Cuộc đua ngân hàng lấn sân chứng khoán ngày càng nóng

Thành công của Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) và Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) đã tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh. Năm 2025, hàng loạt ngân hàng công bố kế hoạch góp vốn hoặc mua lại công ty chứng khoán. Mục tiêu là tham gia sâu hơn vào thị trường vốn, đa dạng hóa nguồn thu dịch vụ và hình thành mô hình hệ sinh thái tài chính toàn diện.

Các ngân hàng nhập cuộc

Tháng 7, PGBank tổ chức đại hội cổ đông bất thường và thông qua chủ trương góp vốn, mua cổ phần để thành lập hoặc sở hữu công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ hoặc công ty bảo hiểm. Giá trị giao dịch dự kiến có thể từ 20 phần trăm vốn điều lệ trở lên, nguồn vốn lấy từ vốn điều lệ và quỹ dự trữ. PGBank coi đây là bước đi quan trọng trong chiến lược 5 năm 2025 đến 2030 nhằm thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Sacombank cũng đặt mục tiêu sở hữu công ty chứng khoán. Tại đại hội cổ đông thường niên 2025, ngân hàng thông qua phương án mua lại một doanh nghiệp chứng khoán với tỷ lệ sở hữu trên 50 phần trăm, tổng giá trị đầu tư tối đa 1.500 tỷ đồng. Ban lãnh đạo Sacombank nhấn mạnh hoạt động ngân hàng đầu tư đang là xu thế toàn cầu, mang lại nguồn thu lớn và tăng sức cạnh tranh. Hiện Sacombank đang nắm 13,8 phần trăm tại Chứng khoán SBS nhưng khẳng định sẽ chọn một công ty mới thay vì SBS.

SeABank cũng theo đuổi kế hoạch tương tự. Ngân hàng dự kiến mua cổ phần tại Chứng khoán ASEAN để nâng tỷ lệ sở hữu lên tối đa 100 phần trăm vốn điều lệ. Chứng khoán ASEAN hiện có vốn 1.500 tỷ đồng. Theo ban lãnh đạo SeABank, việc đầu tư vào chứng khoán sẽ giúp ngân hàng đa dạng hóa sản phẩm, tăng khả năng bán chéo và tối ưu hóa vốn góp của cổ đông.

MSB đặt mục tiêu tìm công ty chứng khoán có vốn điều lệ khoảng 300 đến 500 tỷ đồng và “tài sản sạch” để mua lại. Sau đó ngân hàng sẽ nâng vốn và phát triển theo lộ trình dài hạn. Tổng giám đốc Nguyễn Hoàng Linh cho rằng xu hướng nâng hạng thị trường chứng khoán lên mới nổi, dự kiến thu hút 25 tỷ USD vốn ngoại mỗi năm, sẽ mở ra cơ hội lớn. MSB coi ngân hàng đầu tư là trụ cột tương lai, bổ trợ các mảng như môi giới, tư vấn phát hành cổ phiếu và trái phiếu, quản lý tài sản và quỹ đầu tư.

Trong khi nhiều ngân hàng rục rịch mua lại công ty chứng khoán, thị trường đang dõi theo hai thương vụ IPO quy mô lớn của VPBankS và TCBS.

Ngày 18/8, VPBankS công bố kế hoạch lấy ý kiến cổ đông cho phương án IPO vào tháng 11. Ngân hàng mẹ VPBank dự kiến bán khoảng 10 phần trăm vốn cổ phần. VPBankS có vốn điều lệ 15.000 tỷ đồng, hiện đứng đầu thị trường về quy mô. Quý hai năm nay, công ty lãi trước thuế 550 tỷ đồng, tăng 73 phần trăm so với cùng kỳ. Sáu tháng đầu năm, lợi nhuận đạt gần 900 tỷ đồng, dư nợ margin tăng 38 phần trăm so với quý một, lên 17.635 tỷ đồng.

TCBS công bố giá chào bán dự kiến 46.800 đồng một cổ phiếu, định giá doanh nghiệp khoảng 4,1 tỷ USD. Quý hai, TCBS lãi trước thuế 1.733 tỷ đồng, lũy kế sáu tháng hơn 3.000 tỷ đồng. Sau đợt phát hành cổ phiếu riêng lẻ, vốn điều lệ công ty tăng lên 20.802 tỷ đồng, tổng tài sản gần 65.134 tỷ đồng.

Hai thương vụ IPO này không chỉ tạo cú hích cho ngành chứng khoán mà còn đẩy cổ phiếu ngân hàng mẹ tăng mạnh. Cổ phiếu TCB lập đỉnh mới sau thông tin IPO TCBS, còn VPB cũng tăng trần khi công bố kế hoạch IPO VPBankS.

Nếu IPO của VPBankS diễn ra đúng kế hoạch, cuối năm nay thị trường sẽ có thêm một thương vụ lớn, nối tiếp đà bùng nổ niêm yết.

Bảo hiểm và quản lý quỹ trở thành mảnh ghép mới

Để hoàn thiện hệ sinh thái, nhiều ngân hàng đồng thời đẩy mạnh sang lĩnh vực bảo hiểm và quản lý quỹ.

Tháng 7, Techcombank được cấp phép thành lập Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Kỹ thương với vốn điều lệ 1.300 tỷ đồng, ngân hàng nắm 80 phần trăm. Trước đó Techcombank cũng ra mắt công ty bảo hiểm phi nhân thọ. Ban lãnh đạo cho rằng bảo hiểm là mảnh ghép quan trọng, bổ sung cho ngân hàng và chứng khoán để cung cấp dịch vụ tài chính trọn gói.

Trong quý hai, Techcombank lãi trước thuế 7.899 tỷ đồng, lũy kế sáu tháng đạt 15.135 tỷ đồng. Công ty chứng khoán SHS dự báo dư nợ tín dụng cả năm có thể tăng 22 phần trăm. CASA cao giúp ngân hàng duy trì biên lãi ròng quanh 3,8 phần trăm.

VPBank cũng đẩy mạnh bảo hiểm và quản lý quỹ. Tháng 4, ngân hàng thông qua kế hoạch thành lập công ty bảo hiểm nhân thọ với vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng và mua lại một công ty quản lý quỹ. Hiện VPBank sở hữu 99,42 phần trăm vốn tại Bảo hiểm OPES. Năm 2024, OPES lãi trước thuế 474 tỷ đồng, gấp ba lần năm trước. Năm 2025, mục tiêu lợi nhuận 636 tỷ đồng, tăng 34 phần trăm.

VPBank đặt mục tiêu lợi nhuận hợp nhất hơn 25.000 tỷ đồng trong năm nay, trong đó VPBankS đóng góp khoảng 2.000 tỷ đồng và OPES 636 tỷ đồng. Ban lãnh đạo cho rằng việc bổ sung bảo hiểm nhân thọ và quản lý quỹ sẽ giúp ngân hàng hoàn thiện chuỗi giá trị và tăng sức cạnh tranh.

Các bước đi mạnh mẽ sang chứng khoán và bảo hiểm cho thấy chiến lược của các ngân hàng không còn dừng ở hoạt động tín dụng truyền thống. Hệ sinh thái đa mảng giúp gia tăng doanh thu dịch vụ, giảm phụ thuộc vào tín dụng và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng.

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán đặt mục tiêu vốn hóa 120 phần trăm GDP vào năm 2030 và kỳ vọng nâng hạng lên thị trường mới nổi ngay trong năm 2025, làn sóng ngân hàng tham gia sâu vào thị trường vốn được coi là tất yếu. Sự chuyển dịch này có thể định hình lại cấu trúc cạnh tranh của ngành tài chính Việt Nam trong thập kỷ tới.