Giá vàng liên tiếp lập đỉnh lịch sử: Nhấp nháy tín hiệu kinh tế toàn cầu sắp đón 'bão'?

Khi hạm đội Hà Lan bất ngờ tấn công tàu Anh ở cửa sông Thames năm 1667, Samuel Pepys, một quan chức hải quân kiêm nhà văn đã lo lắng thốt lên: "Cả vương quốc có lẽ sắp sụp đổ". Lập tức, ông đưa cha và vợ mình cùng những đồng tiền vàng - vốn được ông cất giữ từ lâu - ra khỏi London.

Câu chuyện này cho thấy, những người Trung Quốc và Ấn Độ mua vàng trang sức và vàng miếng ngày nay không phải những người đầu tiên tin tưởng rằng vàng là tài sản trú ẩn an toàn.

Vàng rất nặng nhưng ngay trong thời kỳ nhiều xung đột, khủng hoảng, lạm phát và biến động, vàng luôn mang lại cảm giác an tâm. Lãnh đạo chiến lược thị trường của Hội đồng Vàng Thế giới - ông John Reade nhận định: “Khi điều tồi tệ xảy ra, vàng mới thực sự phát huy giá trị của nó”.

Tuy nhiên, “sự trỗi dậy” trở lại của vàng trong những phiên giao dịch gần đây có vẻ đang phản ánh một thực tế đáng lo ngại về thời cuộc hiện nay.

Vào thứ 3, ngày 24/9, giá vàng có lúc đã chạm mốc kỷ lục 2.664 USD/oz, gấp hơn 5 lần giá trị (đã điều chỉnh theo lạm phát) mà Vương quốc Anh nhận được khi bán dự trữ vàng cách đây một phần tư thế kỷ. (Thụy Sĩ cũng là một quốc gia bán ra lượng vàng lớn vào thời điểm đó).

Các Ngân hàng Trung ương, đặc biệt là Nga và các nước muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng USD, đã quay trở lại mua vàng. Đối với Trung Quốc, lượng vàng thỏi do Ngân hàng Trung ương (PBOC) nắm giữ trong tháng 8 không đổi ở mức 72,8 triệu ounce. Ngân hàng này đã quyết định không bổ sung vàng từ tháng 5, chấm dứt đợt mua vào kéo dài 18 tháng liên tục.

Tuy nhiên, trước tình hình thị trường bất động sản biến động và những bất ổn kinh tế, các nhà đầu tư cá nhân nước này vẫn đổ xô mua vàng. Chiến lược gia hàng hóa tại quỹ đầu tư WisdomTree, ông Nitesh Shah cũng cho rằng PBOC sẽ mua vàng trở lại với khối lượng lớn hơn trong nhiều thập kỷ tới. Trong thời gian trước, việc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc liên tục mua vàng đã hỗ trợ giá vàng đi lên.

Không chỉ vậy, giới tinh hoa trên toàn cầu cũng đang tích cực mua vào và các quỹ phòng hộ Mỹ đã nhanh chóng bắt kịp xu hướng thị trường.

Thị trường vàng đang sôi động giống như ở trong một cơn sốt vàng mới, với đủ loại nhà đầu tư đổ xô mua vào để tránh bỏ lỡ cơ hội. Tuy nhiên, thời nay vẫn có những điểm khác.

Sự phấn khích này dường như chưa lan tỏa đến các công ty khai thác vàng. Khác với thời kỳ đổ xô đi tìm vàng ở California năm 1848 và Nam Phi những năm 1880, hiện các công ty thăm dò và khai thác vàng vẫn gặp khó khăn trong việc huy động vốn đầu tư. Việc kinh doanh vàng và các sản phẩm phái sinh dễ dàng hơn nhiều so với khai thác và tinh luyện kim loại này.

"Công việc của chúng tôi vẫn đang trong tình trạng ảm đạm", Nick Brodie, Giám đốc điều hành của Golconda Gold - một công ty khai mỏ nhỏ niêm yết tại Canada chia sẻ.

Vào tháng 5, Golconda bắt đầu sản xuất tinh quặng (quặng vàng dạng bột) từ một phần mỏ ở Nam Phi mà họ mua lại khi nó đang trong tình trạng ngưng hoạt động hồi năm 2015. Mỏ này ban đầu có tên là Agnes, đặt theo tên vợ của một nhà thăm dò người Anh, người đã phát hiện ra vàng ở đây vào năm 1888.

Vấn đề đối với các công ty nhỏ như Golconda là chi phí sản xuất đã tăng lên, và như Brodie nói: "Mỗi xu lãi tôi kiếm được đều phải đổ ngược lại vào mỏ". Tinh quặng phải được vận chuyển đến Trung Quốc để tinh luyện, và mặc dù giá vàng sẽ cao hơn - đủ để mang lại lợi nhuận lớn hơn trong tương lai, nhưng phải mất 3 năm nữa mỏ mới đạt công suất tối đa. Rõ ràng, khai thác vàng không phải là cách làm giàu nhanh chóng.

Thực tế, lượng vàng hiện có trên thế giới đã rất dồi dào. Chỉ riêng các kho của Cục Dự trữ Liên bang New York đã chứa tới 507.000 thỏi vàng. Các “hầm chứa vàng” ở London, bao gồm cả kho của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cũng cất giữ thêm 8.650 tấn vàng.

Số vàng được bảo vệ tại Fed New York không phải là tài sản của họ. Trong và sau Thế chiến thứ II, nhiều Chính phủ và nhà đầu tư đã vận chuyển vàng của họ đến nơi mà họ tin là một nơi trú ẩn an toàn ở nước ngoài. Vàng được bảo vệ cực kỳ nghiêm ngặt và nhiều quốc gia thấy không cần thiết phải di chuyển nó lần nữa.

Và kho vàng này đang trở nên quý giá hơn, phản ánh nỗi lo sợ sâu sắc trong giới đầu tư. Giá vàng thường tăng vọt trong các cuộc khủng hoảng, như khi xung đột Nga-Ukraine xảy ra hồi năm 2022, vì các nhà đầu tư tháo chạy khỏi các tài sản rủi ro. Hiệu ứng này còn kéo dài sau khi các nước G7 đóng băng dự trữ ngoại hối của Nga: lượng vàng được giữ ở Nga sẽ ít bị tổn thương hơn.

Khi các quốc gia như Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và Kazakhstan đang cố gắng phi USD hóa, lượng vàng mua vào của các Ngân hàng Trung ương cũng tăng mạnh trong hai năm qua. Họ mua nhiều vàng hơn vì lo ngại về rủi ro lạm phát cao trong dài hạn. Đây không phải là tin tốt, bởi nhiệm vụ chính của họ là kiểm soát lạm phát.

Những người ưa thích vàng đã đưa ra những cảnh báo “đầy quan ngại” về sự mất giá tiền tệ và tình hình tài chính đi xuống. Tác giả cuốn sách “Cha giàu, cha nghèo” Robert Kiyosaki đã viết về một "bong bóng toàn diện" vào tháng 4 năm nay. Ông kêu gọi: "Hãy tự cứu lấy mình. Hãy mua thêm vàng, bạc và Bitcoin".

Có thể thấy, vàng vẫn luôn là tài sản được ưa chuộng khi thế giới rơi vào biến động.

Vài ngày sau cuộc tấn công của Hà Lan, Samuel Pepys đã viết trong nhật ký: "Vào ban đêm, vợ chồng tôi lại đi dạo và bàn về số vàng của mình. Tôi vẫn không thể an tâm rằng nó đã được cất giấu an toàn". May mắn, nước Anh đã vượt qua mọi sóng gió và Pepys đã bảo toàn được phần lớn tài sản của mình.

Từ góc độ kỹ thuật, nhiều chỉ báo trong phân tích giá vàng hiện tại đang báo hiệu tín hiệu “quá mua (overbought)”. Đáng chú ý nhất là Chỉ số Sức mạnh Tương đối (RSI) đã vượt trên mức 70 trên các biểu đồ ngày, tuần và tháng.

Lịch sử cho thấy việc RSI đạt đến những mức cao này thường có xu hướng kích hoạt một giai đoạn điều chỉnh kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Sự điều chỉnh này giúp giảm áp lực quá mua và có thể mở ra cơ hội mua mới cho các nhà giao dịch đã bỏ lỡ đợt bứt phá ban đầu hoặc các đợt tăng trưởng tiếp theo.

Xu hướng tăng mạnh của giá vàng vẫn còn nguyên vẹn, nhưng cần chú ý đến khả năng chốt lời ngắn hạn. Các mức cần theo dõi trên biểu đồ vàng bao gồm mức 2.600 USD. Nếu giá giảm dưới mức này, các vùng quan trọng tiếp theo sẽ là 2.530 USD và 2.500 USD.

Những mức này có thể xuất hiện nếu thị trường trải qua một đợt điều chỉnh, phù hợp với xu hướng tăng trong năm 2024. Tuy nhiên, nếu vàng tiếp tục tăng mà không có sự tạm dừng, nó có thể sớm đạt mức 2.700 USD/oz.

Mặc dù các tín hiệu kỹ thuật cho thấy khả năng có điều chỉnh ngắn hạn, phân tích vàng dài hạn vẫn nghiêng về xu hướng tăng, chủ yếu do các yếu tố vĩ mô hỗ trợ.

Việc các Ngân hàng Trung ương cắt giảm lãi suất

Một trong những yếu tố chính giữ cho giá vàng duy trì ở mức cao là kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất của các Ngân hàng Trung ương lớn, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Với lạm phát đang hạ nhiệt dần và tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ, Fed đã hạ lãi suất 0,5% vào tuần trước. Hiện tại, thị trường kỳ vọng sẽ có thêm một đợt cắt giảm 0,5% nữa vào cuối năm, và dự kiến sẽ có thêm các đợt cắt giảm vào năm 2025.

Lãi suất giảm sẽ làm giảm chi phí cơ hội cho việc nắm giữ vàng. Điều này khiến vàng trở thành một tài sản thay thế hấp dẫn, đặc biệt đối với các nhà đầu tư tìm kiếm kênh trú ẩn an toàn.

Việc mua vào từ các Ngân hàng Trung ương cũng tiếp tục hỗ trợ giá vàng. Mặc dù đà tích lũy này có thể chậm lại nếu lạm phát giảm, các NHTW cũng khó có khả năng bán tháo lượng vàng dự trữ của họ, từ đó tạo ra một mức sàn vững chắc cho giá vàng.

Rủi ro địa chính trị và cuộc bầu cử Tổng Thống Mỹ

Không có phân tích giá vàng nào là hoàn chỉnh nếu không xem xét tác động của các căng thẳng địa chính trị đang diễn ra. Xung đột tại các khu vực như Gaza và Ukraine tiếp tục thúc đẩy nhu cầu về vàng như một tài sản trú ẩn an toàn. Sự việc gần đây ở Lebanon cũng khiến tình hình trong khu vực có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

Ngoài các rủi ro này, cuộc bầu cử sắp tới của Mỹ cũng gia tăng thêm sự bất ổn cho triển vọng kinh tế toàn cầu. Nếu bà Kamala Harris giành chiến thắng, việc này có thể không có lợi cho vàng, nhưng tình hình phức tạp hơn vì kịch bản này cũng có thể làm suy yếu đồng USD.

Còn nếu ông Donald Trump tái đắc cử và có lập trường quyết đoán hơn, rủi ro địa chính trị có thể tăng cao, thúc đẩy nhu cầu mạnh mẽ hơn đối với vàng khi các nhà giao dịch tìm cách phòng ngừa rủi ro kinh tế và chính trị.

Nhiều chuyên gia cho rằng ngay cả khi vàng không đạt mức 3.000 USD/oz trong năm nay, đó vẫn là một mục tiêu khả thi trong dài hạn.

Tham khảo FT, Reuters, Forex, Marketwatch

>> Giá vàng thế giới phá mọi kỷ lục, vượt 2.660 USD