Đề xuất hợp nhất thủ tục đăng ký thuế và kê khai người phụ thuộc: Người nộp thuế được lợi gì?

Bộ Tư pháp mới đây đã công bố tài liệu thẩm định dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế. Theo đó, trong tờ trình gửi kèm, Bộ Tài chính cho biết, qua rà soát cho thấy nhiều thủ tục hành chính trong lĩnh vực thuế hiện vẫn còn phức tạp, trùng lặp về hồ sơ, biểu mẫu và giấy tờ.

Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh, lượng giao dịch điện tử tăng nhanh, việc cải cách thủ tục hành chính thuế được xem là yêu cầu cấp bách nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, chất lượng phục vụ và giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế.

Dựa trên cơ sở đó, một trong những điểm đáng chú ý tại Dự thảo Nghị định này là đề xuất bỏ thủ tục hành chính riêng về đăng ký người phụ thuộc đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công, đồng thời gộp nội dung này vào thủ tục “Đăng ký thuế lần đầu” quy định tại Thông tư số 86/2024/TT-BTC.

Bộ Tài chính đánh giá, việc hợp nhất hai thủ tục sẽ giúp người nộp thuế không phải kê khai lặp lại thông tin định danh của người phụ thuộc, rút ngắn quy trình khai, tính và nộp thuế thu nhập cá nhân. Thay vì phải thực hiện hai thủ tục riêng biệt, người nộp thuế chỉ cần hoàn tất một lần đăng ký là có thể đồng thời khai báo người phụ thuộc được giảm trừ gia cảnh.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, việc thay đổi này không chỉ giúp người nộp thuế thuận lợi hơn trong kê khai, mà còn hỗ trợ cơ quan thuế giảm tải khối lượng hồ sơ cần xử lý, đảm bảo tính chính xác của việc đăng ký giảm trừ gia cảnh.

Thông tin đăng ký người phụ thuộc có thể được truy vấn tự động từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trên cơ sở mã định danh cá nhân được sử dụng làm mã số thuế. Đối với các trường hợp người phụ thuộc là con, cha mẹ, vợ hoặc chồng, cơ quan thuế có thể đối chiếu thông tin trực tiếp mà không cần người nộp thuế phải nộp thêm giấy tờ chứng minh.

Tuy nhiên, đối với những trường hợp đặc biệt như người phụ thuộc là cá nhân không nơi nương tựa hoặc người khuyết tật - do các giấy tờ chứng minh như xác nhận nghĩa vụ nuôi dưỡng của chính quyền địa phương, giấy chứng nhận khuyết tật… chưa được số hóa – cơ quan thuế vẫn sẽ rà soát thủ công trước khi cấp mã số thuế và xác nhận giảm trừ gia cảnh.

Theo Bộ Tài chính, hiện ngành thuế đang thực hiện 219 thủ tục hành chính, trong đó 134 thủ tục đã đạt mức độ dịch vụ công trực tuyến toàn trình (61,2%), và 48% đã được tích hợp trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, góp phần đáng kể trong việc tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, vẫn còn một số thủ tục được đánh giá là rườm rà, trùng lặp và chưa phù hợp với xu hướng số hóa. Việc tiếp tục đơn giản hóa, tích hợp và số hóa thủ tục thuế được coi là bước đi cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý.

Song song với việc sửa đổi các nghị định hướng dẫn, Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cũng đang được Ủy ban Kinh tế và Tài chính thảo luận, với mục tiêu hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác quản lý thuế, khắc phục bất cập của luật hiện hành và quản lý hiệu quả nền kinh tế số.

Theo Tờ trình của Chính phủ, dự án Luật được xây dựng với ba trụ cột chính: tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế, nâng cao hiệu lực quản lý và số hóa quy trình nghiệp vụ bằng công nghệ như AI và Big Data. Việc sửa đổi luật dự kiến giúp cắt giảm 159 thủ tục hành chính và giảm đáng kể chi phí tuân thủ.

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) cũng tập trung vào việc áp dụng công nghệ, phân cấp quản lý và sửa đổi quy định mã số thuế của cá nhân, hộ kinh doanh thống nhất với số định danh cá nhân. Đồng thời, mở rộng đối tượng nộp thuế sang tổ chức, cá nhân nước ngoài có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử tại Việt Nam.

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung quy định về bảo mật thông tin người nộp thuế, quyền lợi trong trường hợp hệ thống gặp sự cố kỹ thuật, và đề nghị Chính phủ quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thuế khi để lộ dữ liệu cá nhân.