Đưa số liệu kinh tế tồi tệ, lãnh đạo Cục Thống kê Mỹ bị ông Trump sa thải

Tổng thống Donald J. Trump mới đây đã chỉ trích dữ liệu yếu kém trên thị trường lao động, cáo buộc rằng số liệu đã “bị dàn xếp” và tuyên bố ông sẽ sa thải quan chức của Bộ Lao động được Thượng viện phê chuẩn – người chịu trách nhiệm tổng hợp các con số hàng tháng.

Trong một bài đăng dài trên mạng xã hội cùng ngày, ông Trump cho biết ông đã chỉ đạo nhóm của mình sa thải bà Erika McEntarfer, Ủy viên Cục Thống kê Lao động (Bureau of Labor Statistics – BLS), người đã được phê chuẩn với sự ủng hộ lưỡng đảng vào năm 2024.

Bài đăng của ông được đưa ra ngay sau khi BLS công bố báo cáo việc làm hàng tháng, cho thấy mức tăng trưởng việc làm thấp bất ngờ trong tháng Bảy, cùng với việc điều chỉnh giảm mạnh số liệu việc làm của hai tháng trước đó. Giới kinh tế học phần lớn xem báo cáo này là bằng chứng cho thấy các chính sách của ông Trump bắt đầu ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Tuy nhiên, ông Trump sau đó vẫn khẳng định trên mạng xã hội rằng đất nước đang “rất TỐT!”

Bà Lori Chavez-DeRemer, Bộ trưởng Lao động, cũng lên tiếng chia sẻ quan ngại của ông Trump về bà McEntarfer trên mạng xã hội. Bà cho biết ông William Wiatrowski, Phó Ủy viên của BLS, sẽ đảm nhiệm vai trò Quyền Ủy viên trong thời gian tìm người thay thế chính thức.

Bà McEntarfer được Tổng thống Joseph R. Biden Jr. bổ nhiệm vào năm 2023 và được Thượng viện phê chuẩn vào năm 2024, sau nhiều năm công tác tại Cục Điều tra Dân số và các cơ quan liên bang khác, dưới thời tổng thống của cả hai đảng, bao gồm cả ông Trump.

Ông William W. Beach, người từng lãnh đạo BLS trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, đã chỉ trích quyết định sa thải bà McEntarfer trong cùng ngày thứ Sáu.

“Thật đáng tiếc”, ông nói. “Hành động này có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, nơi mà bất kỳ tin xấu nào cũng có thể trở thành lý do để cách chức một cá nhân”.

Ông Beach – người được ông Trump bổ nhiệm năm 2019 và tiếp tục giữ chức vụ này trong hai năm đầu chính quyền ông Biden – cho biết ông chưa bao giờ chịu áp lực thao túng dữ liệu từ bất kỳ chính quyền nào. Ngay cả khi có áp lực, ông nói thêm rằng “không có cách nào” để một ủy viên có thể can thiệp vào quá trình điều chỉnh dữ liệu, vốn được thực hiện bởi các công chức chuyên môn.

Lo ngại can thiệp chính trị vào cơ quan thống kê

Ông Trump và các trợ lý hàng đầu của ông từ lâu đã có xu hướng công kích các cơ quan chính phủ, nhà nghiên cứu và tổ chức giám sát mỗi khi các phát hiện của họ không phù hợp với lập trường của ông. Điều đó làm dấy lên lo ngại rằng ông Trump có thể tìm cách can thiệp vào hoạt động của BLS và các cơ quan thống kê khác – đặc biệt nếu nền kinh tế bắt đầu đi xuống.

Tuy nhiên, cho đến nay, phần lớn các chuyên gia về hệ thống thống kê vẫn bày tỏ sự tin tưởng vào dữ liệu do các cơ quan công bố, và chưa thấy bằng chứng nào về sự can thiệp chính trị trong hoạt động của họ. Các nhân viên hiện tại và cựu nhân viên của các cơ quan này đều đồng quan điểm – một phần vì họ tin tưởng vào sự độc lập và liêm chính của bà McEntarfer cũng như các lãnh đạo tương ứng tại các cơ quan thống kê lớn khác.

“Nếu áp lực chính trị vượt quá mức chịu đựng, bạn sẽ thấy người ta từ chức chứ không phải làm sai lệch số liệu”, ông Beach nói.

Các nhà kinh tế thuộc nhiều trường phái chính trị hôm thứ Sáu đều cho rằng việc ông Trump sa thải bà McEntarfer có thể làm xói mòn lòng tin của công chúng vào các số liệu do chính phủ công bố.

“Nếu bạn muốn người dân ngừng tin vào những con số từ Cục Thống kê Lao động, thì việc sa thải người được Thượng viện phê chuẩn để đảm bảo các con số ấy đáng tin là một cách ‘rất hiệu quả’ để làm điều đó”, bà Martha Gimbel, Giám đốc điều hành Budget Lab tại Đại học Yale – người từng làm việc tại Nhà Trắng dưới thời ông Biden – phát biểu.

Bà McEntarfer hiện chưa đưa ra bình luận. Bộ Lao động và BLS cũng chưa phản hồi các yêu cầu bình luận từ báo chí.

Chỉ vài giờ trước đó, ông Stephen Miran – Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Nhà Trắng – đã đưa ra lời giải thích rất khác cho việc điều chỉnh số liệu việc làm. Trả lời phỏng vấn CNBC, ông cho rằng phần lớn sự thay đổi là do “đặc điểm kỹ thuật trong quá trình điều chỉnh mùa vụ”, cũng như chính sách của tổng thống, đặc biệt là về nhập cư, có thể đã ảnh hưởng đến số liệu tuyển dụng trong tháng Năm và Sáu. Ông không đề cập đến bất kỳ lo ngại nào về việc số liệu bị thao túng, và còn cho rằng báo cáo tháng Bảy thực ra là “khá tích cực”.

Ông Michael Strain, nhà kinh tế thuộc Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ (American Enterprise Institute – AEI), một tổ chức bảo thủ, nhận định: “Tổng thống Trump hoàn toàn sai khi cho rằng có sự thiên lệch chống lại ông trong số liệu thị trường lao động. Cáo buộc đó là vô căn cứ”.

Ông Strain cho biết dữ liệu của chính phủ thường xuyên được điều chỉnh – đây là “quy trình tiêu chuẩn” để đảm bảo chất lượng. Trong trường hợp này, ông thừa nhận mức điều chỉnh là “rất lớn so với lịch sử” nhưng “không có gì đáng nghi”, và chỉ ra nhiều nguyên nhân khả dĩ, từ tỷ lệ phản hồi khảo sát sụt giảm đến tình trạng thiếu ngân sách tại các cơ quan liên bang.

Theo The New York Times