Lý do xuất khẩu thép của Việt Nam giảm

Thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Ấn Độ cho hay, Tổng vụ Phòng vệ thương mại Ấn Độ (DGTR) vừa khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm thép không gỉ cán nguội loại 300-400 có xuất xứ hoặc nhập khẩu từ Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam.

Sản phẩm bị điều tra là không gỉ cán nguội loại 300-400. Nguyên đơn là Hiệp hội phát triển thép không gỉ Ấn Độ, với cáo buộc rằng ngành sản xuất thép không gỉ cán nguội loại 300-400 của nước này bị thiệt hại do hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Indonesia, Việt Nam bán phá giá.

Thời kỳ điều tra từ giai đoạn 1/4/2024 - 31/3/2025; Thiệt hại: 2021-2022; 2022-2023; 2023-2024 và thời kỳ điều tra bán phá giá.

Không chỉ dừng lại ở áp lực từ Ấn Độ, ngành thép Việt Nam còn đối diện với rủi ro ngay tại khu vực ASEAN.

Cục Ngoại thương Thái Lan (DFT) vừa ban hành báo cáo dữ kiện trọng yếu trong vụ rà soát cuối kỳ lệnh áp thuế chống bán phá giá đối với thép các bon cán nguội (mã HS từ 7209.1500 đến 7225.5000) nhập khẩu từ Việt Nam, Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc). Cơ quan này cho rằng, nếu không gia hạn, nguy cơ tái diễn hành vi bán phá giá là hiện hữu, gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất nội địa Thái Lan.

Vì vậy, DFT kiến nghị gia hạn thêm 5 năm biện pháp chống bán phá giá, giữ nguyên mức thuế 4,22 - 20,11% (CIF). Đáng chú ý, phía Thái Lan cũng nêu bằng chứng về việc nhập khẩu thép ZAM (hợp kim kẽm-nhôm-magie) từ Trung Quốc tăng mạnh, lên tới khoảng 1 triệu tấn trong giai đoạn rà soát, và coi đây là dấu hiệu lẩn tránh thuế.

Cục Phòng vệ Thương mại - Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp Việt xuất khẩu thép cán nguội, đặc biệt các đơn vị liên quan đến thép ZAM, cần rà soát chuỗi cung ứng, chứng từ xuất khẩu và chủ động chuẩn bị phương án ứng phó khi Thái Lan có thể khởi xướng điều tra lẩn tránh trong thời gian tới.

Trước đó, Ủy ban châu Âu (EC) chính thức chính thức áp thuế chống bán phá giá đối với thép cán nóng nhập khẩu từ Việt Nam, Ai Cập và Nhật Bản. Mức thuế áp dụng cho thép cán nóng của Việt Nam là 12,1% trên giá CIF tại biên giới EU. Đây là mức thuế chính thức, chấm dứt quá trình điều tra và buộc các doanh nghiệp xuất khẩu thép Việt phải đối diện với thách thức mới khi thâm nhập thị trường châu Âu.

Danh mục sản phẩm bị áp thuế rất rộng, trải dài trên các mã CN như 7208, 7211, 7225, 7226. Đây đều là các sản phẩm thép cán nóng dạng cuộn hoặc tấm, hợp kim hoặc không hợp kim, chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu thép của Việt Nam. Tuy nhiên, EU cũng loại trừ một số sản phẩm, bao gồm thép không gỉ, thép điện silic định hướng hạt, thép dụng cụ, thép tốc độ cao và một số loại tấm thép có chiều dày, chiều rộng đặc thù.

Trong quyết định này, Formosa Hà Tĩnh - nhà sản xuất thép cán nóng lớn nhất Việt Nam nằm trong diện chịu thuế 12,1%. Điều này gây ra áp lực lớn vì Formosa xuất khẩu sản lượng đáng kể sang EU. Trong khi đó, Hòa Phát lại là trường hợp ngoại lệ. Các công ty thuộc Tập đoàn Hòa Phát, bao gồm Thép Hòa Phát Dung Quất, Thép cán nguội Hòa Phát, Tôn Hòa Phát, Ống thép Hòa Phát… được EU xác nhận loại trừ khỏi mức thuế chống bán phá giá.

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, mức thuế 12,1% tuy không phải là con số cao nhất trong các vụ kiện chống bán phá giá toàn cầu, nhưng lại đủ lớn để bào mòn biên lợi nhuận của doanh nghiệp thép Việt khi cạnh tranh tại châu Âu.

Với tổng kim ngạch xuất khẩu thép sang EU năm 2023 đạt gần 2,55 triệu tấn, tương đương gần 1,9 tỷ USD, bất kỳ sự gia tăng chi phí nào cũng sẽ tác động trực tiếp đến doanh thu và thị phần. Đặc biệt, trong bối cảnh thép cán nóng vốn đã giảm sản lượng xuất khẩu hơn 33% trong năm 2024, quyết định áp thuế từ EU khiến triển vọng đơn hàng sang châu Âu ngày càng thu hẹp.

Số liệu thống kê của Cục Hải quan cho thấy, trong 8 tháng năm nay xuất khẩu thép của Việt Nam đạt gần 7 triệu tấn, với 4,6 tỷ USD, giảm 20,2% về lượng và giảm 27,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.