‘Mỏ kho báu’ nghìn năm tuổi ẩn mình dưới dãy núi thiêng 400km2, nhiều thế hệ dân làng cống hiến hết mình để giữ gìn, hiện được LHQ kêu gọi bảo vệ nghiêm ngặt
Đây là một “kho báu" vô giá, được người dân nơi đây gìn giữ những di sản thiên nhiên quý báu cho thế hệ tương lai.
"Kho báu xanh" vô giá giữa lòng dãy núi linh thiêng
Theo Global Times, ẩn mình trong khu vực rộng 400km2 thuộc dãy núi Kuaiji, Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang (miền Đông Trung Quốc) là một “mỏ kho báu xanh” quý giá - khu rừng torreya cổ thụ với tuổi đời hơn 1.500 năm.
Dãy Kuaiji không chỉ nổi tiếng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ mà còn mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, bởi đây là nơi khởi nguồn của triều đại nhà Hạ - triều đại đầu tiên của Trung Quốc (khoảng thế kỷ 21 - thế kỷ 16 trước Công nguyên).
Nằm ngay giữa khu rừng cổ thụ này là làng Zhan'ao, nơi từ bao đời nay, các thế hệ dân làng đã miệt mài gìn giữ và bảo vệ hệ sinh thái độc đáo này. Một trong những người tiên phong trong công cuộc bảo tồn ấy là ông Huang Tianming, bí thư đảng ủy làng. Tại Hội nghị COP29 về biến đổi khí hậu (diễn ra năm 2024 tại Baku, Azerbaijan), ông đã chia sẻ về những nỗ lực của cộng đồng địa phương trong việc gìn giữ những cây cổ thụ quý giá tại quê hương mình.
Theo bà Liu Lili, Phó Giám đốc Cục Bảo tồn Sinh thái thuộc Cục Lâm nghiệp và Đồng cỏ Quốc gia Trung Quốc, việc bảo vệ khu rừng torreya không chỉ là trách nhiệm của một cộng đồng mà còn phản ánh sự gắn kết giữa chiến lược bảo tồn của Trung Quốc với các nguyên tắc phát triển bền vững toàn cầu. Bà cho rằng những nỗ lực gìn giữ rừng cổ thụ của người dân Zhan'ao qua nhiều thế hệ là minh chứng cho trí tuệ của Trung Quốc trong việc bảo vệ hệ sinh thái trên phạm vi toàn cầu.
Khi các quy định cấp quốc gia về bảo vệ cây cổ thụ chính thức có hiệu lực từ ngày 15/3/2025, Global Times đã có cuộc trao đổi với ông Huang Tianming và các chuyên gia để hiểu rõ hơn về những biện pháp cụ thể mà Trung Quốc đang triển khai nhằm gìn giữ kho báu thiên nhiên này.
Đặc biệt, khu vực Cộng đồng Torreya Trung Hoa cổ đại Kuaijishan, nơi có làng Zhan'ao, đã được Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) của Liên Hợp Quốc công nhận là Hệ thống Di sản Nông nghiệp Quan trọng Toàn cầu (GIAHS). Điều này càng khẳng định giá trị sinh thái và văn hóa đặc biệt của khu rừng cổ thụ, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát triển và bảo vệ nghiêm ngặt di sản thiên nhiên quý báu này.
Hơn 800 năm gắn bó và gìn giữ hàng loạt cây cổ thụ
Tại làng Zhan'ao, có một cây torreya đã trường tồn hơn 1.500 năm. Câu chuyện về sự gắn bó giữa dân làng với những cây cổ thụ nơi đây đã kéo dài suốt hơn 800 năm, qua 66 thế hệ từ khi tổ tiên họ đặt chân đến vùng đất này. Ông Huang, 63 tuổi, chia sẻ với Global Times rằng gia đình ông hiện đang chăm sóc hơn 26 cây torreya trăm tuổi, tiếp nối truyền thống gìn giữ cây quý của tổ tiên.
Suốt hơn 40 năm qua, ông Huang đã dành phần lớn thời gian của mình để chăm sóc những cây torreya. Mỗi năm, ông dành hơn 200 ngày rong ruổi trong rừng, cần mẫn nhổ cỏ, bón phân, cắt tỉa và bảo vệ cây trước những tác động từ thiên nhiên. Trong gia đình ông, có đến sáu thế hệ cùng chung tay bảo tồn cây, với người lớn tuổi nhất hiện đã 98 tuổi. Mỗi lần lên núi, ông Huang thường dắt theo các cháu, truyền lại cho chúng tình yêu và trách nhiệm với cây torreya.
Loài cây này đặc biệt nhạy cảm với biến đổi khí hậu, nhất là khi tuyết rơi quá dày mà không được loại bỏ kịp thời, có thể gây hư hại nghiêm trọng. Ông Huang cho biết cây torreya có mối liên kết sâu sắc với con người, nhấn mạnh rằng nếu được chăm sóc tốt, cây sẽ phát triển khỏe mạnh và mang lại lợi ích. Không chỉ có giá trị sinh thái, torreya còn đóng vai trò quan trọng về mặt kinh tế, khi gỗ của nó được ưa chuộng nhờ chất lượng cao, còn quả được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và chăm sóc sức khỏe.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ những cây cổ thụ này, chính quyền thị trấn Jidong đã tổ chức các buổi phổ biến quy định mới nhằm thắt chặt các biện pháp bảo vệ torreya. Khi các quy định đi vào hiệu lực, công tác bảo tồn sẽ càng được chú trọng hơn, giúp gìn giữ những cây torreya quý giá cho thế hệ tương lai.
Theo quy định, cây cổ thụ là những cây có tuổi đời từ 100 năm trở lên. Những cây này không chỉ mang giá trị lịch sử, văn hóa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học, bảo tồn di sản thiên nhiên và góp phần vào sự cân bằng sinh thái.
Một cuộc khảo sát toàn quốc diễn ra từ năm 2015 đến năm 2021 đã ghi nhận có khoảng 5,08 triệu cây cổ thụ trên khắp Trung Quốc, trong đó 246.600 cây nằm tại các khu vực đô thị.
Theo Tân Hoa Xã, vào năm 2025, chính quyền sẽ tiến hành một đợt khảo sát mới để cập nhật dữ liệu về hệ thống cây xanh. Đồng thời, một hệ thống quản lý thông minh sẽ được triển khai nhằm giám sát từng cây theo nguyên tắc "một cây - một hồ sơ".
Yu Yan, Bí thư Đảng ủy thị trấn Zhaojia (Chiết Giang), cho biết với tờ Global Times rằng địa phương này sở hữu hơn 2.700 cây torreya có tuổi đời trên 1.000 năm. Ông cho hay, dựa trên dữ liệu thu thập từ các đợt khảo sát trước, chính quyền đang tìm cách huy động nguồn lực từ năm ngôi làng để khai thác tiềm năng của những cây cổ thụ cho nghiên cứu khoa học, phát triển du lịch sinh thái và các hoạt động khác. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng điều quan trọng nhất vẫn là đảm bảo sự an toàn cho cây và môi trường tự nhiên xung quanh.
