Nắng nóng ở châu Á: Phép thử cho quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo

Cuối tháng 4, nhiều khu vực tại châu Á đã ghi nhận nhiệt độ vượt ngưỡng 40 độ C sớm hơn thường lệ, gây ra thiệt hại cơ sở hạ tầng trên diện rộng và tình trạng mất điện.

Theo công ty tư vấn Rystad, tại Trung Quốc – quốc gia có năng lượng tái tạo chiếm hơn một nửa năng lượng được sử dụng, các nhà chức trách đã duy trì các nhà máy dùng than và khí đốt dự phòng để đáp ứng nhu cầu và lượng tiêu thụ tăng đột biến do nắng nóng đến sớm.

Trong khi đó, Ấn Độ cũng phải tăng sản lượng than trong nước và tăng lượng tồn kho lên mức cao nhất kể từ sau đại dịch, đồng thời gia hạn lệnh khẩn cấp buộc các nhà máy điện chạy bằng than nhập khẩu phải tối đa hóa sản lượng.

Một quan chức Bộ Điện lực cho biết Rajasthan - bang sản xuất năng lượng Mặt Trời hàng đầu của Ấn Độ - đã nhận được cảnh báo sớm về những thách thức kỹ thuật có thể phát sinh khi nhu cầu sử dụng năng lượng tái tạo tăng lên.

Muốn cải thiện lưới điện thì chi phí nâng cấp khá tốn kém. Theo ước tính của công ty tư vấn Wood Mackenzie, chỉ tính riêng việc cải thiện mạng lưới truyền tải và phân phối ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương có thể sẽ tiêu tốn ít nhất 2.000 tỷ USD trong thập kỷ tới.

Trong khi Ấn Độ kéo dài tuổi thọ của các nhà máy nhiệt điện than thì Trung Quốc lại xây dựng những nhà máy mới để đảm bảo đủ nguồn cung dự phòng nhằm giải quyết nhu cầu điện cao hơn. Tuy nhiên, điều này có khả năng làm tăng lượng khí thải nếu không có các quy định và cải cách chính sách.

"Các đợt sóng nhiệt là khởi đầu của một vòng luẩn quẩn. Con người gây ra biến đổi khí hậu, sau đó lại làm nhu cầu năng lượng tăng lên, và tiếp tục tạo ra nhiều biến đổi khí hậu hơn nữa", Malavika Bambawale, Giám đốc điều hành bộ phận phát triển bền vững Engie Impact, giải thích.

Lauri Myllyvirta, nhà phân tích hàng đầu tại Trung tâm Nghiên cứu về Năng lượng sạch và Không khí, cho biết việc không có cơ chế thuế quan ở phần lớn khu vực châu Á nhằm giới hạn vận hành các nhà máy điện chạy bằng than hoặc khí đốt chỉ trong một vài giờ cao điểm mỗi ngày có thể thúc đẩy các nhà vận hành lưới điện sử dụng các nhà máy nhiên liệu hóa thạch càng nhiều càng tốt.

Trong khi đó, không giống như thủy điện và khí đốt, lượng điện sản xuất từ năng lượng Mặt Trời và gió khó dự báo và kiểm soát hơn vì điều này phụ thuộc vào điều kiện thời tiết địa phương cũng như không thể tăng hoặc giảm để đáp ứng nhu cầu tăng giảm đột ngột.

“Không có cơ chế khuyến khích sản xuất điện linh hoạt thì dễ dẫn đến việc sử dụng năng lượng tái tạo chậm lại”, chuyên gia Malavika chỉ ra.

Theo Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế, công suất năng lượng xanh ở châu Á đã tăng 12% vào năm 2022, đạt tốc độ nhanh nhất trong số các khu vực. Wood Mackenzie dự đoán tỷ lệ năng lượng tái tạo bao gồm cả thủy điện trong tổng năng lượng sử dụng của châu Á sẽ tăng gấp đôi so với mức của năm 2011 lên 28% trong năm nay. Phần lớn sự tăng trưởng đó đến từ năng lượng gió và Mặt Trời, tăng từ 1% vào năm 2011 lên 14% trong năm 2022.