Đào đường hầm xuyên núi xây nhà máy thủy điện đầu tiên ở Việt Nam, lối kiến trúc tựa như biệt thự nghỉ dưỡng: Nay là kỳ quan hút khách trên cao nguyên
Nhà máy thủy điện này cách trung tâm thành phố Đà Lạt khoảng 15km.
Nhà máy Ankroet là công trình thủy điện đầu tiên của Việt Nam, được xây dựng vào năm 1942 và chính thức khánh thành, phát điện vào năm 1946. Nằm sâu trong thung lũng Dan Kia - Suối Vàng, cách thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) khoảng 15km, nhà máy này không chỉ nổi bật về mặt lịch sử mà còn mang đậm dấu ấn kiến trúc độc đáo.
Các hạng mục chính của công trình chủ yếu được xây dựng bằng đá chẻ liên kết với mạch vữa, tạo nên vẻ đẹp cổ kính, vững chãi. Những bức tường đá kết hợp với thiết kế kiến trúc đặc sắc đã biến nhà máy thành một điểm nhấn thú vị, thu hút sự chú ý không chỉ của những người yêu thiên nhiên mà còn của các tín đồ đam mê kiến trúc. Thậm chí, nhiều du khách còn ví công trình này như một khu biệt thự cổ kính.
Theo thiết kế ban đầu, nhà máy thủy điện Ankroet có công suất 600kW, gồm hai tổ máy với tua bin hiệu BELL và máy phát điện hiệu CEM-LEHAVRE, cả hai đều do Mỹ sản xuất. Đập tràn của thủy điện có chiều dài 97m, cao 10m và dung tích hồ chứa lên tới 1,3 triệu m3 nước.
Không chỉ là công trình thủy điện đầu tiên tại Việt Nam, Ankroet còn nổi bật với một đường hầm xuyên núi được đào thủ công phục vụ cho quá trình sản xuất điện. Việc xây dựng đường hầm này đòi hỏi sự khéo léo và nỗ lực không nhỏ của các công nhân, khiến Ankroet trở thành một kỳ quan kỹ thuật không chỉ của Việt Nam mà còn trong khu vực.
Đặc biệt, đường hầm bê tông xuyên núi của nhà máy dài 536m, được thiết kế theo hình móng ngựa với đường kính 1,65m. Cuối đường hầm là giếng áp thủy cao 44m, đường kính 4m. Từ giếng áp thủy, một đường ống thủy lực bằng thép dài 182m và rộng 1,3m dẫn nước xuống nhà máy.
Vào năm 2004, nhà máy thủy điện Ankroet đã được Trung tâm Sách Kỷ lục Việt Nam công nhận là nhà máy thủy điện đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển năng lượng của khu vực.
Hiện nay, nhà máy thủy điện Ankroet được Công ty Điện lực Lâm Đồng, thuộc Tổng Công ty Điện lực miền Nam, quản lý và vận hành. Dù không còn giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện như trước đây, thủy điện Ankroet vẫn là một công trình có giá trị lịch sử, kỹ thuật xây dựng, công nghệ và kiến trúc cảnh quan. Với những yếu tố độc đáo này, công trình đã trở thành một điểm đến thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm.
Hiện tại, một trong hai tổ máy từng sử dụng tại nhà máy thủy điện Ankroet đã được chuyển ra Hà Nội và đang được trưng bày tại Nhà Truyền thống của Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Tổ máy còn lại vẫn được đặt tại khuôn viên của nhà máy Ankroet, không chỉ để giới thiệu với du khách mà còn để lưu giữ những dấu ấn quan trọng của công trình lịch sử này.
