Hay dở với phiên ATC

Theo thống kê, sau khi vượt mức 1.525 điểm cách đây không lâu, đến 14h chiều 20/4/2022, VN-Index đã giảm mạnh khoảng 135 điểm về mức 1.390 điểm; vốn hoá cũng bốc hơi hơn từ 20 - 25 tỷ USD. Hàng loạt cổ phiếu "rơi" mạnh mất giá 20 - 30% chóng vánh trong hơn 1 tuần khiến cho nhà đầu tư rơi vào hoảng loạn, bán tháo bằng mọi giá. Tâm lý bi quan bao trùm thị trường.

Đồ thị VN-Index hiện tại cũng đã xuyên thủng ngưỡng hỗ trợ MA (200). Đáng nói hơn, trong rất nhiều phiên ATC, thị trường liên tục chứng kiến sự bốc hơi mạnh về điểm số. 

Trên sàn HOSE, giao dịch khớp lệnh được ra gồm khớp lệnh định kỳ mở cửa (ATO) với thời gian từ 9h00 đến 9h15, khớp lệnh liên tục (9h15 – 11h30 và 13h00 – 14h30), khớp lệnh định kỳ đóng cửa (ATC, 14h30 – 14h45).

Việc xác định mức giá đóng cửa của cả phiên giao dịch quyết định trong 15 phút cuối phiên khiến không ít nhà đầu tư cho rằng có “hiện tượng lạ”.

Trong nhiều tình huống, cổ phiếu bất ngờ tăng trần giảm sàn chỉ trong những phút giao dịch cuối phiên ATC. Một lượng mua hay bán cổ phiếu lớn khiến mức giá đóng của của các cổ phiếu có thể đối lập hoàn toàn so với phần lớn thời gian giao dịch trong ngày.

Đáng nói hơn, những “hiện tượng lạ” trong phiên giao dịch ATC thường xuyên xuất hiện trong những ngày giao dịch mang tính chu kỳ như đáo hạn hợp đồng phái sinh hay chốt dữ liệu danh mục vào cuối các quý, năm; một số phiên giao dịch cơ cấu danh mục đầu tư của các quỹ, quỹ hoán đổi danh mục hay p-notes khiến phiên ATC có nhiều bất ngờ.

Trên các diễn đàn, hội nhóm về đầu tư chứng khoán, những phiên tăng giảm mạnh về cuối phiên luôn được bàn luận sôi nổi. Trong những “cú sập” của thị trường, phiên ATC luôn được xem là “tội đồ” để bao biện cho sự kém sắc của thị trường - nhất là trong những phiên gần đây khi lực bán mạnh cuối phiên đã khiến VN-Index giảm sâu và đóng cửa thấp nhất ngày. 

Không ít ý kiến cho rằng việc bị “đạp” phiên ATC làm méo mó mức độ chân xác của thị trường đồng thời kiến nghị loại bỏ phiên ATC.

Đánh giá về phiên giao dịch ATC, ông Hoàng Thanh Tùng, CEO CTCP Đầu tư Finpros cho rằng không phải tất cả thị trường đều sử dụng phiên ATC. Một số thị trường kết thúc bằng chính mức giá đóng cửa. Tuy nhiên, phiên ATC lại có điểm hay đó chính là phiên đấu giá mà mọi nhà đầu tư đều tham gia vào.

Về mặt lý thuyết, phiên ATC giúp định giá chính xác hơn là việc đột nhiên kết thúc thị tường. Tuy nhiên trên thực tế, phiên ATC hay xảy ra một số hiện tượng lạ.

Cá nhân tôi thấy phiên đấu giá là phiên ATO. Nhiều thị trường thường tạo phiên ATO và không có phiên ATC vì khi mở bảng giá ra không biết giá bao nhiêu, nhà đầu tư có một phiên đấu giá trước để mở cửa thị trường, vị chuyên gia từ Finpros nói.