Đề xuất các cặp vợ chồng được tự quyết định số con

Bộ Y tế đang dự thảo Pháp lệnh sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số. Trong đó, Bộ Y tế đề xuất các cặp vợ chồng được tự quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh.

Theo Bộ Y tế, mức sinh trên toàn quốc đang có xu hướng giảm thấp dưới mức sinh thay thế. Cụ thể, mức sinh trên toàn quốc giảm từ 2,11 con/phụ nữ (2021) xuống 2,01 con/phụ nữ (2022), 1,96 con/phụ nữ (2023), và năm 2024 ước tính là 1,91 con/phụ nữ - mức sinh thấp nhất trong lịch sử và dự báo sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo.

Với kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, dự báo đến năm 2030, Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số sẽ bắt đầu tăng trưởng âm.

Khi đó, hệ lụy của mức sinh thấp kéo dài sẽ dẫn đến thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh già hóa dân số và tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội.

>>Việt Nam có mức sinh thuộc nhóm thấp nhất Đông Nam Á

Ảnh minh họa - Nguồn: Internet

Theo Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh Dân số năm 2003, mỗi cặp vợ chồng, cá nhân được quyết định thời gian và khoảng cách sinh con; sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định.

Bộ Y tế cho biết, quy định này của Pháp lệnh Dân số không còn phù hợp khi Hiến pháp năm 2013 quy định tại Điều 14 như sau:

"Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật.

Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng".

Dân số có mối liên hệ mật thiết với quyền con người và quyền công dân theo Hiến pháp 2013, do đó, các nội dung liên quan đến chính sách dân số cần được quy định ở cấp độ luật. Điều này không chỉ bảo đảm quyền con người mà còn phù hợp với sự thay đổi trong cơ cấu dân số.

>>Bộ Y tế đề xuất không xử lý kỷ luật đối với đảng viên sinh con thứ 3