Mỹ siết lệnh cấm, Trung Quốc vẫn chi 40 tỷ USD mua thiết bị sản xuất chip bằng cách không ai ngờ tới
Một cuộc điều tra lưỡng đảng của Quốc hội Mỹ cho thấy, các kẽ hở trong nỗ lực của Mỹ và đồng minh nhằm kiềm chế khả năng sản xuất chip tiên tiến của Trung Quốc đã cho phép Bắc Kinh chi gần 40 tỷ USD mua thiết bị chế tạo vi mạch hiện đại, bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu được ban hành từ năm 2022.
Trong nhiều năm qua, cả chính quyền Dân chủ lẫn Cộng hòa của Mỹ đều xem ngành sản xuất chip là mấu chốt của an ninh quốc gia, từ đó siết chặt việc Trung Quốc tiếp cận công nghệ chế tạo bán dẫn tiên tiến.
Tuy nhiên, theo báo cáo của Ủy ban đặc biệt Hạ viện Mỹ về Trung Quốc mà Reuters tiếp cận, sự thiếu nhất quán trong quy định giữa Mỹ, Nhật Bản và Hà Lan đã tạo ra lỗ hổng cho các công ty ngoài Mỹ tiếp tục bán thiết bị cho doanh nghiệp Trung Quốc, những đối tác mà các nhà sản xuất Mỹ không được phép giao dịch.
Ủy ban này kêu gọi nhóm đồng minh mở rộng phạm vi cấm bán thiết bị sản xuất chip cho Trung Quốc, thay vì chỉ nhắm vào một số công ty cụ thể.
Theo báo cáo, trong năm 2023, các doanh nghiệp Trung Quốc đã chi 38 tỷ USD để mua máy móc từ năm tập đoàn hàng đầu thế giới trong lĩnh vực thiết bị sản xuất bán dẫn gồm Applied Materials, Lam Research, KLA, ASML và Tokyo Electron, tăng 66% so với năm 2022, khi nhiều biện pháp hạn chế xuất khẩu mới được ban hành. Lượng mua này chiếm gần 39% tổng doanh thu toàn cầu của 5 công ty nói trên, và hoàn toàn hợp pháp theo quy định hiện hành.
Mỹ cho rằng việc Trung Quốc phát triển chip tiên tiến có thể phục vụ cho AI và hiện đại hóa quân đội, gây đe dọa đến an ninh quốc tế. Hai cường quốc kinh tế cũng đang chạy đua giành thị phần trong lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là trung tâm dữ liệu AI.
“Những giao dịch này đã giúp Trung Quốc ngày càng cạnh tranh hơn trong sản xuất bán dẫn, một xu hướng có tác động sâu rộng tới nhân quyền và các giá trị dân chủ toàn cầu”, báo cáo viết.
Ông Mark Dougherty, Chủ tịch chi nhánh Mỹ của Tokyo Electron, cho biết doanh số bán cho Trung Quốc bắt đầu giảm trong năm nay do các quy định mới, đồng thời hoan nghênh việc phối hợp chặt chẽ hơn giữa chính phủ Mỹ và Nhật Bản.
“Từ góc nhìn của Washington, rõ ràng họ vẫn chưa đạt được kết quả mong muốn”, ông nói với Reuters.
Ba công ty Trung Quốc bị nêu tên là SwaySure Technology, Shenzhen Pengxinxu Technology và SiEn (Qingdao) Integrated Circuits, vốn là khách hàng lớn của các nhà cung ứng thiết bị, được xác định là mối lo ngại an ninh đặc biệt.
Năm ngoái, Chủ tịch Ủy ban John Moolenaar và thành viên cấp cao Raja Krishnamoorthi đã gửi thư cho Bộ Thương mại Mỹ, cáo buộc 3 doanh nghiệp này có liên hệ với mạng lưới bí mật hỗ trợ Huawei. Đến tháng 12, Washington đã chính thức cấm xuất khẩu thiết bị tới các công ty này.
Báo cáo cũng khuyến nghị siết chặt phối hợp giữa các đồng minh và mở rộng kiểm soát sang cả linh kiện mà Trung Quốc có thể dùng để tự phát triển công cụ sản xuất chip của riêng mình.
“Trung Quốc đang cố gắng viết lại toàn bộ chuỗi cung ứng, biến những phân khúc nhỏ từng bị xem nhẹ thành mặt trận cạnh tranh mới”, ông Craig Singleton, chuyên gia của Quỹ Phòng vệ Dân chủ (FDD), nhận định.
Theo Reuters
