Lãi suất cho vay liệu có tiếp tục giảm thêm?

Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) vừa công bố Báo cáo vĩ mô tháng 4/2023 trong đó đánh giá tăng trưởng kinh tế quý 1/2023 của Việt Nam thấp hơn nhiều so với kỳ vọng đồng thời nhận định, bước chuyển về chính sách tiền tệ đang trở nên rõ ràng hơn.

Đáng chú ý, nhận định về chính sách tiền tệ, VDSC cho biết, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những động thái đảo chiều chính sách nhanh và rõ hơn trong tháng 3/2023. Đầu tiên có thể kể đến hai lần điều chỉnh lãi suất điều hành vào giữa tháng và cuối tháng 3.

Theo đó, lãi suất tái chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn giảm lần lượt là 100 điểm cơ bản và 50 điểm cơ bản trong tháng qua. Một số lãi suất định hướng khác cũng giảm như trần lãi suất tiền gửi không kỳ hạn và kỳ hạn từ 1-6 tháng giảm 50 điểm cơ bản về lần lượt là 0,5%/năm và 5,5%/năm; và trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND đối với một số lĩnh vực ưu tiên cũng giảm 100 điểm cơ bản về còn 4,5%/năm.

Nếu như trong giai đoạn tăng lãi suất năm ngoái, việc thay đổi lãi suất điều hành của NHNN thường đi sau thị trường thì đợt giảm lãi suất mới đây, VDSC kỳ vọng sẽ tác động nhiều đến mặt bằng lãi suất chung.

Cụ thể, sau quyết định của NHNN, đầu tháng 04/2023, các ngân hàng thương mại từ Nhà nước đến tư nhân đều đã điều chỉnh giảm lãi suất huy động với mức giảm từ 0,3-0,8 điểm %. Như vậy, tính từ đầu năm đến nay, lãi suất huy động đã giảm tương đối mạnh khoảng từ 0,8-1,2 điểm %, nhịp giảm này tương đương khoảng 50% mức tăng trong giai đoạn tháng 10-12/2022. Theo số liệu của NHNN, lãi suất cho vay bình quân đối với các khoản vay mới và cũ vào cuối tháng 02/2023 ở mức 9,5- 11,3%/năm, tăng khoảng 0,5-0,6 điểm % so với cuối năm 2022 và cao hơn 1,1-1,4 điểm % so với trước tháng 10/2022.

Theo đó, nhóm nghiên cứu kỳ vọng, lãi suất cho vay trong nền kinh tế sẽ giảm trong thời gian tới dựa vào một số cơ sở: 1) lãi suất huy động hạ nhiệt làm tiền đề giảm lãi suất cho vay; 2) thanh khoản hệ thống dồi dào, nhu cầu tín dụng yếu nên quy luật cung cầu thì lãi suất cho vay sẽ giảm; 3) gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai từ 01/04/2023 với mức lãi suất cho vay ưu đãi từ 8,2-8,7%/năm đối với chủ đầu tư và người mua các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và xây dựng lại chung cư cũ.

Các chuyên gia kỳ vọng, mức giảm đối với mặt bằng lãi suất cho vay là khoảng 0,5 - 1 điểm % tuỳ lĩnh vực. Việc giảm lãi suất này đối với các lĩnh vực ưu tiên lãi suất trần 4,5%/năm sẽ không có sự khác biệt nhiều nhưng đối với lĩnh vực bất động sản thì đang mở ra một kênh dẫn vốn với chi phí rẻ hơn. Bên cạnh đó, mức độ hấp thụ lãi suất của lĩnh vực này sẽ tuỳ thuộc vào: 1) sự năng động và linh hoạt của doanh nghiệp, 2) mức độ chấp nhận rủi ro/cân đối lợi ích của các ngân hàng cho vay; và 3) danh mục các dự án được Bộ Xây dựng cấp phép.

Ngoài ra, VDSC nhận định, nhìn nhận sự kém hiệu quả trong việc thực thi gói hỗ trợ lãi suất 2%, NHNN đang mở ra thêm những cánh cửa để giảm thiểu rủi ro hệ thống cũng như thúc đẩy tăng trưởng phục hồi như việc sửa đổi Thông tư 16 hay những thông điệp mới nhất của nhà điều hành về việc hoãn, giãn nợ cho doanh nghiệp gặp khó khăn.

Bên cạnh đó, về điều tiết thanh khoản hệ thống, VDSC cho biết, NHNN cũng đang có định hướng hỗ trợ thanh khoản nhất quán. Theo công bố của NHNN, từ đầu năm đến nay, cơ quan này đã mua vào khoảng 4 tỷ USD, tương đương với phục hồi lại khoảng 15%-17% lượng ngoại tệ bị hụt trong giai đoạn tỷ giá biến động của năm 2021. Điều này cũng đồng nghĩa với việc NHNN đã bơm ròng khoảng 94 nghìn tỷ đồng thông qua mua ngoại tệ, song song với việc rút ròng một lượng tiền khoảng 110 nghìn tỷ đồng thông qua việc phát hành tín phiếu NHNN kỳ hạn 91 ngày.

Nhìn về lộ trình chính sách tiền tệ sắp tới, các chuyên gia cho rằng, có thể NHNN sẽ kiên định với định hướng nới lỏng trong bối cảnh các áp lực về lạm phát, tỷ giá, thắt chặt chính sách tiền tệ toàn cầu phần nào đã đi qua. "Nếu rủi ro nhiều nhà đầu tư đang lo lắng là suy thoái kinh tế toàn cầu diễn ra thì việc tiếp tục giảm lãi suất điều hành có lẽ nằm trong dự liệu của NHNN", VDSC nhận định.