IMF cảnh báo: Kinh tế toàn cầu chưa qua cơn bão, ‘bất ổn là bình thường mới'

Kinh tế thế giới đang thể hiện sức chống chịu tốt hơn dự kiến trước hàng loạt cú sốc, từ chính sách thuế nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho đến biến động địa chính trị. Tuy nhiên, theo người đứng đầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), “sức bền” đó có thể sớm bị thử thách.

“Hãy thắt dây an toàn. Bất ổn chính là trạng thái bình thường mới, và nó sẽ còn ở đây lâu dài”, Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva phát biểu tại Viện Milken hôm thứ Tư.

Bài phát biểu của bà Georgieva diễn ra trong bối cảnh giá vàng vừa lần đầu tiên vượt ngưỡng 4.000 USD/ounce, khi các nhà đầu tư đổ xô tìm nơi trú ẩn an toàn giữa đồng USD suy yếu và làn sóng lo ngại mới về địa chính trị.

Theo dự báo của IMF, kinh tế toàn cầu có thể tăng trưởng 3% trong năm nay. Bà Georgieva cho rằng kết quả này đến từ việc nhiều quốc gia đã phản ứng quyết liệt bằng các chính sách kinh tế kịp thời, khu vực tư nhân nhanh chóng thích ứng, và tác động của các mức thuế quan hiện nay chưa nghiêm trọng như lo ngại ban đầu.

Tuy nhiên, bà Georgieva cảnh báo: “Đừng vội thở phào. Khả năng chống chịu toàn cầu vẫn chưa được thử nghiệm đầy đủ, và những tín hiệu đáng lo đã xuất hiện – hãy nhìn vào nhu cầu vàng toàn cầu đang tăng vọt”.

Theo bà Georgieva, tác động đầy đủ của chính sách thuế quan của ông Trump vẫn chưa được phản ánh hết.

“Tại Mỹ, biên lợi nhuận của doanh nghiệp có thể co hẹp, đẩy chi phí sang người tiêu dùng, khiến lạm phát tăng và ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ cũng như tăng trưởng”, bà nói.

Từ tháng 4, chính quyền Cộng hòa đã đánh thuế nhập khẩu gần như tất cả các đối tác thương mại của Mỹ, từ Canada, Mexico, Brazil, Trung Quốc cho đến cả quốc gia nhỏ Lesotho ở châu Phi. “Chúng ta là bậc thầy trong việc tự khiến mình chịu thiệt vì thuế”, ông Trump nói đùa trong cuộc gặp Thủ tướng Canada Mark Carney tại Nhà Trắng hôm thứ Ba.

Dù Washington đã đạt được một số thỏa thuận thương mại sơ bộ với Anh và Việt Nam, bất ổn thương mại vẫn bao trùm toàn cầu.

Bà Georgieva cảnh báo, “làn sóng hàng hóa dư thừa từng hướng tới thị trường Mỹ có thể khiến các quốc gia khác buộc phải nâng thuế lần hai”.

Tòa án Tối cao Mỹ dự kiến sẽ xem xét tính hợp pháp của các sắc thuế mà ông Trump ban hành theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) vào tháng tới.

Bất mãn lan rộng, “thế hệ trẻ đang xuống đường”

Trong bài phát biểu, người đứng đầu IMF cũng đề cập đến làn sóng bất mãn ngày càng tăng của giới trẻ toàn cầu, khi họ cảm thấy tương lai khó có thể khá hơn cha mẹ mình.

“Từ Lima đến Rabat, từ Paris đến Nairobi, từ Kathmandu đến Jakarta, giới trẻ đang xuống đường đòi hỏi cơ hội công bằng hơn”, bà nói.

“Ngay tại Mỹ, khả năng để một người trẻ có thu nhập cao hơn thế hệ trước đang giảm sút rõ rệt. Sự thất vọng này đã góp phần tạo ra ‘cuộc cách mạng chính sách’ đang tái định hình thương mại, nhập cư và nhiều khuôn khổ quốc tế”, bà nói thêm.

Lời nhắn tới các nền kinh tế lớn

Bà Georgieva kêu gọi tăng cường thương mại nội khối ở châu Á, cải thiện môi trường kinh doanh tại châu Phi, và nâng cao năng lực cạnh tranh ở châu Âu.

Tại Mỹ, bà nhấn mạnh chính phủ cần kiềm chế nợ công và khuyến khích người dân tiết kiệm nhiều hơn.

Theo dữ liệu Bộ Tài chính Mỹ, nợ liên bang đã tăng từ 380 tỷ USD năm 1925 lên 37.640 tỷ USD năm 2025. Trong khi đó, Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cho biết các chính sách thuế và chi tiêu mới của ông Trump có thể khiến nợ công tăng thêm 3.400 tỷ USD trong thập kỷ tới.

IMF, tổ chức gồm 191 quốc gia thành viên, có sứ mệnh thúc đẩy tăng trưởng, ổn định tài chính và giảm nghèo toàn cầu, đang phải đối mặt với một kỷ nguyên mới: thế giới không chỉ thiếu chắc chắn, mà bất định đã trở thành điều thường trực.

“Thế giới đã học cách sống sót qua các cú sốc”, bà Georgieva nói, “nhưng chưa chắc đã sẵn sàng để sống ổn trong một thời kỳ mà cú sốc trở thành bình thường”.

Theo Fortune