Lạ lùng vụ công nhân đóng BHXH bằng cà phê: Giám đốc khẳng định đúng quy định

Công nhân bức xúc vì mức đóng cao

Thông tin từ Tuổi Trẻ Online cho biết, việc yêu cầu công nhân đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bằng cà phê thay vì tiền mặt đã diễn ra hơn hai năm qua tại Công ty Cà phê Ia Sao 1 và Công ty Cà phê 706 (thuộc Tổng công ty Cà phê Việt Nam - Vinacafe).

Dù doanh nghiệp khẳng định cách thu này là hợp lý và đã được thỏa thuận, nhiều công nhân phản ánh mức đóng hiện nay quá cao, không hợp lý.

Theo phản ánh, người lao động tại hai công ty trên đều nhận khoán vườn cà phê và chăm sóc theo thỏa thuận. Hằng năm, họ phải nộp 4 tấn cà phê tươi cho công ty và hưởng phần sản lượng còn lại.

Tuy nhiên, từ hai năm qua, công ty bắt đầu yêu cầu công nhân đóng BHXH bằng 1,7 tấn cà phê mỗi năm, tương đương khoảng 43 triệu đồng theo giá thị trường. Ngoài ra, họ còn phải nộp thêm tiền mặt từ 5-10 triệu đồng/người, tùy theo bậc lương.

So sánh với mức đóng thực tế cho cơ quan BHXH, nhiều công nhân cho rằng số tiền họ phải đóng cho công ty cao hơn đáng kể. Với mức lương cao nhất của công nhân bậc 6, tổng mức đóng BHXH theo quy định chỉ khoảng 30 triệu đồng/năm, trong khi thực tế họ đang phải nộp hơn 50 triệu đồng.

Một số công nhân cho biết, nếu chăm sóc tốt, mỗi ha cà phê có thể thu được 14-15 tấn/vụ. Sau khi trừ chi phí phân bón, tưới nước và phần nộp cho công ty, thu nhập của họ gần như không còn. Dù bức xúc, nhiều người không dám phản đối vì sợ bị gây khó dễ, mất hợp đồng giao khoán trong các năm sau.

Hình ảnh minh họa, nguồn: Báo Đắk Lắk

>> Lần đầu tiên người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng chế độ thai sản từ 1/7/2025

Doanh nghiệp giải thích gì?

Trước những phản ánh này, ông Nguyễn Văn Tráng, Phó phòng Nông nghiệp Công ty Cà phê Ia Sao 1, xác nhận có việc thu BHXH bằng cà phê. Theo ông, việc thay đổi phương thức thu nhằm hạn chế tình trạng nợ đọng bảo hiểm kéo dài do công nhân không nộp tiền đầy đủ.

Công ty khẳng định mức thu hiện tại dựa trên giá thành sản xuất khoảng 10.000 đồng/kg, thấp hơn nhiều so với giá thị trường (khoảng 25.000 đồng/kg).

Lý giải về chênh lệch này, ông Trịnh Xuân Bảy, Giám đốc Công ty Cà phê Ia Sao 1, cho biết công ty đóng bảo hiểm bằng tiền nhưng thu của công nhân bằng sản phẩm theo phương án khoán. Khi xây dựng phương án, giá cà phê ở mức 10.000 đồng/kg là hợp lý. Tuy nhiên, giá thị trường hiện nay tăng cao khiến người lao động cảm thấy bất lợi.

“Trên tinh thần cầu thị, những điểm chưa hợp lý, chưa đảm bảo, chúng tôi sẽ họp với người lao động để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và đề xuất với Tổng công ty. Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh mâu thuẫn, hai bên cần nhìn nhận lại, trao đổi để hiểu và chia sẻ. Sau khi làm việc với các bên liên quan, chúng tôi sẽ báo cáo cụ thể lên Tổng công ty”, ông Bảy nói.

Ông Trịnh Xuân Bảy (trái), Giám đốc Công ty Cà phê Ia Sao 1. (Ảnh: Tuổi Trẻ Online)

Cơ quan bảo hiểm nói gì?

Theo Bảo hiểm xã hội tỉnh Gia Lai, mức thu BHXH tại hai doanh nghiệp trên được tính theo bậc lương công nhân. Năm 2023, mức thu tại Công ty Cà phê Ia Sao 1 trung bình khoảng 23,8 triệu đồng/người, trong khi tại Công ty Cà phê 706, mức đóng dao động từ 17-30 triệu đồng/người/năm.

Cơ quan bảo hiểm khẳng định chỉ thu bảo hiểm bằng tiền, không thu bằng cà phê. Phương án thu của doanh nghiệp là thỏa thuận giữa hai bên, nhưng cần đảm bảo hài hòa lợi ích và tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Trong khi đó, ông Trần Minh Tuân, Giám đốc Công ty Cà phê 706, cho biết việc thu BHXH bằng sản phẩm đã thực hiện qua hai chu kỳ, trong đó chu kỳ trước công nhân đều đồng thuận. Tuy nhiên, năm nay do giá cà phê tăng cao, công nhân cảm thấy bất hợp lý vì phần chênh lệch doanh nghiệp hưởng lợi.

Trước phản ứng của công nhân, đại diện công đoàn công ty này cho biết đã đề xuất với Công đoàn Tổng công ty Cà phê Việt Nam có cơ chế thưởng tri ân cho lao động do giá cà phê tăng, giúp đảm bảo quyền lợi cho họ.

>> Hàng trăm nghìn người sắp được tăng lương hưu, trợ cấp