Chọn nhà thầu Trung Quốc cho dự án nâng cấp tuyến đường sắt huyết mạch dài 1.860km, vốn đầu tư hơn 36.000 tỷ đồng
Tuyến đường sắt này đã cũ và hiện chỉ hoạt động ở mức rất thấp so với công suất ban đầu. Vì vậy, việc đại tu Tazara sẽ giúp Trung Quốc có thêm một tuyến vận tải hiệu quả, giảm phụ thuộc vào các cảng Nam Phi vốn đang quá tải.
Tổng công ty Xây dựng Công trình Trung Quốc (CCECC) sẽ thực hiện việc nâng cấp và khai thác tuyến đường sắt Tanzania–Zambia, qua đó tăng cường khả năng tiếp cận của Bắc Kinh đối với các tuyến vận tải hàng hóa chiến lược.
Được biết, CCEC là doanh nghiệp nhà nước từng xây dựng tuyến đường sắt Tanzania–Zambia. Theo thỏa thuận đạt được, CCECC đồng ý đầu tư ban đầu 1,1 tỷ USD và thêm 238 triệu USD tái đầu tư vào tuyến đường sắt Tazara đã xuống cấp trầm trọng (tổng khoảng 36.000 tỷ đồng).
Tuyến đường dài 1.860km này kết nối vùng Copperbelt của Zambia với cảng Dar es Salaam của Tanzania, tạo ra “đường tắt” quan trọng đưa đồng và cobalt ra Ấn Độ Dương trong bối cảnh Trung Quốc và phương Tây cạnh tranh giành quyền kiểm soát các hành lang thương mại chủ chốt ở châu Phi.
Tuyến đường sắt này đã cũ và hiện chỉ hoạt động ở mức rất thấp so với công suất ban đầu. Vì vậy, việc đại tu Tazara sẽ giúp Trung Quốc có thêm một tuyến vận tải hiệu quả, giảm phụ thuộc vào các cảng Nam Phi vốn đang quá tải. Đồng thời, dự án cũng giúp Bắc Kinh nắm lợi thế so với các tuyến giao thương cạnh tranh như Hành lang Lobito do Mỹ hậu thuẫn và Hành lang Nacala được Nhật Bản hỗ trợ.
Theo Bộ Giao thông và Hậu cần Zambia, thỏa thuận bao gồm cải tạo đoạn đường từ Dar es Salaam tới New Kapiri Mposhi tại tỉnh Central của Zambia, cùng với nâng cấp các xưởng lớn và bảo dưỡng tuyến hiện hữu. Bộ này cho biết tuyến đường sẽ được bổ sung 34 đầu máy, 16 toa hành khách và 760 toa hàng nhằm tăng năng lực vận chuyển khoáng sản.
Thỏa thuận cấp cho CCECC quyền vận hành 30 năm theo mô hình xây dựng – vận hành – chuyển giao (BOT), trong đó ba năm đầu dành cho tái thiết và 27 năm còn lại để thu hồi vốn.
Bộ trưởng Giao thông và Hậu cần Zambia Frank Tayali cho biết dự án “không chỉ đơn thuần khôi phục hạ tầng mà còn thắp lại động lực hội nhập khu vực, tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng chung”. “Tuyến đường này là chiếc 'phao cứu sinh' cho nông dân, thương nhân và ngành công nghiệp, kết nối họ với thị trường xuyên biên giới và xa hơn nữa”, ông phát biểu tại lễ ký kết ở Bắc Kinh.
Bộ trưởng Giao thông Tanzania Makame Mbarawa cũng bày tỏ kỳ vọng tương tự, nhấn mạnh dự án sẽ “mang lại việc làm và lợi ích kinh tế cho người dân”.
Ông Dai Hegen, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng công trình đường sắt Trung Quốc (CRCC) – công ty mẹ của CCECC đã nhắc lại kinh nghiệm của doanh nghiệp trong những dự án lớn như tuyến đường sắt Ethiopia–Djibouti. Tazara được CRCC xây dựng trong giai đoạn 1970–1976, với khoản vay không lãi suất từ Trung Quốc sau khi phương Tây từ chối tài trợ. Tuyến đường vẫn giữ vị trí biểu tượng trong quan hệ Trung - Phi.
