Hướng đi mới cho lưu trú ngắn hạn tại chung cư: Đề xuất không 'cấm' mà 'quản'

Quy định mới của TP. HCM về việc cấm hoạt động lưu trú du lịch ngắn hạn tại các căn hộ chung cư, bao gồm cả cho thuê theo giờ, theo ngày qua các nền tảng như Airbnb đang tạo nhiều phản ứng từ cộng đồng nhà đầu tư và cư dân sở hữu căn hộ. Nhiều chuyên gia cho rằng thay vì cấm đoán, thành phố nên mở hướng quản lý và thí điểm mô hình này một cách hợp pháp, có kiểm soát, để hài hòa lợi ích giữa người dân, chính quyền và ngành du lịch.

Theo ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM, Airbnb là một loại hình kinh doanh hợp pháp đang phát triển mạnh tại nhiều quốc gia, và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này. Ông cho rằng cần có sự thay đổi tư duy trong quản lý mô hình mới, không nên tiếp tục cách tiếp cận "không quản được thì cấm", mà cần xây dựng các quy định rõ ràng để kiểm soát. Điều này không chỉ giúp tăng thu ngân sách, thúc đẩy du lịch mà còn mở ra cơ hội tạo thêm thu nhập hợp pháp cho người sở hữu căn hộ.

Cụ thể, ông Châu đề xuất những người cho thuê căn hộ theo mô hình Airbnb cần đăng ký kinh doanh, nộp thuế, đóng các khoản phí quản lý bổ sung để bù đắp chi phí phát sinh trong quá trình vận hành tòa nhà. Đồng thời, họ cần hợp tác với ban quản trị, đơn vị vận hành và tuân thủ đầy đủ nội quy chung cư. Việc giới hạn số lượng khách, thời gian thuê và quyền sử dụng tiện ích chung cũng nên được quy định rõ. Đặc biệt, TP. HCM có thể tận dụng Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù phát triển thành phố để triển khai thí điểm mô hình Airbnb tại một số khu vực được phép, trước khi ban hành chính sách áp dụng trên diện rộng.

Đồng quan điểm, TS. Huỳnh Phước Nghĩa - Giám đốc Trung tâm Kinh tế, Luật và Quản lý (Đại học Kinh tế TP. HCM) cho rằng, nếu được quản lý tốt, Airbnb có thể trở thành một sản phẩm du lịch đặc thù của đô thị lớn như TP. HCM. Trong bối cảnh thành phố đang là đầu tàu du lịch của cả nước, việc xây dựng cơ chế thí điểm tại các căn hộ phù hợp là hợp lý. Ông cũng cho rằng cần xác định rõ khu vực được phép hoạt động, áp dụng chế tài nghiêm khắc với các trường hợp vi phạm để đảm bảo trật tự, an toàn và quyền lợi của cư dân.

>> Cấm dịch vụ lưu trú ngắn ngày, nhiều căn hộ thuê dài hạn tại TP. HCM 'giảm nhiệt'

Ở góc nhìn kinh tế, chuyên gia Tạ Trung Kiên khẳng định, Airbnb mang lại tác động tích cực đến tiêu dùng địa phương. Du khách lưu trú tại các căn hộ thường có xu hướng chi tiêu tại hàng quán, cửa hàng tiện lợi, góp phần kích cầu kinh tế – một trong ba động lực tăng trưởng quan trọng của thành phố. Ông cho rằng, trước khi tiến đến cấm hoàn toàn, TP. HCM nên có bước đi trung gian: cho phép hoạt động có kiểm soát để đánh giá đầy đủ về tác động kinh tế, xã hội và an ninh trật tự tại các khu chung cư.

Bà Nguyễn Thương Hoài - đại diện cộng đồng kinh doanh Airbnb tại TP. HCM cho biết, đã có đơn kiến nghị gửi Thủ tướng, đề xuất xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, công nhận Airbnb là ngành nghề hợp pháp. Theo bà, mô hình lưu trú ngắn ngày không chỉ mang lại lợi ích cho người sở hữu căn hộ mà còn đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách trong và ngoài nước, nhất là nhóm khách đi theo gia đình, chuyên gia công tác dài ngày… Bà cũng cho biết cộng đồng Airbnb sẵn sàng chấp hành các quy định về đăng ký kinh doanh, khai báo lưu trú và nghĩa vụ thuế nếu được hoạt động hợp pháp.

Thực tế cho thấy, tại TP. HCM hiện có gần 10.000 căn hộ đang được khai thác lưu trú ngắn hạn. Nhiều căn hộ mang lại nguồn thu từ 15 đến 60 triệu đồng mỗi tháng cho chủ sở hữu - con số không nhỏ nếu được đưa vào quản lý minh bạch và thu thuế hợp lý. Tuy nhiên, tình trạng hoạt động "nửa hợp pháp, nửa tự phát" như hiện nay đang khiến các bên đều gặp rủi ro: cơ quan quản lý khó kiểm soát, cư dân lo ngại về an ninh, còn người kinh doanh lại thiếu hành lang pháp lý để yên tâm đầu tư.

Rõ ràng, bài toán Airbnb không đơn giản chỉ là "cho hay cấm". Với một mô hình đã và đang tồn tại phổ biến, có khả năng đóng góp lớn cho kinh tế - du lịch và thu ngân sách, TP. HCM cần một chính sách đủ linh hoạt, có tính thử nghiệm và kiểm soát chặt chẽ, thay vì cấm đoán hoàn toàn. Việc xây dựng cơ chế thí điểm có thể là hướng đi phù hợp để vừa khai thác tiềm năng kinh tế, vừa bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân trong bối cảnh đô thị ngày càng hiện đại và phức tạp.