Đầu tư công 'bứt tốc chặng cuối': Hòa Phát, Vinaconex, Đèo Cả đón 'cơn sóng' 790.700 tỷ đồng trong năm 2025

80% “chặng đường” của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025

Giai đoạn 2021 - 2025, Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu sử dụng đầu tư công như một công cụ quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững. Tổng ngân sách đầu tư công giai đoạn này dự kiến đạt hơn 2,87 triệu tỷ đồng, tập trung vào các dự án trọng điểm như đường cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, cảng biển quốc tế và các khu công nghiệp công nghệ cao. Mục tiêu lớn là tạo nên mạng lưới hạ tầng đồng bộ, thúc đẩy kết nối vùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Tổng kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2023 được Quốc hội quyết nghị đạt 59% tổng kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Tỷ trọng chi đầu tư phát triển trong tổng chi ngân sách nhà nước trong 3 năm từ 2021 - 2023 chiếm 28,4%.

Năm 2024, theo Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư công của các bộ, ngành, địa phương đến hết tháng 11/2024 là 410.953,1 tỷ đồng, đạt 54,8% kế hoạch và 60,43% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Về tiến độ dự án, theo báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải, tổng số vốn đã được giao trong kế hoạch hàng năm cho các dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 là 93.630 tỷ đồng (năm 2022 là 9.521 tỷ đồng, năm 2023 là 47.881 tỷ đồng, năm 2024 là 36.228 tỷ đồng). Một số dự án có sản lượng và tiến độ thi công tốt, sắp đi vào vận hành như: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Vũng Áng - Bùng, Bùng - Vạn Ninh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang.

Dự án sân bay Long Thành, khởi công giai đoạn 1 vào ngày 5/1/2021, theo kế hoạch sẽ được đưa vào khai thác năm 2025. Hiện tại, dự án thành phần 1 (trụ sở các cơ quan nhà nước) đã có 4/5 công trình khởi công và cam kết hoàn thành trước 31/12/2025. Riêng trạm kiểm dịch động thực vật triển khai chậm hơn.

Dự án thành phần 2 (các công trình quản lý bay) dự kiến hoàn thành trước thời hạn 31/12/2025. Trong đó, đài không lưu đã xong phần bê tông xi măng và dự kiến cất nóc trước Tết. Dự án thành phần 3, gồm 16 gói thầu xây lắp và thiết bị, đến cuối năm 2024, đã hoàn thành 3 gói, 7 gói đang thi công, 3 gói đang lựa chọn nhà thầu xây lắp và 3 gói khác đang thẩm định thiết kế kỹ thuật.

Dù đạt được nhiều thành tựu, việc giải ngân đầu tư công vẫn đối mặt với không ít thách thức. Tiến độ giải ngân tại một số địa phương vẫn chậm do các vấn đề về giải phóng mặt bằng, giá vật liệu xây dựng tăng cao và thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, nhiều dự án gặp khó khăn trong việc đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả thi công.

“Chặng cuối” năm 2025 và “bàn đạp” Luật Đầu tư công (sửa đổi)

Chặng đường cuối của giai đoạn 2021-2025 đánh dấu một thời kỳ tăng tốc mạnh mẽ trong đầu tư công. Chính phủ đặt mục tiêu hoàn thành giải ngân toàn bộ kế hoạch vốn đầu tư công, đặc biệt là các dự án lớn như sân bay Long Thành giai đoạn 1, các đoạn cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 và nhiều công trình giao thông trọng điểm khác.

Tuy nhiên, thời gian ngắn và áp lực hoàn thành đúng tiến độ đặt ra những thách thức không nhỏ, một trong vướng mắc lớn nhất là quy trình phê duyệt thủ tục đầu tư các dự án rườm rà. Cụ thể hiện nay, muốn có dự án đầu tư công phải xin phê duyệt chủ trương đầu tư, sau đó phải xin danh mục đầu tư, tiếp đến là điều chỉnh danh mục... Mỗi công đoạn diễn ra trong vài tháng.

Để tháo gỡ, Luật Đầu tư công (sửa đổi) được Quốc hội thông qua có thể trở thành “chìa khóa” giải bài toán này. Những thay đổi này được kỳ vọng không chỉ giúp tháo gỡ những vướng mắc cản trở mà còn thúc đẩy tiến độ thực hiện các dự án, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp ngành xây dựng.

Ngày 29/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư công 2024 (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 (Ảnh minh họa)

Năm 2025, Chính phủ đã đặt ra một kế hoạch lớn, dự kiến chi cho đầu tư phát triển đạt 790.700 tỷ đồng (khoảng 30,8 tỷ USD), tăng 20% so với cùng kỳ. Mục tiêu thúc đẩy đầu tư công “đi đôi” cùng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,5-7% (phấn đấu 8-10% của Thủ tướng Chính phủ). Mức độ khả thi của kế hoạch phụ thuộc vào việc tháo gỡ các nút thắt quan trọng, bao gồm tối ưu hóa quy trình phân bổ vốn, cải thiện cơ chế chính sách, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng và đảm bảo nguồn cung vật liệu xây dựng ổn định. Đây là những vấn đề đã được Thủ tướng Chính phủ tập trung tháo gỡ trong cuối năm 2024, tạo tiền đề bứt phá tiến độ đầu tư công trong năm 2025.

Ngoài ra, việc mở rộng phát triển cơ sở hạ tầng, các dự án đường bộ tiếp tục được phân bổ nguồn vốn Ngân sách Nhà nước lớn, Thủ tướng Chính phủ lên kế hoạch bàn giao 87.000 tỷ đồng vốn đầu tư cho Bộ Giao thông vận tải trong năm 2025.

Về dự án, Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 (147.000 tỷ đồng), sân bay Long Thành (336.630 tỷ đồng), đường Vành đai 3 TP. HCM (75.378 tỷ đồng), đường Vành đai 4 Hà Nội (88.694 tỷ đồng). Bên cạnh đó, Bộ GTVT dự kiến triển khai một số dự án mới trong năm 2025 như cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh giai đoạn 1 (6.128 tỷ đồng), cao tốc Dầu Giây - Thiên Phú (8.982 tỷ đồng), tuyến Chợ Mới - Bắc Kạn (5.571 tỷ đồng)...

Triển vọng đối với doanh nghiệp đầu tư công và xây dựng

Trước kế hoạch đẩy mạnh giải ngân đầu tư công trong năm 2025, Chứng khoán ACB (ACBS) nhận định rằng các ngành liên quan đến nguyên vật liệu như đá xây dựng, thép, xi măng và nhựa đường, cùng với nhóm xây dựng hạ tầng, sẽ tiếp tục tận dụng được lợi thế từ “con sóng” đầu tư công này. Ngoài ra, các ngành gián tiếp hưởng lợi từ đầu tư công có thể kể đến bất động sản dân cư và khu công nghiệp.

Cụ thể, đối với ngành thép, ACBS đánh giá cao cổ phiếu của Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) nhờ vào việc sở hữu đầy đủ chuỗi giá trị thép. Hiện tại, Hòa Phát dẫn đầu thị trường nội địa với thị phần chiếm 38% tổng tiêu thụ thép xây dựng. Dự kiến nhu cầu thép cho các dự án đầu tư công sẽ giúp Hòa Phát gia tăng công suất sản xuất, dự báo tăng sản lượng khoảng 10% so với năm 2024. Mức cầu ổn định cũng sẽ hỗ trợ giá thép duy trì ổn định, từ đó duy trì biên lợi nhuận của HPG trong năm 2025.

Trong ngành xây dựng hạ tầng, 2 cái tên đáng chú ý là CTCP Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (HoSE: HHV) và Tổng CTCP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex - VCG).

Theo ACBS, kế hoạch đẩy mạnh đầu tư công của Chính phủ trong giai đoạn 2021-2025 đã mang lại nhiều hợp đồng lớn cho Đèo Cả (HHV). Hiện nay, backlog của HHV đã vượt 2.900 tỷ đồng, gấp 3 lần doanh thu xây lắp năm 2023. Công ty chứng khoán kỳ vọng doanh nghiệp sẽ đạt được doanh thu mạnh mẽ trong giai đoạn 2024-2026 với tỷ lệ tăng trưởng hàng năm (CAGR) 16%, nhờ vào việc hoàn thành các dự án trọng điểm. Thêm vào đó, HHV dự định phát hành 149 triệu cổ phiếu để thu về 1.490 tỷ đồng, qua đó có thêm nguồn lực để công ty tiếp tục phát triển các dự án mới trong tương lai.

Nguồn: ACBS Research

Vinaconex hiện sở hữu backlog lớn trị giá hơn 17.000 tỷ đồng, gấp đôi doanh thu mảng xây lắp năm 2023, nhờ vào các hợp đồng lớn như sân bay quốc tế Long Thành và các dự án cao tốc Bắc - Nam. Với chính sách tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công, ACBS kỳ vọng VCG sẽ tiếp tục giành được nhiều gói thầu nhờ vào kinh nghiệm và năng lực triển khai các dự án quy mô lớn.

Đối với ngành khai thác đá, CTCP Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (UPCoM: VLB) hiện đang sở hữu 5 mỏ đá chiến lược, bao gồm Thạnh Phú 1, Thiện Tân 2, Tân Cang 1, Soklu 2 và Soklu 5. Các mỏ đá này cung cấp nguyên liệu cho các dự án trọng điểm tại miền Đông và Tây Nam Bộ như cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, sân bay quốc tế Long Thành và Vành đai 3 TP. HCM. Theo đó, ACBS ước tính nhu cầu đá xây dựng cho các dự án trọng điểm tại Nam Bộ trong giai đoạn 2024 - 2030 sẽ đạt 37,3 tỷ m3, tương đương với mức tăng trưởng tiêu thụ đá hàng năm 10%. Với trữ lượng đá nguyên khối gần 90 triệu m3 và công suất khai thác 5,7 triệu m3/năm, VLB sẽ hưởng lợi từ sự gia tăng nhu cầu đá xây dựng trong các dự án hạ tầng lớn.

>> Giải ngân đầu tư công: chủ động từ đầu năm