Bộ trưởng Tài chính lo Luật Đầu tư công trói nhiều hoạt động, cán bộ thực thi dễ vi phạm

Sáng 6/11, Quốc hội chất vấn các thành viên Chính phủ liên quan đến nhóm vấn đề thứ nhất về kinh tế tổng hợp. Trong đó, câu chuyện ranh giới giữa chi thường xuyên với chi đầu tư công được nhiều đại biểu quan tâm chất vấn, tranh luận.

Đại biểu Trần Chí Cường (đoàn Đà Nẵng) cho biết, Luật Ngân sách nhà nước và các quy định của pháp luật chuyên ngành có những quy định về việc sử dụng chi thường xuyên ngân sách nhà nước để mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động của bộ máy.

Tuy vậy, tại Luật Đầu tư công có nội dung quy định về tính chất của dự án đầu tư công dẫn tới cách hiểu cho rằng toàn bộ các dự án xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp, mở rộng, mua sắm tài sản, sửa chữa, nâng cấp… đều phải sử dụng nguồn vốn đầu tư công. Điều này dẫn tới chồng lấn với các quy định của Luật Ngân sách nhà nước và các quy định pháp luật chuyên ngành khác trong việc sử dụng chi thường xuyên để mua sắm, sửa chữa, nâng cấp tài sản công.

"Vấn đề này đã được nhiều đại biểu Quốc hội đặt ra trong các kỳ họp trước và trong báo cáo của Chính phủ cũng chưa được đề cập. Do vậy, đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính làm rõ các giải pháp để giải quyết?", đại biểu Cường chất vấn.

3 lần trình vẫn chưa ra Quốc hội

Trả lời sau đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, vướng mắc cần có sự giải thích luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để các bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện chính xác và yên tâm nhất. Bởi Luật Đầu tư công quy định kể cả xây dựng mới, kể cả nâng cấp, sửa chữa, mở rộng tài sản công đều đưa vào Luật Đầu tư công.

"Khi đó phải xác định kế hoạch đầu tư trong trung hạn và hàng năm, nếu như chương trình, dự án và các nguồn kinh phí không được đưa vào Luật Đầu tư công mặc dù đều là ngân sách nhà nước thì sẽ sai quy định. Cho nên hiện nay cái nào chi thường xuyên, cái nào chi đầu tư công vẫn đang bế tắc, gây vướng mắc trong triển khai thực hiện", Bộ trưởng phân tích.

Ông Phớc cho hay, Nghị định 73 của Chính phủ đối với hệ thống công nghệ thông tin có quy định những dự án hoạt động đầu tư dưới 15 tỷ thì dùng chi thường xuyên. Tuy nhiên hướng dẫn thực hiện Nghị định 73 hiện còn vướng mắc, không biết phần đầu tư này có phải lập dự án đầu tư hay có đưa vào đầu tư công trung hạn hay không?

Trước đây Bộ Tài chính quy định tại Thông tư 68 có phần sửa chữa nhưng sau này đã bỏ ra vì trái với Luật Đầu tư công.

"Vì vậy chúng tôi cho rằng, để giải quyết các vướng mắc này thì vừa qua Bộ Tài chính đã 3 lần trình nhưng chưa được trình ra Quốc hội", Bộ trưởng Tài chính thông tin.

Không văn bản nào quy định mức chi thường xuyên và chi đầu tư căn cứ vào giá trị số tiền

Điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết về ranh giới giữa chi thường xuyên với chi đầu tư trên cơ sở tờ trình của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội đã khẳng định và Quốc hội đã có văn bản trả lời Chính phủ “trong thực tiễn cũng như trong quy phạm pháp luật, không có một văn bản nào, một trường hợp nào quy định mức chi thường xuyên và chi đầu tư là căn cứ vào giá trị số tiền cả".

"Không phải trên 15 tỷ là đầu tư công và dưới 15 tỷ lại là chi đầu tư thường xuyên. Chúng ta chi lương hàng trăm nghìn tỷ, chi cho giáo dục đào tạo hàng trăm nghìn tỷ thì đều là chi thường xuyên", Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc này căn cứ vào tính chất của các khoản chi chứ không phải là giá trị của các khoản chi. Và các cơ quan Quốc hội khẳng định rằng, không có vướng mắc gì trong Luật Đầu tư công và yêu cầu Chính phủ rà soát lại xem có vướng mắc trong Luật Ngân sách nhà nước hay không? Cho đến nay, sau khi rà soát, kết luận bước đầu là không có vướng mắc.

"Do đó, Quốc hội đã đưa việc giải quyết nghị quyết đặc thù về vấn đề chi thường xuyên và chi đầu tư ra khỏi chương trình, không chấp nhận việc đó. Nếu như, Chính phủ và các bộ ngành thấy rằng trách nhiệm giải thích pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì cần có đề xuất. Ủy ban Thường vụ Quốc hội không giải thích những vấn đề đã rõ hoặc những nội dung không ai yêu cầu giải thích", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông Vương Đình Huệ thông tin thêm, vấn đề này đã tranh luận rất nhiều rồi. Tại diễn đàn Quốc hội "tôi nhớ Bộ trưởng Tài chính nói từ nay không nêu lại vấn đề này nữa" nhưng hôm nay Bộ trưởng lại nói lại vấn đề này.

"Vì đã 3 lần chúng tôi trả lại văn bản này cho Chính phủ. Có liên quan gì đến Luật Ngân sách hay không trong lần rà soát này, Bộ Tài chính cũng không nói có vấn đề gì phải rà soát", Chủ tịch Quốc hội nói.

Phải gỡ vướng để cán bộ thực hiện đúng chỉ đạo thì không bị sai phạm

Giải trình thêm sau đó, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết bộ đã nghiên cứu rất kỹ Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách nhà nước.

"Luật Đầu tư công ban hành từ năm 2014 trói hết mọi hoạt động, ví dụ sửa chữa, nâng cấp, mở rộng… Toàn bộ tài sản công, không phân biệt giá trị bao nhiêu tiền đều đưa vào thì đương nhiên khi chúng ta thực hiện tài sản đó phải được điều chỉnh bởi Luật Đầu tư công”, Bộ trưởng phân tích thêm.

Ngoài ra, Luật Đầu tư công cũng quy định các khoản chi nếu không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn thì không được chi, nếu thực hiện là vi phạm.

Ông Phớc cũng nêu thực tế nhiều nhà cửa hỏng không dám sửa. "Tôi đi Đức, vào Đại sứ quán không thấy hàng rào. Tôi hỏi sao không làm hàng rào đi, họ trả lời điện về Bộ Ngoại giao, bộ nói việc này không bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn nên không làm được hàng rào. Đó là sự thật", tư lệnh ngành tài chính tiếp tục dẫn chứng.

Theo ông Phớc, vấn đề này phải giải quyết thế nào để bảo đảm kinh tế phát triển, bảo đảm không vướng khi triển khai, để khi cán bộ thực hiện đúng chỉ đạo thì không bị sai phạm.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, 2 tổ tổng rà soát văn bản quy phạm pháp luật, một tổ của Chính phủ do Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang làm tổ trưởng và một tổ do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định làm tổ trưởng. Hai tổ rà soát độc lập rà soát từ bộ ngành, địa phương liên quan đến hơn 500 văn bản, thông tư, nghị định đến luật trong đó có Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công thì không hề có một bộ nào nói gì về vấn đề này là vấn đề vướng mắc và ách tắc cả.

"Để tường minh cuối buổi chúng tôi sẽ mời Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh báo cáo thêm với Quốc hội về vấn đề này. Trường hợp có vướng mắc thì chúng ta sẵn sàng sửa đổi bổ sung, chưa rõ thì sẵn sàng giải thích", Chủ tịch Quốc hội nói.