Elon Musk có thể trở thành 'Kissinger mới', làm dịu căng thẳng Mỹ - Trung?

Là một trong những nhà tài trợ chính cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, tỷ phú Elon Musk có khả năng được bổ nhiệm vào nội các hoặc giữ vai trò cố vấn tại Nhà Trắng.

Bắc Kinh đặc biệt quan tâm đến mối quan hệ này, bởi Musk có liên hệ chặt chẽ với Trung Quốc thông qua siêu nhà máy Gigafactory của Tesla tại đây.

Scott Kennedy, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết: "Trong vài tháng qua, Trung Quốc đã rất tò mò về khả năng Musk có thể trở thành một ‘Kissinger mới,’ giúp thương lượng một thỏa thuận giữa Washington và Bắc Kinh.

Henry Kissinger, qua đời năm ngoái, là nhà ngoại giao Hoa Kỳ nổi tiếng với vai trò then chốt trong việc bình thường hóa quan hệ Mỹ-Trung năm 1971.

Ông Kissinger được Trung Quốc kính trọng và tiếp tục là nhà ngoại giao không chính thức thúc đẩy quan hệ song phương trong nhiều thập kỷ cho đến khi qua đời vào tháng 11/2023. Thậm chí vài tháng trước khi mất, ông vẫn gặp Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh.

Kỳ vọng về một "Kissinger mới" càng được củng cố khi tỷ phú Musk thường xuyên gặp gỡ quan chức cấp cao Trung Quốc, nơi Tesla là nhà sản xuất ô tô nước ngoài đầu tiên được phép hoạt động độc lập từ năm 2018.

Trong chuyến thăm gần nhất vào tháng 4, Thủ tướng Lý Cường đã ca ngợi Tesla như một biểu tượng hợp tác thương mại thành công giữa hai nước.

Wang Yiwei, giám đốc viện quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân, đánh giá Musk là doanh nhân hiểu rõ cả hai nền kinh tế, có thể thuyết phục Trump xem xét nới lỏng hoặc dỡ bỏ các biện pháp thuế quan nghiêm ngặt với hàng hóa Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy các thỏa thuận để doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư sản xuất tại Mỹ.

Musk cũng từng bày tỏ lo ngại về căng thẳng giữa hai quốc gia và chỉ trích động thái tăng thuế lên tới 100% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc của chính quyền Tổng thống Biden.

Doanh nhân, không phải nhà ngoại giao

Theo Wang Huiyao, nhà sáng lập Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, một cá nhân doanh nhân dù giàu có đến đâu cũng khó có thể đạt được thành công trong cải thiện quan hệ Mỹ - Trung như Kissinger.

Thay vào đó, ông đề xuất thành lập một "nhóm Kissinger" gồm các nhà lãnh đạo kinh doanh và tư tưởng như Elon Musk, Tim Cook của Apple và Stephen Schwarzman của Blackstone.

Tuy nhiên, Dewardric McNeal từ Longview Global cho rằng việc kỳ vọng Musk trở thành "Kissinger thời hiện đại" là thiếu thực tế. Ông lý giải rằng các doanh nhân phải đặt lợi ích cổ đông lên hàng đầu thay vì lợi ích quốc gia, đồng thời việc tham gia chính trị có thể tạo ra xung đột lợi ích và khiến họ phải đối mặt với chỉ trích nếu nỗ lực ngoại giao thất bại.

McNeal lưu ý rằng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, khi Trung Quốc từng cố gắng thiết lập "kênh hậu trường" thông qua các doanh nhân Mỹ như Steve Wynn. Những nỗ lực này không những không hiệu quả trong việc tác động chính sách của Trump mà còn dẫn đến việc Bộ Tư pháp khởi kiện Wynn vì hoạt động vận động hành lang cho Chính phủ Trung Quốc.

Trong bối cảnh ông Trump đe dọa áp thuế 10%-20% lên hàng nhập khẩu và 60%-100% với hàng Trung Quốc, McNeal nhận định Elon Musk có thể tạo ra một số cơ hội nhất định, nhưng những cơ hội này vẫn có thể đạt được thông qua con đường ngoại giao chính thống. Việc đặt kỳ vọng ngoại giao vào một doanh nhân như Musk - người chủ yếu tập trung vào lợi ích kinh doanh - có thể là một sai lầm.

Theo CNBC

>> Tỷ phú Elon Musk bỏ túi thêm 70 tỷ USD nhờ 'hiệu ứng Trump'