Năm 2022 khép lại với bức tranh kinh tế đầy sống động, trong đó tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt mức cao nhất trong nhiều năm qua và đạt 732,5 tỷ USD.
Trong năm 2022, bấp chấp việc phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, song tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vẫn lập kỷ lục mới, tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2021. Riêng xuất khẩu, dù liên tục phải vượt qua các rào cản của thị trường, song vẫn cán đích ấn tượng, đạt tới 371,5 tỷ USD, tăng 10,6% và hoàn thành vượt mức chỉ tiêu kế hoạch được Quốc hội và Chính phủ giao.
Điểm sáng trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong năm qua dù đại dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp ở nhiều quốc gia, đặc biệt là bức tranh lạm phát khiến tổng cầu giảm sút.
 |
Các ngành hàng cho thấy số mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD lên tới 39 mặt hàng (tăng 4 mặt hàng so với năm 2021), trong đó có 8 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỷ USD.
Dẫn đầu vẫn là điện thoại và linh kiện, với kim ngạch xuất khẩu đạt 59,29 tỷ USD, tăng 3,1% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đến là điện tử, máy tính và linh kiện, đóng góp khoảng 55,24 tỷ USD, tăng 8,7%.
Đứng thứ 3 trong nhóm này là máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng, đóng góp 45,72 tỷ USD. Ngoài ra, xuất khẩu hàng dệt may cũng đạt những kết quả nổi bật.
Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội dệt may Việt Nam (Vitas) chia sẻ 2022 là năm đầy những biến động đối với ngành, rõ rệt nhất là 6 tháng cuối năm, khi các thị trường chính của dệt may Việt Nam rơi vào lạm phát, sức mua suy giảm mạnh. Đến quý 4, đơn hàng đã giảm đến 30%, có doanh nghiệp giảm đến 70% đơn hàng ở thị trường châu Âu. Tuy vậy, con số kim ngạch xuất khẩu đạt 44 tỷ USD là kết quả thành công và nỗ lực của các doanh nghiệp và toàn ngành dệt may Việt Nam.
Năm 2022, “câu lạc bộ xuất khẩu 10 tỷ USD” cũng ghi nhận sự đóng góp tích cực của ngành da giày-túi xách, với giá trị đạt khoảng 27 tỷ USD, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm trước.
Lần đầu tiên sau hơn 20 năm tham gia thị trường xuất khẩu, thủy sản chính thức gia nhập "câu lạc bộ" xuất khẩu trên 10 tỷ USD. Đáng chú ý, ngành này cũng chỉ cần 11 tháng để đạt được cột mốc lịch sử. Theo đánh giá, kết quả xuất khẩu cả năm của ngành này đạt con số 10,93 tỷ USD và tăng gần 2 tỷ USD so với năm 2021.
Ngoài ra, trong “câu lạc bộ 10 tỷ USD,” ngành gỗ và sản phẩm gỗ tuy gặp nhiều khó khăn nhưng đến hết năm 2022 vẫn đạt giá trị 15,86 tỷ USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm trước.
Ấn tượng không kém ngành thủy sản là lĩnh vực xuất khẩu càphê khi hết tháng 11, mặt hàng này đã đạt gần 1,7 triệu tấn, tương đương giá trị 3,5 tỷ USD, tăng 31% so với năm 2021. Đây cũng là kim ngạch xuất khẩu kỷ lục của ngành này.
Cùng với thủy sản, càphê, xuất khẩu gạo cũng về đích sớm khi mới qua 11 tháng đã đạt sản lượng gần 6,7 triệu tấn, tương đương giá trị 3,2 tỷ USD, tăng 16% về khối lượng và tăng 7% về giá trị so với cùng kỳ năm 2021.
Ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam đánh giá năm 2022 được xem là năm thành công của xuất khẩu gạo, đặc biệt là lượng xuất khẩu cả năm ước đạt trên 7 triệu tấn.
Trung Quốc mở cửa “chất xúc tác” cho ngành thuỷ sản trong năm 2023
Ngày 8/1, Trung Quốc bắt đầu mở cửa trở lại và đây được xem là “chất xúc tác” cho ngành thuỷ sản trong năm 2023 trong bối cảnh nhu cầu ở các thị trường lớn khác như Mỹ, EU ảm đạm.
Ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và thủy sản cho biết hiện Trung Quốc công nhận 802 doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản sang nước này. Mặc dù gặp khó khăn từ chính sách Zero COVID, hoạt động xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc vẫn tăng mạnh mẽ. Trong năm 2022, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường này gần như tăng gấp đôi.
Số liệu: Tổng Cục Hải quan (H.Mĩ tổng hợp)
Do đó, việc Trung Quốc mở cửa từ ngày 8/1 càng tạo thuận lợi cho xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, đặc biệt là đối với những mặt hàng thuỷ sản tươi sống có giá trị cao như tôm hùm, cua.
“Trước kia, khi Trung Quốc áp dụng chính sách Zero COVID đường biên giới trên bộ bị kiểm soát nghiêm ngặt. Do đó, toàn bộ năm vừa rồi hàng tươi sống (thường xuất theo đường bộ) có giá trị cao như cua, tôm hùm, tôm sú không thể xuất được. Ngoài ra, năm vừa qua do ảnh hưởng bởi dịch bệnh mà toàn bộ cửa hàng ăn phải đóng cửa. Khi thị trường này mở cửa trở lại thì các mặt hàng cao cấp như tôm hùm, cua sẽ tăng rất mạnh mẽ”, ông Bá Anh nhận định.
Còn đối với những mặt hàng xuất khẩu theo đường biển trước đây khi đến cảng phải dừng lại để kiểm tra COVID-19. Nếu Trung Quốc phát hiện virus sẽ cảnh báo và tạm dừng nhập trong 2 tuần để khử khuẩn sau đó đình chỉ doanh nghiệp xuất khẩu trong thời gian nhất định. Do đó, khi mở cửa trở lại thì quy định này không còn nữa, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu thuỷ sản.
Theo SSI Research, việc Trung Quốc mở cửa trở lại là chất xúc tác cho ngành vào năm 2023. Mặc dù cần thêm thời gian để đánh giá tác động định lượng của việc Trung Quốc mở cửa trở lại đối với hoạt động xuất khẩu cá tra, điều này sẽ có lợi cho doanh thu của ngành vì Trung Quốc là thị trường xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam.
Còn với ngành tôm đông lạnh chế biến, theo một số doanh nghiệp trong ngành, mặt hàng này ít có khả năng cạnh tranh tại thị trường Trung Quốc. Theo ông Lực, Trung Quốc có ngành công nghiệp chế biến tôm rất phát triển. Nước này chủ yếu nhập khẩu tôm nguyên liệu giá rẻ từ Ecuador, Ấn Độ về chế biến sâu và bán ở thị trường nội địa.
Tuy nhiên, Trung Quốc là một thị trường nhạy cảm về giá và giá bán bình quân sang thị trường này luôn ở mức thấp hơn khoảng 40% so với giá bán bình quân sang thị trường Mỹ. SSI Research cho rằng doanh thu từ thị trường Trung Quốc sẽ bù đắp một phần cho sự suy giảm doanh thu từ Mỹ và EU, nhưng không đủ để mang lại cơ hội phục hồi lợi nhuận của các công ty trong nửa đầu năm 2023. Điều này có thể là do mức lợi nhuận so sánh cao vào năm 2022.
