GS.TS. Hoàng Văn Cường: “Thương hiệu vàng quốc gia đã hoàn thành sứ mệnh, hãy để vàng là hàng hoá thông thường”

Thương hiệu vàng quốc gia đã hoàn thành sứ mệnh

Theo GS.TS. Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, năm 2012, thời điểm Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng ra đời được coi là thời kỳ "vàng hóa nền kinh tế. Lúc đó, vàng như một phương tiện thanh toán gần như thay cho tiền và hầu hết những quan hệ gì giá trị lớn là quy thành vàng.

Nếu tình trạng này diễn biến lâu dài thì sẽ gây rất nhiều hệ lụy. Hệ lụy đầu tiên là giá trị đồng tiền sẽ không được ổn định và vàng giao dịch như thế người ta không thể tin tưởng được đồng tiền nữa. Vàng giao dịch như thế dẫn đến chuyện không thể quản lý được vấn đề xuất nhập khẩu và ngoại hối, từ đó dẫn đến chuyện không thể quản lý được vấn đề tỉ giá. Không quản lý được tỉ giá lại làm mất giá trị đồng tiền.

GS.TS. Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Tài chính ngân sách.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ ban hành Nghị định số 24/2012/NĐ-CP nhằm hạn chế tình trạng "vàng hóa", dùng vàng để thay thế các công cụ thanh toán. Theo ông Cường, có thể thấy trong những năm qua, Nghị định số 24/2012/NĐ-CP đã phát huy tác dụng khá tốt, gần như đã chấn chỉnh được tình trạng dùng vàng làm công cụ giao dịch.

>>Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các giải pháp quản lý thị trường vàng

Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng, hiện nay tình hình về kinh tế vĩ mô, về quan hệ tài chính, tiền tệ, quan hệ quốc tế,… đã thay đổi rất nhiều. Trong những thay đổi như thế, việc Việt Nam vẫn đang duy trì Nghị định số 24/2012/NĐ-CP có quy định: “Nhà nước là cơ quan độc quyền sản xuất vàng miếng, độc quyền trong quản lý xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng” đã làm phát sinh nhiều bất hợp lý.

“Vàng ngoài độc quyền thì lẽ ra vẫn phải sản xuất, phải cung ra, nhưng trên thực tế thì hầu như không có chuyện sản xuất thêm vàng miếng. Trong khi tâm lý của người dân là tích trữ vàng để phòng rủi ro, do đó đương nhiên dân chọn vàng SJC- thương hiệu quốc gia để tích lũy. Cung không có mà cầu có thì sẽ dẫn đến tình trạng mất cân đối cung cầu và giá vàng sẽ tăng”, ông Cường nói.

Theo ông Cường, với tình hình hiện tại, rất cần có sự thay đổi về phương thức quản lý vàng, phải sửa đổi quy định Nghị định số 24/2012/NĐ-CP. Không nhất thiết phải độc quyền nhà nước về một thương hiệu vàng, thay vào đó có thể cho nhiều doanh nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất vàng miếng để đáp ứng nhu cầu của người dân. Khi cung được tự do, được cạnh tranh bình đẳng thì người dân tiếp cận vàng tích lũy sẽ dễ hơn, sẽ không còn tình trạng khan hiếm khiến giá vàng bị đẩy lên.

“Nhà nước quản lý là đúng nhưng không có nghĩa là Nhà nước phải nắm trực tiếp sản phẩm đó. Thương hiệu vàng quốc gia đã đến lúc hoàn thành sứ mệnh của nó, chúng ta trả lại cho vàng là sản phẩm hàng hoá thông thường. Doanh nghiệp nào có đủ năng lực sẽ có sản phẩm của mình đưa ra. Nhưng Nhà nước phải quản lý”, ông Cường cho hay.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng đề nghị liên thông thị trường vàng trong nước với quốc tế, xem xét vấn đề xuất nhập khẩu vàng với phương thức quản lý phù hợp. Không nên duy trì cơ chế như trước đây là cấp phép, cấp "quota" theo dạng “xin - cho” mà có thể sử dụng các công cụ tài chính để điều tiết quan hệ xuất nhập khẩu, tránh tình trạng ồ ạt dùng ngoại tệ nhập vàng vào với mục đích khác, làm mất cân đối ngoại tệ, mất khả năng điều hành tỷ giá.

>>Giá vàng thế giới đã hạ nhiệt nhưng trong nước tiếp tục leo cao, liệu có thể vượt 80 triệu đồng/lượng?

Ngoài ra, cần xem xét việc mở sàn kinh doanh vàng thông qua hợp đồng kinh doanh, thông qua các tín chỉ về vàng. Như vậy, sẽ điều hành rất linh hoạt và đặc biệt không còn tình trạng người dân mua vàng về để trong nhà tích trữ, "chết" một khối lượng tiền ở đấy. Khi giao dịch vàng trên tài khoản thì người dân không nhất thiết phải mang vàng về nhà, không phải mất công cất trữ, vàng đó được lưu thông trên thị trường, sẽ sinh lợi, tạo nguồn vốn đưa vào lưu thông, mang lại nhiều tác động tốt cho nền kinh tế cũng như đảm bảo lợi ích của mỗi người dân.

Nếu vàng là một loại hàng hóa, Ngân hàng Nhà nước không quản lý trực tiếp thị trường vàng nữa

Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam chia sẻ, với thông lệ quốc tế, người ta coi vàng là một loại hàng hóa và quy định có hai loại vàng là vàng vật chất và vàng phi vật chất. Vàng vật chất bao gồm vàng thỏi, vàng miếng, đồng tiền vàng, trang sức.

Còn vàng phi vật chất bao gồm vàng tài khoản và các chứng chỉ về vàng được giao dịch rất thông dụng trên thị trường. Trong Nghị định 24/2012/NĐ-CP chỉ đề cập đến vàng vật chất, đặc biệt vàng miếng được chọn là thương hiệu quốc gia và được Nhà nước độc quyền sản xuất và kinh doanh.

Nếu vàng là một loại hàng hóa thì Ngân hàng Nhà nước không quản lý trực tiếp thị trường vàng nữa. Ảnh: Dân Trí.

Bên cạnh đó, theo ông Hùng, kể cả các nền kinh tế lớn, các ngân hàng Trung ương không quản lý trực tiếp về kinh doanh vàng bởi họ quan niệm vàng là một loại hàng hóa thông thường. Tại các nước trong khu vực như: Singapore, Thái Lan thì có Bộ Thương mại hoặc Bộ Công Thương, Bộ Kinh tế quản lý. Ngân hàng Nhà nước chỉ quản lý về ngoại hối, điều tiết các dòng tiền ngoại tệ. Và các ngân hàng Trung ương ở các nước chỉ có vai trò dự trữ quốc gia, điều phối vàng như là một tài sản để dự trữ quốc gia. Đây là một công cụ để bảo đảm an ninh tiền tệ. Như vậy, ngân hàng Trung ương ở các nước không trực tiếp quản lý vàng.

Chính vì vậy, chuyên gia cho rằng, vai trò như là ngân hàng Trung ương trong Nghị định 24 phát huy trong thời điểm mà thị trường vàng có những lộn xộn. Đến bây giờ, Nhà nước vẫn duy trì việc độc quyền SJC sẽ dẫn đến sự chênh lệch rất lớn về giá vàng, mà thực tế đã chứng minh như vậy. Nước ta, người dân coi vàng như một phương tiện để tích trữ và phòng ngừa lạm phát, rủi ro. Tuy nhiên, đến bây giờ, giá trị đồng tiền Việt Nam đã rất ổn định, tỉ giá cũng rất ổn định. Chính vì thế người dân không dùng vàng để làm phương tiện thanh toán và không có khái niệm "vàng hóa".

“Bây giờ trên thị trường, không ai sử dụng vàng làm phương tiện thanh toán nữa. Vì thế, nếu chúng ta không khuyến khích người dân tích trữ vàng miếng nữa, theo chủ trương của Nhà nước là tập trung vào sản xuất trang sức để tăng giá trị thặng dư, tập trung vốn vào sản xuất và xuất nhập khẩu, thì phải xem xét lại cách thức quản lý thị trường vàng hiện nay. Nếu chúng ta quan niệm giống như các nước trên thế giới, vàng là một loại hàng hóa thì Ngân hàng Nhà nước không quản lý trực tiếp thị trường vàng nữa”, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhận định

>>Bán vàng miếng độc quyền giá cao, ông lớn SJC lợi nhuận khiêm tốn bất ngờ