Hút tiền qua tín phiếu - những cách hiểu chưa đúng đang dẫn dắt thị trường

Gần đây, thị trường tín phiếu đã nhộn nhịp trở lại, NHNN đã mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu sau hơn 6 tháng tạm ngưng trong bối cảnh thanh khoản hệ thống dư thừa và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021.

NHNN đã hút hơn 200.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu

Với 17 phiên liên tiếp phát hành tín phiếu, NHNN đã hút ra khỏi hệ thống tổng cộng gần hơn 200.000 tỷ đồng.

Động thái NHNN tạm ngừng phát hành tín phiếu trong một thời gian dài, từ tháng 3 đến tháng 9 năm nay, rồi lại hút hàng trăm nghìn tỷ đồng đang khiến thị trường có nhiều cách diễn giải khác nhau.

Các chuyên gia tài chính đã có góc nhìn khác về động thái hút tiền này. Theo các chuyên gia, hoạt động phát hành tín phiếu của NHNN chỉ đóng vai trò điều tiết trong ngắn hạn, chứ không rút tiền khỏi nền kinh tế thực, không ẩn ý về việc thắt chặt chính sách tiền tệ.

Không hút tiền khỏi nền kinh tế thực

Nói về động thái hút tiền của NHNN, GS. Trần Ngọc Thơ - Đại học Kinh tế TP HCM cho biết động thái này của NHNN thực chất là không hút tiền khỏi nền kinh tế thực.

Ông cho biết, nhìn vào thanh khoản từng Ngân hàng Thương mại (NHTM) thì đang dư thừa nhưng từ góc độ Ngân hàng Trung ương (NHTW) thì không hẳn như vậy. Kênh hút tiền chủ yếu của các NHTW trên thế giới là thông qua trái phiếu chính phủ, có thời hạn rất dài, cho nên lượng thanh khoản này sẽ được nhốt tại NHTW, dẫn tới thanh khoản cạn kiệt trong thời gian dài.

GS. Trần Ngọc Thơ - Đại học Kinh tế TP HCM

Trong khi đó, tín phiếu lại có kỳ hạn rất ngắn, chỉ là 28 ngày, các NHTW trên thế giới còn đưa ra kỳ hạn 4 ngày, 5 ngày hay một tuần. Do đó, động thái này chỉ là “hoạt động điều tiết thường xuyên khối lượng tiền tệ trong nền kinh tế, không khiến thanh khoản cạn kiệt”.

Theo ông Thơ, để tránh hiểu lầm, một số NHTW còn đặt tên công cụ tín phiếu là “tín phiếu ổn định tiền tệ”. Cái tên này thể hiện rằng tín phiếu chỉ đóng vai trò điều tiết trong ngắn hạn, thay vì “hút tiền về”.

Ngoài ra, ông cho rằng hoạt động phát hành tín phiếu của NHNN thực chất đang giúp ích cho thị trường. Số tín phiếu mà các NHTM mua về từ NHNN có thể cầm cố, thế chấp về lấy tiền về, trang trải cho các hoạt động kinh doanh.

Không ẩn ý về việc thắt chặt chính sách tiền tệ

Theo TS. Lê Đạt Chí, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP HCM cho rằng, việc NHNN tạm ngừng phát hành tín phiếu trong một thời gian dài, từ tháng 3 đến tháng 9 năm nay, rồi lại hút hàng trăm nghìn tỷ đồng đang khiến một số bộ phận của thị trường đang hiểu nhầm rằng đây là một ẩn ý về việc thắt chặt chính sách tiền tệ, tác động đến tâm lý của các nhà đầu tư.

TS. Lê Đạt Chí, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP HCM

Trong năm 2023, mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam là 6,5%, tuy nhiên đến cuối quý III, nền kinh tế mới đạt mức tăng trưởng 5,53%. Theo ông, đây là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế thực đang rất khát vốn từ hệ thống ngân hàng.

Do đó, kết luận rằng việc phát hành tín phiếu của NHNN thời gian qua là rút tiền trong lưu thông, là rút tiền khỏi thanh khoản khi NHTM đang thừa tiền thì “chúng ta đang hơi trầm trọng hóa nghiệp vụ bình thường”.

Theo chuyên gia, một tổ chức dự báo NHNN có thể phải hút một lượng tiền khổng lồ từ thị trường, tuy nhiên trên thực tế trong tuần qua, lãi suất và số lượng ngân hàng thương mại tham gia đấu thầu tín phiếu đã giảm, cho thấy mức độ dư thừa thanh khoản của các nhà băng đã đi xuống.

NHNN tăng quy mô tín phiếu phát hành lên gấp đôi, lãi suất liên ngân hàng giảm nhanh