Dự án xử lý nước thải 800 triệu USD chưa xong, đừng mong hồi sinh sông Tô Lịch
Nếu dự án thu gom, xử lý nước thải hai bên sông chưa hoàn thành, dù có thêm giải pháp nào đi chăng nữa, thậm chí đầu tư thêm nghìn tỷ cũng không hồi sinh được sông Tô Lịch.
Trong những ngày qua, câu chuyện hồi sinh sông Tô Lịch với phương pháp xây đập tràn trên sông Hồng, lấy nước thau rửa nguồn ô nhiễm khiến nhiều người khấp khởi về viễn cảnh sông Seine xuất hiện giữa lòng Thủ đô. Nhưng, nhìn lại các lần hồi sinh trước đây, đến nay Tô Lịch vẫn là dòng sông chết.
Trao đổi với PV VietNamnet, GS.TS Trần Đức Hạ, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước Việt Nam cho rằng, sông Tô Lịch là dòng sông chính chảy qua nội đô nên bất cứ ai cũng mong muốn dòng sông được phục hồi cảnh quan như ngày xưa.
Để phục hồi sông Tô Lịch cần áp dụng tổng thể nhiều giải pháp. Giải pháp đầu tiên đó là tách nước thải khỏi sông Tô Lịch. “Giải pháp này đang được TP Hà Nội tập trung thực hiện thông qua việc xây dựng hệ thống cống ngầm và Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá”, ông Hạ nói.
Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước Việt Nam cho biết, dọc sông Tô Lịch có nhiều nguồn nước thải không thể thu gom về Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá. Do vậy, cần có thêm giải pháp xử lý nước thải ngay tại nguồn.
Theo ông Hạ, TP Hà Nội cần giải pháp xử lý bùn thải ô nhiễm dưới lòng sông Tô Lịch. Trong năm 2019, Công ty Thoát nước Hà Nội dùng chế phẩm Redoxy-3C, còn Công ty môi trường Việt Nhật đã sử dụng công nghệ của Nhật Bản thí điểm làm sạch sông Tô Lịch theo phương án này. Tuy nhiên, trước khi áp dụng các phương án này, Hà Nội cần nạo vét bùn ở lòng sông Tô Lịch.
GS.TS. Trần Đức Hạ cho rằng, sau khi hoàn thành các giải pháp trên, Hà Nội cần bổ cập nước, tạo dòng chảy cho sông Tô Lịch. “Về mùa khô, Hà Nội cần bổ cập nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch. Như vậy, vừa tạo ra hệ sinh thái cho sông Tô Lịch, lại có thể cấp nước tưới tiêu cho khu vực phía Nam Hà Nội”, ông Hạ nói.
Theo nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu cấp thoát nước Việt Nam, khi sông Tô Lịch đã được làm sạch, TP Hà Nội phải chú trọng đến việc tạo cảnh quan, khu vui chơi, giải trí cho người dân ở hai bên sông. Theo đó, thành phố có thể xây dựng đài phun nước ở một số địa điểm trên sông Tô Lịch. Ngoài ra, Hà Nội cũng cần làm bè thủy sinh với những loại cây, hoa đặc trưng trên sông.
Dự án 800 triệu USD hồi sinh sông Tô Lịch chưa hẹn ngày về đích
Vì sao hệ thống xử lý nước thải Yên Xá chậm tiến độ?
Cùng vấn đề trên, TS. Bùi Thị An - đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng, giải pháp quan trọng nhất trong việc làm sạch sông Tô Lịch là không cho nước thải đổ xuống sông. “Hai bên bờ sông Tô Lịch có gần 300 cống lớn nhỏ. Hằng ngày có khoảng 150.000m3 nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý đổ xuống sông. Nếu không tách được nước thải thì mọi giải pháp đều không hồi sinh được sông Tô Lịch”, bà An nói.
Theo bà Bùi Thị An, những năm qua, Hà Nội đã chú trọng đến giải pháp tách nước thải khỏi sông Tô Lịch, thông qua việc thực hiện dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, với tổng mức đầu tư khoảng 800 triệu USD.
“Dự án này có vai trò rất quan trọng đối với môi trường thành phố, đặc biệt là việc hồi sinh sông Tô Lịch. Tuy nhiên, dự án khởi công đã nhiều năm nhưng chưa hoàn thành”, bà An nói.
Bà Bùi Thị An cho rằng, TP Hà Nội cần quyết liệt thúc tiến độ dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá. “Cần phải xác định nguyên nhân cũng như trách nhiệm tập thể, cá nhân thì tình trạng dự án "đắp chiếu" nhiều năm mới được khắc phục”, bà Bùi Thị An nói thêm.
Xử lý tận gốc nguồn gây ô nhiễm
Còn theo GS.TS. Vũ Trọng Hồng - nguyên Thứ trưởng Bộ NN&PTNT, ý tưởng đưa nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch thông qua hồ Tây là giải pháp hay. Tuy nhiên, giải pháp bền vững là xử lý tận gốc nguồn gây ô nhiễm sông Tô Lịch.
“Sông Tô Lịch hiện chỉ là cống nổi, chứa nước thải chưa qua xử lý của TP Hà Nội. Để dòng sông này được hồi sinh, chỉ có cách đẩy nhanh tiến độ xây dựng hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, sau đó mới nghĩ đến những giải pháp khác”, ông Hồng nói.
Theo GS.TS. Vũ Trọng Hồng, ý tưởng xây đập dâng nước ở sông Hồng để phát triển KT-XH, đồng thời tạo nguồn nước xử lý ô nhiễm các con sông của thành phố, trong đó có sông Tô Lịch cần phải nghiên cứu thêm, lấy ý kiến các chuyên gia trước khi thực hiện.
“Việc xây đập ở sông Hồng rất có thể ảnh hưởng đến hạ lưu, đồng thời ảnh hưởng đến môi trường sinh thái. Do vậy, TP Hà Nội cần tính tới giải pháp xây trạm bơm đưa nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch”, GS.TS. Vũ Trọng Hồng nói thêm.
