Bộ trưởng Tài chính: Có tình trạng ép mua bảo hiểm tại ngân hàng
Bộ trưởng Tài chính khẳng định có hiện tượng ép mua bảo hiểm và cho biết cơ quan quản lý đã yêu cầu ngân hàng dừng hoàn toàn hành vi này.
Trong chương trình làm việc sáng ngày 18/11/2025 tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Nhiều đại biểu nhấn mạnh cần đặt điều kiện và cơ chế giám sát rõ ràng đối với hoạt động bán chéo để bảo vệ quyền lợi người tham gia bảo hiểm.
Tại Hội trường, đa số ý kiến đồng thuận với sự cần thiết của dự án Luật nhằm tháo gỡ vướng mắc khi triển khai Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022 và thể chế hóa chủ trương tại Nghị quyết 68. Mục tiêu là tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.
Yêu cầu đặt điều kiện với bán chéo bảo hiểm
Đại biểu Hà Sỹ Huân, đoàn Thái Nguyên, đồng tình với hướng sửa đổi Khoản 1 Điều 127 để cho phép đại lý bán chéo bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ và sức khỏe. Đại biểu cho rằng nếu quản lý tốt, hoạt động này có thể giảm chi phí đào tạo, đơn giản hóa mạng lưới phân phối và đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân. Khách hàng có thể được tư vấn tổng thể cho nhiều loại hình bảo hiểm trong một lần giao dịch.
Tuy vậy, đại biểu đề nghị phải đặt điều kiện rõ ràng và có giới hạn nhằm tránh xung đột lợi ích và giảm rủi ro tư vấn sai. Hai đề xuất được nêu ra.
Một là đại lý phải đăng ký và công khai doanh nghiệp mình đại diện và loại hình bảo hiểm đang phân phối. Khách hàng phải được thông báo rõ khi đại lý tư vấn sản phẩm của doanh nghiệp khác.
Hai là cơ quan quản lý phải quy định cụ thể việc bán chéo không được gắn điều kiện ràng buộc. Ví dụ không được yêu cầu mua bảo hiểm nhân thọ kèm bảo hiểm xe cơ giới. Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm liên đới khi đại lý tư vấn sai và cần có cơ chế kiểm tra chất lượng đại lý bán chéo.
Đại biểu Nguyễn Hữu Thông, đoàn Lâm Đồng, cũng cảnh báo nguy cơ xung đột lợi ích khi đại lý đại diện cho nhiều doanh nghiệp cùng lúc. Đại biểu cho biết hoa hồng và ưu đãi có thể chi phối tư vấn và không bảo đảm lợi ích của người mua. Thời gian qua đã xuất hiện phản ánh về tư vấn lệch hoặc ép mua bảo hiểm qua ngân hàng và đại lý.
Đại biểu đề nghị nếu vẫn cho phép bán chéo thì dự thảo Luật phải quy định rõ số lượng doanh nghiệp mà một đại lý cá nhân được phép đại diện, yêu cầu đại lý công khai danh sách doanh nghiệp và chênh lệch hoa hồng. Nghĩa vụ tư vấn trung thực cần được quy định cụ thể cùng với chế tài mạnh, kể cả trách nhiệm liên đới của doanh nghiệp bảo hiểm.
Tăng tính chuyên nghiệp và minh bạch trong hoạt động đại lý
Đại biểu Phạm Thị Kiều, đoàn Lâm Đồng, đề xuất cấm đại lý cá nhân cùng lúc làm việc cho nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau để tránh xung đột lợi ích và nâng cao chất lượng tư vấn. Các kiến nghị được nêu rõ.
Một là đại lý nhân thọ không được đồng thời làm đại lý nhân thọ của doanh nghiệp khác hoặc làm đại lý của doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe và tổ chức tương hỗ bảo hiểm vi mô.
Hai là đại lý phi nhân thọ không được làm đại lý cho doanh nghiệp phi nhân thọ khác, doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe và tổ chức tương hỗ vi mô.
Ba là đại lý bảo hiểm sức khỏe không được đồng thời làm đại lý cho doanh nghiệp bảo hiểm sức khỏe khác hoặc doanh nghiệp nhân thọ, phi nhân thọ và tổ chức tương hỗ vi mô.
Bốn là đại lý của tổ chức tương hỗ bảo hiểm vi mô không được làm đại lý cho doanh nghiệp nhân thọ, phi nhân thọ hoặc bảo hiểm sức khỏe.
Khắc phục tình trạng bán kèm bảo hiểm trong ngân hàng
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết thời gian qua vẫn tồn tại tình trạng nhân viên ngân hàng tư vấn dịch vụ ngân hàng kèm bán bảo hiểm, khiến khách hàng nhầm lẫn giữa sản phẩm ngân hàng và sản phẩm bảo hiểm. Bộ trưởng cũng ghi nhận có trường hợp ép mua bảo hiểm.
Ngân hàng Nhà nước đã yêu cầu các tổ chức tín dụng chấm dứt hoàn toàn việc gắn bán bảo hiểm không bắt buộc với dịch vụ ngân hàng. Luật Tổ chức tín dụng đã cấm hành vi này. Luật Kinh doanh bảo hiểm cũng cấm đe dọa, cưỡng ép giao kết hợp đồng và quy định ghi âm tư vấn để nâng cao chất lượng đại lý.
Bộ trưởng khẳng định Bộ Tài chính sẽ tiếp tục kiểm tra, xử lý vi phạm và trình cấp có thẩm quyền hoàn thiện quy định nhằm giảm tình trạng bán kèm bảo hiểm trong ngành ngân hàng.
