Mua 100 máy bay Boeing, rót hàng trăm tỷ USD chưa từng có: Siêu cường châu Á đạt thỏa thuận lịch sử với Mỹ

Theo một tài liệu công bố mới đây bởi Nhà Trắng, Nhật Bản sẽ mua 100 máy bay Boeing, tăng nhập khẩu gạo Mỹ thêm 75%, và chi 8 tỷ USD để mua các sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm của Mỹ; bao gồm ngô, đậu nành, phân bón, nhiên liệu sinh học (bioethanol) và nhiên liệu hàng không bền vững.

Thỏa thuận cũng bao gồm cam kết từ phía Nhật Bản sẽ chi thêm "hàng tỷ USD mỗi năm" để mua thiết bị quốc phòng Mỹ, điều mà Nhà Trắng cho rằng sẽ tăng cường khả năng phối hợp và an ninh liên minh tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Một bước mở rộng lớn trong xuất khẩu năng lượng của Mỹ sang Nhật cũng được liệt kê trong thỏa thuận.

Tài liệu từ Nhà Trắng cũng nêu rằng những hạn chế lâu nay đối với xuất khẩu ô tô và xe tải của Mỹ sẽ được dỡ bỏ, mở rộng khả năng tiếp cận thị trường tiêu dùng Nhật Bản cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ. Lần đầu tiên, các tiêu chuẩn ô tô của Mỹ sẽ được chấp nhận tại Nhật Bản.

Ngoài ra, Nhật Bản sẽ đầu tư 550 tỷ USD để phục hồi và mở rộng các ngành công nghiệp chủ chốt của Mỹ, bao gồm năng lượng, chất bán dẫn, khoáng sản chiến lược, dược phẩm, cũng như đóng tàu thương mại và quốc phòng.

Theo thỏa thuận, hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản vào Mỹ sẽ chỉ chịu mức thuế cơ bản 15%, thay vì mức thuế đối ứng 25% từng được Tổng thống Donald Trump công bố hồi đầu tháng này.

Trong một loạt bài đăng trên mạng xã hội sáng thứ Tư (ngày 23/7, giờ Mỹ), ông Trump cho biết sẵn sàng hạ thuế nếu điều đó giúp các doanh nghiệp Mỹ tiếp cận tốt hơn với các thị trường nước ngoài. "Tôi luôn sẵn sàng giảm thuế nếu có thể khiến các quốc gia lớn MỞ CỬA THỊ TRƯỜNG CHO MỸ. Một sức mạnh vĩ đại khác của chính sách thuế quan. Nếu không có thuế, không thể buộc các nước mở cửa thị trường!!! LUÔN LUÔN, MỸ PHẢI ĐƯỢC MIỄN THUẾ!!!", ông viết trên Truth Social.

Về thỏa thuận với Nhật, ông Trump khẳng định Tokyo đã mở cửa thị trường "lần đầu tiên trong lịch sử" cho hàng xuất khẩu của Mỹ bao gồm ô tô, SUV, xe tải và "cả nông sản và GẠO, vốn trước đây luôn là điều cấm kỵ".

Tuy vậy, chưa rõ việc tiếp cận thị trường mới này sẽ giúp các sản phẩm Mỹ, như ô tô, thành công đến đâu tại Nhật Bản, bởi hiện Tokyo không áp thuế đối với xe chở khách nhập khẩu. Đặc phái viên thương mại Nhật Bản, ông Ryosei Akazawa, nói với báo chí rằng Nhật Bản sẽ bỏ yêu cầu kiểm tra an toàn bổ sung đối với các nhà sản xuất xe Mỹ được tin cậy.

Về gạo, ông Akazawa nhấn mạnh Nhật Bản vẫn giữ hạn ngạch nhập khẩu miễn thuế là 770.000 tấn mỗi năm, nhưng sẽ tăng tỷ lệ gạo Mỹ trong giới hạn đó. Ngoài hạn ngạch này, Nhật vẫn áp thuế 341 yên (khoảng 2,33 USD) mỗi kilogram gạo nhập khẩu.

Tokyo trước đó đã đề xuất tăng mua các sản phẩm nông nghiệp Mỹ như đậu nành và ngô như một phần của thỏa thuận. Thỏa thuận cũng cho phép Mỹ giảm thuế đối với ô tô sản xuất tại Nhật xuống 15% từ mức 27,5%, và không giới hạn số lượng xe được nhập khẩu theo mức thuế mới này.

Ông David Boling, Giám đốc phụ trách Nhật Bản và thương mại châu Á tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, cho rằng việc ông Trump nhượng bộ về mức thuế này là điều bất ngờ. Ông dự đoán rằng các quốc gia sản xuất ô tô lớn khác như Hàn Quốc và Đức sẽ muốn có thỏa thuận tương tự.

“Tôi chắc chắn rằng các quan chức ở Seoul đang thức khuya đêm nay để nghiên cứu thỏa thuận này. Người Hàn Quốc sẽ liên lạc với phía Nhật Bản và cố gắng tìm hiểu kỹ càng”, ông Boling nói.

Tuy nhiên, ông Boling cho rằng ông Trump có thể sẽ từ chối những yêu cầu tương tự, với lý do Nhật là trường hợp đặc biệt vì đã sản xuất 3,3 triệu xe tại Mỹ và cam kết đầu tư 550 tỷ USD - điều mà các quốc gia khác khó có thể sánh kịp.

Thỏa thuận giữa Mỹ và Nhật cũng khiến các nước khác, như Philippines, phải nhìn lại các điều kiện trong thỏa thuận với chính quyền Trump. “Tôi ước gì chúng tôi đã đàm phán mạnh tay hơn. Nhật Bản đã được giảm rất sâu”, ông Richard Heydarian, chuyên gia chính trị người Philippines và Giảng viên cấp cao tại Trung tâm châu Á, Đại học Philippines, chia sẻ.

Trước khi thỏa thuận với Nhật được công bố, Tổng thống Trump và Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã đạt được một thỏa thuận trong đó thuế nhập khẩu của Mỹ đối với hàng hóa Philippines chỉ giảm 1 phần trăm, từ 20% xuống còn 19%.

Tham khảo Nikkei

>> Nóng: Ông Trump nâng sàn thuế đối ứng lên 15%, thông báo lý do các nước bị áp 50% không thương lượng