Chàng phi công cảm tử trong trận chiến bảo vệ bầu trời Hà Nội, cùng Mig-21 trở thành ‘quả tên lửa thứ 3’ tiêu diệt B-52 Mỹ

Tiểu sử anh hùng Vũ Xuân Thiều

Vũ Xuân Thiều sinh vào tháng 2 năm 1945, là con thứ 7 trong một gia đình có 10 người con, quê gốc ở Hải Hậu, Nam Định. Cha của Thiều, ông Vũ Xuân Sắc, là một nhà yêu nước, có sự giác ngộ sớm và đóng góp nhiều cho cách mạng.

Theo truyền thống gia đình, khi Thiều là sinh viên khóa 7 ngành Vô tuyến điện tại Trường Đại học Bách khoa, cùng với 10 người bạn cùng trường, anh đã viết đơn tình nguyện và được chọn vào Quân chủng Phòng không - Không quân. Một tháng sau quyết định đó, vào ngày 22/6/1965, họ cùng theo đoàn tàu lửa từ ga Hàng Cỏ để học lái máy bay tiêm kích phản lực Mig-21 tại Liên Xô.

Từ nước bạn, Vũ Xuân Thiều và các bạn của mình đã nghe tin rằng quân Mỹ đã sử dụng máy bay B-52 để tấn công miền Bắc Việt Nam ở đèo Mụ Giạ, Quảng Bình. Các phi công Việt Nam cùng khoá học với Thiều đều thể hiện quyết tâm, luyện tập ngày đêm để sớm trở về nước, tiêu diệt nhiều máy bay địch và tìm cách bắn rơi B-52.

Trận chiến khốc liệt

Với thành tích học tập ưu tú, vào năm 1968, Vũ Xuân Thiều trở về Việt Nam và được giao nhiệm vụ tham gia vào Trung đoàn 921 để tham gia các chiến dịch. Sau đó, anh được chuyển đến phi đội 5, một đơn vị chuyên bay và chiến đấu vào ban đêm, gồm đội ngũ phi công có trình độ kỹ thuật, chiến thuật cao, cùng với tinh thần dũng cảm và tài mưu trí.

Trong thời gian này, máy bay B-52 của Mỹ liên tục thực hiện các cuộc không kích trên đường mòn Hồ Chí Minh, nhằm ngăn chặn các hoạt động hỗ trợ cho chiến trường miền Nam. Cuối năm 1971, một số sĩ quan không quân đã được điều đến Quảng Bình và Vĩnh Linh để nghiên cứu về hoạt động chiến đấu của máy bay B-52. Các đơn vị radar cũng được triển khai để đảm bảo cho các đơn vị Phòng không - Không quân có thể đánh bại máy bay B-52 của Mỹ.

Vào đêm 20/11/1971, khi có thông báo về một chiếc B-52, phi công Vũ Đình Rạng đã nhận lệnh xuất kích từ sân bay Anh Sơn (Nghệ An) và bắn trúng một chiếc B-52 Mỹ, do phi công Kalp Wetter Haln (Mỹ) điều khiển. Máy bay B-52 này không bị hỏng ngay mà phải hạ cánh tại sân bay Nakhon Phanomb ở Thái Lan, sau đó được tháo rời và đưa về Utapao. Cuối tháng 12/1972, Kalp Wetter Haln lại bay trên một chiếc B-52 khác và bị bắn rơi tại Hà Nội, trở thành tù binh và đã thú nhận với quân Việt Nam rằng máy bay B-52 của mình đã bị Mig-21 của Vũ Đình Rạng bắn hạ.

Vào ngày 14/12/1972, Tổng thống Mỹ Nixon thông qua kế hoạch sử dụng máy bay B-52 để tấn công Hà Nội và Hải Phòng. Vào tối ngày 27/12/1972, khi Sở chỉ huy thông báo có một chiếc B-52 từ phía Mộc Châu tiến đến, vào lúc 22 giờ 30, phi công Phạm Tuân đã nhận lệnh cất cánh từ sân bay Yên Bái. Phạm Tuân đã phát hiện mục tiêu, tăng tốc độ đạt 1.200km/h, bay lên độ cao 10.000m và phóng hai tên lửa, tiêu diệt thành công một chiếc B-52, sau đó an toàn hạ cánh xuống sân bay Yên Bái.

Chàng phi công dũng cảm cùng chiếc Mig-21 trở thành quả tên lửa thứ 3 lao vào B-52

Học hỏi kinh nghiệm của phi công Vũ Đình Rạng và phi công Phạm Tuân trong việc đánh chặn máy bay B-52, thực hiện quyết tâm : "Bắn rơi B-52, bắt sống phi công B-52 Mỹ". Thượng úy, phi công Vũ Xuân Thiều đã nói với trung đoàn trưởng rằng: “Lần sau khi phát hiện B-52, xin phép cho tôi được xuất kích tiêu diệt. Bắn mà B-52 không rơi tại chỗ, tôi sẽ xin lao thẳng vào nó”.

Không thể tiếp tục chiến đấu trực tiếp với máy bay B-52 tại các sân bay ở phía Bắc, Bộ Tư lệnh quyết định sử dụng sân bay Cẩm Thủy, Thanh Hóa, cho máy bay Mig trực chiến để tạo bất ngờ cho địch. Vào ngày 28/12/1972, phi công Vũ Xuân Thiều đã được giao nhiệm vụ đưa máy bay bí mật cơ động vào sân bay Cẩm Thủy để sẵn sàng chiến đấu.

Vào lúc 21 giờ 41 phút cùng ngày, phi công 26 tuổi Vũ Xuân Thiều cất cánh với tên mật là XB-90, để tiến hành một cuộc không kích vào một đội B-52 đang tiến hành cuộc tấn công vào Hà Nội. Chiếc Mig-21 của anh gầm lên, chạy đà và sau đó nhanh chóng vút lên không trung. 15 phút sau, anh được dẫn bay về hướng vùng trời Yên Châu (Sơn La). Tuy nhiên, Vũ Xuân Thiều đã phát hiện một chiếc B-52 ở độ cao 10km, góc vào 90 độ, cách anh chỉ 4km. Anh phải nhìn bằng đèn, không dám bật radar để tránh bị phát hiện bởi các máy bay F4, F111 bảo vệ B-52.

Không thể bay vượt qua rồi mới tấn công lại vì kẻ địch sẽ phát hiện có máy bay Mig và đối phó kịp thời. Mặc dù ở gần, Thiều vẫn yêu cầu được tấn công. Hai quả tên lửa được phóng vào hướng chiếc B-52. Máy bay B-52 đã bị tên lửa đánh trúng nhưng vẫn cố gắng tiến về phía trước để thực hiện mục tiêu là trút bom xuống Hà Nội. Không để quả bom tội ác của địch rơi xuống Thủ đô, nhưng đạn đã cạn kiệt, tinh thần cảm tử là vũ khí duy nhất lúc này mà phi công Vũ Xuân Thiều có thể dùng.

Phi công Vũ Xuân Thiều yêu cầu được tiếp tục tấn công. Trước khi các sĩ quan tại Sở chỉ huy kịp phản ứng, một tiếng nổ long trời lở đất vang lên trên bầu trời Sơn La, sau đó một vùng lửa rực sáng bùng lên giữa đêm tối. Tại Sở chỉ huy, tín hiệu của phi công Vũ Xuân Thiều trên bản đồ bay đã biến mất hoàn toàn.

Vào ngày 29/12/1972, tỉnh đội Sơn La đã báo cáo: “Đêm qua, trên cánh đồng xã Tạ Khoa, Yên Châu, Sơn La, có một máy bay B-52 bị cháy rơi, một Mig-21 cũng rơi gần đó”. Một số phi công trong phi đội bay đêm đã được chỉ đạo đi đến Tạ Khoa ngay lập tức để tìm kiếm khu vực nơi máy bay B-52 của Mỹ đã bị bắn hạ. Chiếc Mig-21 của Vũ Xuân Thiều cũng được tìm thấy cách đó không xa.

Vũ Xuân Thiều đã thể hiện quyết tâm tiêu diệt địch khi cùng với chiếc Mig-21 của mình trở thành quả tên lửa thứ ba lao vào kẻ địch như những gì anh từng nói. Thêm một chiếc B-52 bị không quân Việt Nam bắn rơi, chiến công của phi công Vũ Xuân Thiều được ghi nhận nhưng tuổi trẻ của anh cũng mãi gửi lại bầu trời.

Năm 2002, bộ phim "Hà Nội 12 ngày đêm" đã khắc họa bối cảnh cuộc chiến đấu chống tập kích bằng máy bay B-52 đánh phá thủ đô Hà Nội và một vài tỉnh lân cận trong chiến dịch Linebacker II, trong đó câu chuyện dũng cảm của phi công Vũ Xuân Thiều cũng được đưa vào bộ phim.

Sau này, vào năm 1994, anh đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Tên của anh cũng được đặt cho một con phố và ngôi trường tại Hà Nội.

>> Phi công huyền thoại của không quân Việt Nam bắn hạ 6 máy bay Mỹ, được phong Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân khi mới 27 tuổi