý thuyết và thực hành để các bạn có thể phát triển vững vàng nền tảng chuyên môn và cải thiện hiệu quả kỹ năng nghiệp vụ, sẵn sàng bước vào thị trường lao động trong tương lai", bà Thương Vũ, Giám đốc Học viện Sconnect bày tỏ quan điểm.
Những điểm sáng của thị trường lao động năm 2024
Mặc dù có những diễn biến phức tạp trong năm 2023, tuy nhiên theo đánh giá từ các chuyên gia đầu ngành, dự kiến đầu năm 2024 thị trường lao động vẫn có những điểm sáng nhờ sự xuất hiện của nhiều ngành nghề mới, các vị trí mới, xu hướng tập trung về trí tuệ nhân tạo, công nghệ kỹ thuật số, xử lý dữ liệu, sáng tạo nội dung nền tảng số và phân tích tình hình kinh doanh. Theo đánh giá của các chuyên gia thì trí nhu cầu nhân lực ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo đang rất lớn cả trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Tại Việt Nam liên tục trong thời gian gần đây, các doanh nghiệp công nghệ liên tục đưa ra các chương trình đào tạo và thu hút nhân lực trong lĩnh vực này.
Theo báo cáo từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đến năm 2027, dự kiến có thêm 69 triệu việc làm mới được tạo ra trên toàn thế giới. Song song đó 83 triệu công việc có khả năng nằm bên lề thị trường lao động nhưng đồng thời hơn 14 triệu công việc sẽ biến mất.
Điều này cho thấy nếu người lao động xác định sai ngành nghề và lựa chọn hướng đi không phù hợp từ ban đầu thì có thể không trụ vững trong bối cảnh thị trường lao động đầy biến động. Nhưng một bức tranh vẫn sẽ có những gam màu tươi sáng song hành cùng mảng tối.
Theo Báo cáo Lương và thị trường lao động năm 2024 do Navigos Search khảo sát, thị trường lao động Việt vẫn có những điểm sáng tích cực. 43,3% người lao động cho biết được tăng lương từ 5-10%. Số nhân sự bị giảm lương chỉ chiếm thiểu số. Gần 70% người lao động vẫn nhận đầy đủ phúc lợi bắt buộc.
Để kịp thời thích ứng và đối phó với những biến động khó lường trong tương lai, người lao động cần thường xuyên cập nhật tin tức thị trường, xu hướng mới. Trong đó, hướng nghiệp sớm không chỉ với nhóm sinh viên, người mới đi làm mà cả nhóm đối tượng học sinh THCS-THPT sẽ là xu hướng trong tương lai. Từ đó giới trẻ có thể chủ động học hỏi để phát triển các kỹ năng mềm ngay từ khi còn đi học, nắm bắt xu hướng làm việc mới, ứng dụng AI nâng cao hiệu suất công việc.
