EU cấp bách chi 17 tỷ euro hóa giải 'gót chân Achilles' trong chiến lược quốc phòng

Ủy viên Giao thông vận tải và Du lịch EU Apostolos Tzitzikostas đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về tình trạng hạ tầng giao thông châu Âu, cho rằng hệ thống đường bộ và đường sắt hiện tại không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu vận chuyển quân sự khẩn cấp trong trường hợp xung đột với Nga.

Trong cuộc phỏng vấn với Financial Times, quan chức EU hàng đầu này tiết lộ một thực tế đáng lo ngại: nếu NATO cần triển khai xe tăng để đối phó với cuộc tấn công từ phía Đông, lực lượng này sẽ đối mặt với hàng loạt rào cản nghiêm trọng từ cơ sở hạ tầng lạc hậu.

"Xe tăng sẽ bị mắc kẹt trong các đường hầm, có thể làm sập cầu và vướng mắc trong các thủ tục biên giới phức tạp," ông Tzitzikostas cảnh báo.

Để giải quyết "điểm yếu chết người" này, Ủy viên Tzitzikostas đang đề xuất một gói đầu tư khổng lồ trị giá 17 tỷ euro nhằm hiện đại hóa toàn diện hạ tầng giao thông châu Âu, đặc biệt tập trung vào việc tăng cường khả năng cơ động quân sự.

"Chúng tôi có những cây cầu cũ kỹ cần được nâng cấp, những cây cầu hẹp cần mở rộng và những tuyến đường quan trọng vẫn chưa có cầu," vị chính trị gia người Hy Lạp giải thích về quy mô thách thức hiện tại.

Theo ông Tzitzikostas, tình trạng hiện tại đã tạo ra một lỗ hổng nghiêm trọng trong khả năng phòng thủ của châu Âu. "Việc vận chuyển thiết bị quân sự và binh lính từ tây sang đông châu Âu hiện tại mất đến nhiều tuần, thậm chí nhiều tháng," ông nhấn mạnh.

Nguyên nhân chính của vấn đề này nằm ở việc hạ tầng hiện có không được thiết kế để phục vụ mục đích quân sự xuyên lục địa. Trong khi xe tải dân sự châu Âu thường có trọng lượng tối đa 40 tấn, các loại xe tăng hiện đại có thể nặng tới 70 tấn, vượt xa khả năng chịu tải của nhiều cây cầu và đường xá hiện tại.

EU hiện đang xây dựng một chiến lược tham vọng nhằm rút ngắn thời gian triển khai quân sự xuống chỉ còn "vài giờ, tối đa vài ngày" thông qua việc nâng cấp 500 dự án hạ tầng chiến lược dọc theo bốn hành lang quân sự xuyên lục địa.

Danh sách các dự án này, được xác định thông qua hợp tác chặt chẽ với NATO và các chỉ huy quân sự liên minh, hiện đang được giữ kín vì lý do an ninh quốc gia.

Bên cạnh nâng cấp hạ tầng vật chất, EU cũng cam kết đơn giản hóa các thủ tục hành chính nhằm tránh tình trạng "quân giới bị mắc kẹt trên giấy tờ" khi di chuyển qua các biên giới nội khối, theo lời ông Tzitzikostas.

“Luôn sẵn sàng cho chiến tranh toàn diện”

Chiến lược này, dự kiến được công bố vào cuối năm 2025, là một phần của làn sóng chuẩn bị chiến tranh đang lan rộng khắp châu Âu. Động thái này diễn ra trong bối cảnh các cảnh báo về khả năng đối đầu quy mô lớn với Moscow và kế hoạch thu hẹp sự hiện diện quân sự của Mỹ tại châu Âu.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng với các thành viên liên minh vào tháng 6 vừa qua, cho rằng Nga có thể tấn công một quốc gia NATO vào năm 2030.

Trong bối cảnh này, EU đang khởi động chương trình tái vũ trang khổng lồ trị giá lên tới 800 tỷ euro, nhằm tăng cường khả năng tự chủ quốc phòng. Động thái này vừa đáp ứng yêu cầu từ Tổng thống Mỹ Donald Trump, vừa nhằm chuẩn bị cho những động thái quân sự tiếp theo của Nga khi cuộc xung đột ở Ukraine hiện đã bước sang năm thứ 4, tiếp tục là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh châu Âu.

Ủy ban châu Âu đã đưa ra cam kết đầu tư 17 tỷ euro cho khả năng cơ động quân sự trong đề xuất ngân sách khối giai đoạn 2028-2034. Tuy nhiên, các nhà ngoại giao cấp cao EU cảnh báo con số này có thể bị cắt giảm đáng kể trong quá trình đàm phán ngân sách căng thẳng giữa các quốc gia thành viên.

Kế hoạch cơ động quân sự này được thiết kế để bổ sung cho thỏa thuận mới của các đồng minh NATO về việc nâng mục tiêu chi tiêu quốc phòng lên 5% GDP - trong đó bao gồm 1,5% dành riêng cho an ninh và cơ sở hạ tầng liên quan đến quốc phòng.

"Chúng ta không thể tiếp tục ở trong tình trạng không sẵn sàng hoặc phụ thuộc như hiện tại," ông Tzitzikostas khẳng định, nhấn mạnh.

Tham khảo Financial Times (FT)