Có gì ở nhà máy điện rác 7.000 tỷ lớn thứ 2 thế giới của Việt Nam mỗi ngày xử lý đến 5.000 tấn rác?

Nhà máy điện rác Sóc Sơn được xây dựng trên diện tích 17,5 ha, thuộc Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nam Sơn, xã Nam Sơn, huyện Sóc Sơn, Hà Nội. Nhà máy thực hiện xử lý rác thải sinh hoạt có thu hồi năng lượng theo công nghệ lò đốt ghi cơ học (ghi di động) kiểu Waterleau của Bỉ - được xem là nhà máy điện rác lớn nhất Việt Nam và lớn thứ hai thế giới.

Với đặc điểm thải rắn sinh hoạt ở Việt Nam có độ ẩm cao, chưa được phân loại, nhiệt trị thấp nên việc lựa chọn loại công nghệ phù hợp để xử lý chất thải là vô cùng cần thiết.

Nhà máy điện rác Sóc Sơn do Công ty Cổ phần Năng lượng và Môi trường Thiên Ý Hà Nội (HNTY) làm chủ đầu tư, có tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỷ đồng, bao gồm 5 lò đốt và 3 tổ máy phát điện, công suất 90 MW (3x30 MW). Đặc biệt, Nhà máy này sẽ xử lý tới 70% lượng chất thải rắn sinh hoạt của Thủ đô Hà Nội.

Dự án Nhà máy điện rác Sóc Sơn được khởi công tháng 8/2019, cuối năm 2019, Chủ tịch UBND Hà Nội đã đến thăm công trường và yêu cầu chủ đầu tư thực hiện đúng cam kết, hoàn thành dự án vào tháng 8.2020, vận hành vào tháng 10/2020. Tuy nhiên, dịch COVID-19 bùng phát trong năm 2020 đã khiến dự án nhiều lần hoãn tiến độ.

Ngày 25/7/2022, nhà máy chính thức đi vào vận hành giai đoạn 1 với công suất xử lý 1.000 tấn rác/ngày đêm, công suất phát điện đốt rác là 15 MW. Ngày 30/8/2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra và chính thức công bố kết thúc quá trình vận hành thử nghiệm nhà máy và chuyển sang vận hành chính thức.

Tính đến thời điểm hiện tại, nhà máy đã xử lý được khoảng 1 triệu tấn rác của thành phố Hà Nội. Hiện nhà máy vận hành 3 lò đốt, mỗi ngày tiếp nhận khoảng 3.000 tấn rác, tương đương khoảng 40 - 50% lượng rác thải phát sinh trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tại đây xử lý trọn bộ rác đầu vào và đầu ra - bao gồm nước thải, khí thải, tro xỉ.

Toàn bộ quy trình xử lý rác để phát điện tại Nhà máy đều được tự động hoá

Ông Tạ Minh Thắng - nhân viên điều khiển Nhà máy điện rác Sóc Sơn - cho biết: “Sau khi nhận rác, nhân viên sẽ điều khiển cẩu rác lên trên để nước rác chảy xuống bể chứa nước rỉ và ủ rác khoảng 1 tuần, sau khi rác lên men và đủ độ khô sẽ đưa rác vào lò đốt. Một lần cẩu rác khoảng 10 tấn“.

Lò đốt rác được giám sát ở phòng điều khiển trung tâm của Nhà máy điện rác Sóc Sơn

Hiện nhà máy đang trong quá trình xin cấp phép 2 lò đốt còn lại, dự kiến cuối 10/2023 sẽ vận hành. Bấy giờ tổng công suất của nhà máy sẽ xử lý được 5.000 tấn rác/ngày; giải quyết được từ 60-70% lượng rác đang chôn lấp của TP Hà Nội hiện nay. Đây được xem là nhà máy điện rác lớn nhất Việt Nam với công suất 4.000 tấn rác khô, tương đương gần 5.000 tấn rác tươi mỗi ngày.

Nước rỉ rác được bơm từ bể chứa rác nhà máy chính sang khu xử lý

Theo báo cáo của Sở Xây dựng Hà Nội, mỗi ngày Hà Nội đang phát sinh từ 6.500 - 7.000 tấn rác/ngày, vấn đề ùn đọng rác thải đang gây nhức nhối với người dân. Trong tháng 5 và tháng 6.2022, rác thải đã nhiều lần ùn ứ tại trung tâm thành phố do bãi tiếp nhận rác ở Nam Sơn (Sóc Sơn) quá tải.

Các chuyên gia ước tính, mỗi năm, số rác thải của thành phố sẽ tăng thêm khoảng 5%. Dự tính đến năm 2030, mỗi ngày, Hà Nội sẽ phải xử lý số rác thải gấp gần 1,5 lần con số hiện tại. Thành phố Hà Nội hiện có 3 khu vực xử lý rác chính là Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn (Sóc Sơn), Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn (Sơn Tây) và Khu xử lý chất thải Cầu Diễn (Nam Từ Liêm) nhưng chủ yếu rác thải sinh hoạt chôn lấp hoặc đốt, không phát điện.

Bên trong đường hầm bọc thép chống bom ở Việt Nam dài gần 73m, chống chịu được 2.500kg bom, chứa cả nhà bếp được trang bị theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao