Loài đặc sản có tên lạ, xưa không ai biết nay dân sành ăn thi nhau 'săn lùng', giá cao ngất ngưởng
Trước đây ít người biết đến con lịch, giờ đây chúng trở thành đặc sản được “săn đón” ở các chợ và cửa hàng hải sản nhờ hương vị lạ.
Khi mùa lũ về, vùng hạ lưu các con sông như Thu Bồn (Quảng Nam), Trà Khúc (Quảng Ngãi) lại xuất hiện một đặc sản nghe tên lạ tai nhưng khiến bao người sành ăn săn lùng – đó là con lịch.
Lịch, hay còn gọi là lạch đồng, có hình dáng khá giống lươn nên dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, lịch nhỏ hơn nhiều, thân tròn, chỉ to bằng chiếc đũa con, dài chừng 20–30 cm, da trơn bóng, không có vảy.
 |
| Con lịch còn có tên gọi khác là lạch đồng, có hình dáng bên ngoài rất giống với con lươn - Ảnh minh họa |
Lịch thường sống ở tầng đáy các vùng ngập nước, rạch, đầm lầy, đặc biệt là nơi có đất cát mịn. Tùy theo môi trường sống, lịch có màu da khác nhau: lịch cát có màu nâu ngả cát, còn loại lịch đỏ au, gọi là lịch huyết đỏ, được coi là ngon nhất vì thịt béo, thơm đậm đà.
Lịch sống đơn lẻ trong từng hang cát, người đi bắt phải dùng cào sắt chuyên dụng mới có thể “tóm” được chúng. Để cào lịch thành công, người thợ phải am hiểu địa hình, biết chính xác chỗ lịch trú, đồng thời có kỹ thuật cào thành thạo – phải mạnh, nhanh, dứt khoát, điều khiển lưỡi cào khéo léo sao cho không bỏ sót.
Trước đây, lịch chỉ là món ăn dân dã của người vùng lũ. Nhưng vài năm trở lại đây, nhờ hương vị đặc trưng không thể trộn lẫn, lịch đã trở thành đặc sản được “săn đón” ở các chợ và cửa hàng hải sản. Giá bán dao động từ 500.000–750.000 đồng/kg, tùy theo kích thước và thời điểm.
Lịch có thể chế biến thành nhiều món ngon như măng xào lịch, lịch xào cà, cháo lịch, canh chua lịch, lịch um nghệ…, trong đó món cháo lịch là tinh túy bậc nhất, vừa ngon vừa bổ dưỡng.
Để nấu cháo lịch, lịch được làm sạch, hấp sơ rồi tách lấy phần thịt. Thịt lịch sau đó được ướp cùng muối, nước mắm, nghệ tươi, tỏi, ớt, tiêu và một ít mì chính, để khoảng 15 phút cho thấm đều.
Phi thơm hành tỏi với dầu phộng, cho thịt lịch vào đảo đều, để lửa nhỏ liu riu cho đến khi ngấm đều gia vị, mùi thơm dậy lên quyến rũ mới tắt bếp.
Gạo nấu cháo được vo sạch, ninh nhừ, sau đó đổ thịt lịch vào nấu chung khoảng 5 phút để thịt hòa quyện vào cháo. Trước khi múc ra tô, rắc thêm hành lá, chút gừng già, tiêu xay… ăn ngay lúc còn nóng.
Tô cháo lịch nóng hổi, vàng ươm màu nghệ, thơm lừng hương hành, béo ngậy dầu phộng và ngọt dịu từ thịt lịch, khiến ai ăn một lần cũng nhớ mãi. Món này đúng điệu nhất là phải ăn khi còn bốc khói, vừa ăn vừa hít hà, vã cả mồ hôi mới thấy hết vị ngon.
Mỗi năm, khi nước lũ tràn về cũng là lúc người dân ven sông rủ nhau đi cào lịch kiếm thêm thu nhập.
Lịch – món đặc sản dân dã từ đầm lầy, nay đã trở thành “ngọc quý” trong ẩm thực miền Trung, gói trọn hương vị quê hương qua từng muỗng cháo nóng hổi, đậm đà.
