Iran đặt hàng nghìn tấn vật liệu từ Trung Quốc để sản xuất hàng trăm tên lửa đạn đạo
Iran đang âm thầm tăng cường năng lực sản xuất tên lửa đạn đạo bằng cách nhập khẩu hàng nghìn tấn vật liệu từ Trung Quốc, bất chấp các lệnh trừng phạt quốc tế và những lo ngại về an toàn sau hàng loạt sự cố cháy nổ nghiêm trọng trong nước.
Iran đã đặt hàng hàng nghìn tấn nguyên liệu từ Trung Quốc nhằm phục vụ cho việc sản xuất hàng trăm tên lửa đạn đạo, theo thông tin từ The Wall Street Journal. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Tehran tìm cách khôi phục sức mạnh quân sự và gia tăng đòn bẩy trong các cuộc đàm phán với Mỹ về chương trình hạt nhân gây tranh cãi.
Theo các quan chức Mỹ, Iran đang sở hữu một trong những chương trình tên lửa đạn đạo lớn nhất khu vực. Amoni perchlorate, vốn thường dùng trong pháo hoa, là thành phần thiết yếu để sản xuất nhiên liệu rắn trong các loại tên lửa tầm ngắn và tầm trung.
Đầu năm nay, hai tàu Iran cập cảng Trung Quốc đã chất hơn 1.000 tấn natri perchlorate — tiền chất để sản xuất amoni perchlorate. Dữ liệu theo dõi hàng hải cho thấy các lô hàng này đã cập cảng Iran vào giữa tháng 2 và cuối tháng 3. Giới chức cho biết lượng vật liệu này đủ để sản xuất nhiên liệu cho khoảng 260 tên lửa đạn đạo tầm ngắn.
Theo nguồn tin, các lô hàng amoni perchlorate dự kiến sẽ được chuyển đến Iran trong vài tháng tới. Một phần nguyên liệu có thể được chuyển tới các lực lượng ủy nhiệm thân Iran trong khu vực, bao gồm Lực lượng Houthi ở Yemen.
Iran hiện được cho là đang đẩy mạnh củng cố lực lượng đồng minh và mở rộng kho vũ khí, trong khi tiếp tục tăng cường kho dự trữ uranium làm giàu đến gần mức vũ khí, đồng thời bác bỏ khả năng đàm phán về việc giới hạn chương trình tên lửa.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đã trao đổi với Tổng thống Nga Vladimir Putin về khả năng đàm phán với Iran. “Thời gian đang cạn dần cho quyết định của Iran liên quan đến vũ khí hạt nhân”, ông Trump viết trên mạng xã hội hôm 4/6.
Nguồn tin cũng cho biết, một công ty Iran có tên Pishgaman Tejarat Rafi Novin Co. đã đặt mua các thành phần tên lửa từ Lion Commodities Holdings Ltd., một công ty có trụ sở tại Hồng Kông, trong vài tháng qua.
Một quan chức khác tiết lộ, hợp đồng mới với quy mô lớn hơn liên quan đến amoni perchlorate có thể đủ để Iran sản xuất tới 800 tên lửa đạn đạo. Hợp đồng này được ký từ vài tháng trước, có khả năng là trước thời điểm Tổng thống Trump tuyên bố đã đề xuất khởi động đàm phán hạt nhân với Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei vào đầu tháng 3.
Ngày 29/4, Bộ Tài chính Mỹ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với sáu cá nhân và sáu thực thể có trụ sở tại Iran và Trung Quốc vì liên quan đến hoạt động mua bán các thành phần nhiên liệu tên lửa đạn đạo — bao gồm natri perchlorate — cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran. Hai tuần sau, Bộ này tiếp tục mở rộng lệnh trừng phạt với các thực thể và cá nhân tại Trung Quốc và Hồng Kông, cáo buộc họ hỗ trợ ngành công nghiệp tên lửa của Tehran.
Đến tháng 5, natri perchlorate chính thức được đưa vào danh sách các vật liệu bị kiểm soát vì bị sử dụng trong các chương trình tên lửa đạn đạo, vũ khí hạt nhân và mục đích quân sự của Iran. “Các thực thể và cá nhân Trung Quốc đã hỗ trợ chương trình tên lửa đạn đạo của Iran cũng như các nỗ lực sản xuất tên lửa và UAV của nhóm Houthi. Đó là lý do chúng tôi tiếp tục truy vết và trừng phạt họ”, một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết.
Trước đó, vào tháng 11/2022, Hải quân Mỹ thông báo đã chặn một tàu chở hơn 70 tấn amoni perchlorate tại Vịnh Oman. Tuyến vận chuyển này được cho là thường được Iran sử dụng để đưa vũ khí đến lực lượng Houthi ở Yemen.
Vào tháng 10, cuộc không kích của Israel đã gây tổn thất đáng kể cho năng lực sản xuất tên lửa nhiên liệu rắn mới của Iran bằng cách phá hủy khoảng nhiều thiết bị sản xuất quan trọng dùng để phối trộn các thành phần hóa học của tên lửa.
Một quan chức cho biết Iran đã bắt đầu quá trình sửa chữa các thiết bị này. Điều đó đồng nghĩa phần lớn lượng vật liệu được nhập khẩu từ Trung Quốc có thể vẫn lưu lại trong nước, mặc dù một phần nhỏ dự kiến sẽ được chuyển đến các lực lượng dân quân thân Iran, bao gồm nhóm Houthi ở Yemen.
Theo ông Fabian Hinz, chuyên gia quân sự tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), Iran hiện có thể phụ thuộc vào vật liệu nhập khẩu nhằm tránh tình trạng tắc nghẽn trong năng lực sản xuất nội địa.
Tuy nhiên, việc tích trữ các vật liệu dễ cháy nổ đi kèm với nhiều rủi ro. Hồi tháng 4, một vụ nổ lớn tại cảng Shahid Rajaee — điểm trung chuyển container chính của Iran — đã khiến hàng chục người thiệt mạng. Truyền thông nhà nước cho biết nguyên nhân là do một đơn vị thuộc Lực lượng Quds của Vệ binh Cách mạng Iran xử lý vật liệu nổ không đúng quy trình. Một quan chức cho biết ít nhất một phần natri perchlorate nhập từ Trung Quốc hồi đầu năm đã bị phá hủy trong sự cố này.
“Những hóa chất này có mức độ nguy hiểm cháy nổ rất cao”, ông Hinz nhận định. “Tổ hợp công nghiệp quốc phòng của Iran không có hồ sơ an toàn vững chắc”.
Trước những rủi ro gia tăng, cơ quan hải quan Iran đã ban hành lệnh mới vào tháng trước, yêu cầu đẩy nhanh quy trình thông quan đối với các loại “vật liệu nguy hiểm”.
Tham khảo The Wall Street Journal (WSJ)
