Cách đồng hành và bảo vệ con: Trở thành phụ huynh 4.0

Tôn trọng quyền riêng tư của con là đang bảo vệ con

Là giáo viên THCS, chị T.T.Trâm (Hoài Đức, Hà Nội) nhận thấy việc chỉ bảo con khi sử dụng Internet vẫn gặp nhiều khó khăn. “Dù mình đã có tư tưởng hiện đại hơn cha mẹ thời trước, nhưng khi thấy tình trạng con sử dụng máy tính quá lâu, mình vẫn… khó kiềm chế mà đôi lúc lớn tiếng và cố gắng kiểm soát con”, chị Trâm cho hay.

Khi trò chuyện với các phụ huynh học sinh trong lớp, chị Trâm nhận được sự đồng cảm từ nhiều người. Các cha mẹ đều cho rằng đôi khi công việc căng thẳng, việc nhà bận bịu khiến bản thân khắt khe hơn khi đối diện với con.

“Có một số gia đình học sinh của tôi, cha mẹ còn tịch thu toàn bộ thiết bị của con, thậm chí là tắt WiFi của cả nhà để cháu tập trung học. Đến tình trạng đó, theo tôi là thái quá”, chị Trâm chia sẻ.

Chị Trâm cũng biết rằng, cấm đoán hay kiểm soát sẽ không phải phương pháp tối ưu, nhất là khi con em đang trong độ tuổi dậy thì, thích khám phá và thể hiện bản thân. Trong buổi họp phụ huynh, chị đã chủ động tổ chức thảo luận để các phụ huynh chia sẻ ý kiến về việc hỗ trợ con dùng Internet.

“Đó cũng là dịp tôi nhìn nhận lại, và cùng các anh chị tìm ra những giải pháp đúng đắn. Là phụ huynh thời 4.0, chúng ta cũng cần có những phương pháp 4.0 ở cương vị người hướng dẫn cho các con”.

Theo chị Trâm, bước đầu tiên là cần thực sự tôn trọng con, hiểu rằng con cũng cần không gian riêng tư trên Internet chứ không chỉ là phòng riêng. “Khi được trao quyền, con sẽ cảm thấy được tin tưởng và cảm thấy có trách nghiệm hơn. Như vậy chẳng phải là đang tốt cho con, là đang bảo vệ con?”, chị Trâm chia sẻ.

Trên thực tế, hệ thống pháp luật hiện nay ở nước ta về quyền riêng tư của trẻ em và những nội dung thuộc về quyền riêng tư của trẻ em đã được quy định trong Luật Trẻ em. Bên cạnh việc tránh để rò rỉ thông tin xâm hại sự an toàn của thanh thiếu niên, cha mẹ cũng cần để con tự do khám phá. Trong đời đại 4.0, được học hỏi là một quyền quan trọng của thanh thiếu niên để phát triển, đóng góp những giá trị tích cực cho nhân loại.

Cha mẹ cũng phải “học” cách đồng hành với con

Chị Trâm chia sẻ trong buổi họp phụ huynh, phương pháp nhận được sự đồng tình nhất là hãy hoà nhập cùng con. “Lớn tuổi đâu có nghĩa là chúng ta không thể sử dụng hay hiểu các nền tảng, các kiểu ngôn ngữ của con. Ngược lại, phải hiểu thì chúng ta mới biết đến các cách thức bảo vệ con tốt hơn, thay vì kiểm soát. Đây cũng là điều tôi phải học thêm”.

Việc cấm đoán và kiểm soát dù công khai hay “bí mật", đều ít nhiều tạo ra tâm lý tiêu cực cho con trẻ. Đôi khi, thanh thiếu niên sẽ phản ứng ngược khi nhận thấy mình đang bị kiểm soát.

Thành Nhân (TP.HCM) - nhà sáng tạo nội dung TikTok (@nhandian) có 680 nghìn lượt theo dõi cho biết: “Cũng từng là thanh thiếu niên nên mình hiểu hơn ai hết việc bị phụ huynh ý kiến, kiểm soát khi sử dụng MXH. Bây giờ, lớn lên và là người trực tiếp làm việc trong môi trường số, mình nhận thấy thực ra an toàn hay không nằm ở cách mỗi người sử dụng Internet. Ở mỗi nền tảng đều có những quy tắc bảo mật nghiêm ngặt, cũng như các tính năng an toàn riêng mà mình ước là từ nhỏ đã được ai đó cho biết sớm hơn.

Ví dụ như với TikTok, tính năng Gia đình thông minh sẽ giúp các gia đình điều chỉnh các cài đặt an toàn dựa trên nhu cầu cá nhân. Cha mẹ không cần vào tài khoản của con mà vẫn có thể: Giới hạn thời gian sử dụng màn hình; Lọc, quản lý nội dung hiển thị và đề xuất… Nếu phụ huynh biết đến những tính năng như thế này và gia đình có sự thảo luận, đồng thuận trước khi áp dụng thì sẽ là giải pháp tuyệt vời”.

Theo số liệu khảo sát của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, trong 3 tháng đầu năm 2023 có 89% trẻ em truy cập và sử dụng Internet, trong số này, 87% sử dụng Internet hàng ngày. Internet đã là một phần của đời sống con trẻ và khó để “cắt bỏ”.

Khi đồng hành cùng con trên Internet, cha mẹ không chỉ sát sao, mà cần trang bị kiến thức đúng đắn. Để làm được điều đó, mỗi phụ huynh cần dành thời gian tự nghiên cứu, cũng như trò chuyện cùng con. Tham gia với con để nắm bắt tâm tư, nhận ra sự thay đổi trong tư duy hay tâm lý. Lúc này, sự đồng hành mới trở nên thiết thực và bổ ích hơn hết.