Bức tranh ngành ngân hàng 2025: Tăng trưởng mạnh mẽ, thách thức chờ đợi

Tăng trưởng tín dụng: Điểm sáng từ doanh nghiệp và bất động sản

Theo báo cáo mới nhất từ Vietcombank Securities (VCBS), tín dụng toàn hệ thống tính đến ngày 07/12/2024 đã tăng 12,5% so với đầu năm, cao hơn đáng kể so với mức trên 9% của cùng kỳ năm trước. Động lực chính cho sự tăng trưởng này đến từ nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và xây dựng, mặc dù tín dụng bán lẻ hồi phục với tốc độ chậm hơn.

Tăng trưởng tín dụng và room tín dụng của các ngân hàng Việt Nam đến quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Tỷ trọng tín dụng bán lẻ trên tổng dư nợ của các ngân hàng niêm yết giảm nhẹ từ 44,4% cuối năm 2023 xuống còn 43,8% vào cuối quý III năm 2024. Trong đó, các khoản vay mua nhà tăng 4,6%, riêng quý III tăng 3,4% nhờ thị trường bất động sản sôi động trở lại với sự ra mắt của nhiều dự án cao cấp, đáp ứng nhu cầu đầu tư và mua để ở.

Xu hướng tỷ trọng dư nợ bán lẻ trong danh mục cho vay giai đoạn 2018 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

VCBS dự báo năm 2025, tín dụng bán lẻ sẽ tăng trưởng khoảng 15%, dẫn đầu bởi các khoản cho vay mua nhà, tài chính tiêu dùng và thẻ tín dụng. Tuy nhiên, những vấn đề pháp lý chưa được tháo gỡ triệt để, cùng mặt bằng giá bất động sản cao, vẫn là rào cản lớn đối với người vay.

Ở phía doanh nghiệp, tín dụng bất động sản ghi nhận mức tăng trưởng tích cực, đạt 16% YTD vào cuối quý III/2024. Tuy nhiên, tín dụng xây dựng, đặc biệt là các dự án hạ tầng, tăng trưởng khiêm tốn do giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt kỳ vọng.

Dư nợ doanh nghiệp bất động sản và xây dựng toàn hệ thống giai đoạn 2019 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

CASA: "Con át chủ bài" trong cơ cấu vốn

Tỷ lệ CASA toàn ngành đạt 20,3% vào cuối quý III/2024, tăng từ mức đáy 17,6% hồi quý I. VCBS nhận định rằng mặt bằng lãi suất thấp và các sản phẩm huy động mới sẽ tiếp tục là động lực thúc đẩy CASA tăng trưởng trong năm 2025. Các ngân hàng như Vietcombank (VCB), MB Bank (MBB) và Techcombank (TCB) đang dẫn đầu nhờ tận dụng tốt hệ sinh thái số hóa và tệp khách hàng ổn định.

Diễn biến tỷ lệ CASA và chi phí vốn của các ngân hàng niêm yết đến quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Tuy nhiên, CASA toàn ngành vẫn chưa quay lại mức đỉnh 24%-25% của cuối năm 2021. Việc duy trì đà tăng trưởng CASA sẽ phụ thuộc vào khả năng số hóa và tạo ra các sản phẩm, dịch vụ huy động vốn hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Lãi suất: Cân bằng giữa hỗ trợ và áp lực

Năm 2024 ghi nhận sự giảm mạnh của lãi suất huy động trong nửa đầu năm, trước khi tăng nhẹ từ quý III với mức tăng khoảng 0,5%. Tính đến cuối tháng 9/2024, lãi suất huy động trung bình giảm từ 0,05%-0,15% so với cuối năm 2023 nhưng vẫn thấp hơn so với giai đoạn dịch bệnh.

Diễn biến chi phí lãi suất huy động và lãi suất tiền gửi bình quân giai đoạn 2020 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Lãi suất cho vay bình quân cũng giảm 2,7% so với đỉnh quý I/2023, hỗ trợ doanh nghiệp và cá nhân tiếp cận vốn vay dễ dàng hơn. Tuy nhiên, VCBS dự báo lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ từ 0,5%-0,7% trong năm 2025, khi áp lực lạm phát và nhu cầu tín dụng gia tăng.

Diễn biến lãi suất cho vay khách hàng theo nhóm ngân hàng giai đoạn 2020 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Nhóm ngân hàng tư nhân năng động được kỳ vọng sẽ tiếp tục giảm lãi suất để duy trì khả năng cạnh tranh, trong khi các ngân hàng quốc doanh có xu hướng giữ mức ổn định để hỗ trợ các chương trình ưu đãi tín dụng.

Rủi ro tiềm ẩn: Trái phiếu doanh nghiệp và nợ tái cơ cấu

VCBS cảnh báo về rủi ro từ trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) và nợ tái cơ cấu. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành duy trì ở mức 2,2% trong ba quý đầu năm 2024, không đổi so với cuối năm 2023. Tuy nhiên, các khoản nợ tái cơ cấu theo Thông tư 02 và lượng TPDN đáo hạn vào năm 2025-2026 sẽ tạo ra áp lực lớn đối với hệ thống ngân hàng.

Diễn biến tỷ lệ nợ xấu nội bảng và nợ nhóm 2 giai đoạn 2020 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Các ngân hàng nắm giữ danh mục trái phiếu doanh nghiệp lớn, như Techcombank, TPBank, và MB Bank, đang đối mặt với rủi ro tài chính cao hơn khi TPDN chiếm khoảng 5% tổng danh mục tín dụng. Dự báo, thị trường trái phiếu sẽ tiếp tục thu hẹp trong năm 2025 khi các khoản đáo hạn tăng mạnh, đặc biệt ở nhóm doanh nghiệp bất động sản và năng lượng.

Lợi nhuận ngành: Kỳ vọng tươi sáng trong năm 2025

Theo VCBS, lợi nhuận toàn ngành ngân hàng năm 2025 được dự báo tăng trưởng hai con số nhờ sự phục hồi mạnh mẽ của tín dụng bán lẻ, CASA cải thiện và biên lãi thuần tăng nhẹ. Biên lãi thuần toàn ngành đạt mức đáy vào quý III/2024, giảm 3 điểm cơ bản xuống còn 3,37%. Dự kiến, NIM sẽ cải thiện trở lại khi thanh khoản hệ thống dồi dào và sức khỏe tài chính của khách hàng vay được củng cố.

Xu hướng NIM toàn ngành và chênh lệch lãi suất huy động - cho vay giai đoạn 2013 - quý III/2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Tỷ lệ chi phí trên thu nhập (CIR) toàn ngành dự kiến giảm xuống mức 34%-35% trong năm 2025 nhờ áp dụng công nghệ số hóa và tối ưu hóa quy trình hoạt động. Các ngân hàng như Vietcombank, MB Bank, và Techcombank được kỳ vọng sẽ có mức tăng trưởng lợi nhuận vượt trội, dẫn đầu thị trường nhờ quản lý rủi ro hiệu quả và chiến lược kinh doanh linh hoạt.

Hiệu quả hoạt động và tỷ lệ CIR của các ngân hàng niêm yết giai đoạn 9T.2024. Nguồn: Vietcombank Securities (VCBS).

Ngành ngân hàng bước vào năm 2025 với kỳ vọng tăng trưởng tín dụng đạt 14%-15%, được hỗ trợ bởi mặt bằng lãi suất thấp, nhu cầu tín dụng bán lẻ cao và sự phục hồi của thị trường bất động sản. Tuy nhiên, những thách thức từ nợ tái cơ cấu, áp lực lạm phát, và rủi ro trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn đó.

Nhóm ngân hàng tư nhân năng động, tập trung vào tín dụng bán lẻ và CASA, sẽ tiếp tục chiếm lợi thế. Trong khi đó, các ngân hàng quốc doanh sẽ đóng vai trò duy trì sự ổn định cho thị trường. Những ngân hàng có chiến lược số hóa và quản trị rủi ro hiệu quả sẽ dẫn đầu trong cuộc đua phát triển.

>> Lợi nhuận ngành ngân hàng dự báo tăng trưởng 14,9% vào năm 2025