Người dân đội mưa xếp hàng dài mua gạo giá rẻ, Chính phủ xả kho khẩn cấp: Chuyện gì đang xảy ra ở siêu cường châu Á?
Giá gạo ở Nhật Bản đã tăng gấp đôi kể từ năm ngoái trong bối cảnh hàng nghìn người đổ xô mua gạo dự trữ từ các nhà bán lẻ.
Cuối tuần qua, nhiều người dân Nhật Bản đã xếp hàng dài để mua loại gạo dự trữ với giá rẻ. Trước tình hình đó, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Nhật Bản Shinjiro Koizumi cho biết, Chính phủ nước này đã sẵn sàng tung thêm gạo dự trữ (vốn được dùng trong trường hợp khẩn cấp) ra thị trường.
Trong một động thái thay đổi chính sách đột ngột, Chính phủ “xứ sở Phù Tang” tuần trước đã bắt đầu bán gạo dự trữ trực tiếp cho các nhà bán lẻ, với mục tiêu đưa những bao gạo 5kg đến tay người tiêu dùng với giá khoảng 2.000 yên (gần 363.000 đồng) – chưa bằng một nửa giá trung bình trên thị trường.
Số gạo này đã bắt đầu được bày bán tại một số cửa hàng Nhật Bản từ cuối tuần qua, nơi hàng trăm người xếp hàng chờ đợi trong nhiều giờ tại các hệ thống như Ito-Yokado và Aeon, dù mỗi hộ chỉ được mua một bao gạo.
Đáng chú ý, giá gạo tại Nhật Bản đã tăng gấp đôi kể từ năm ngoái, một phần do nắng nóng cực đoan ảnh hưởng đến sản lượng. Điều này đang trở thành mối lo lớn đối với cử tri và giới hoạch định chính sách tại nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, trong bối cảnh hai cuộc bầu cử quan trọng đang đến gần ở đất nước Đông Á này, bao gồm: bầu cử Hội đồng thành phố Tokyo ngày 22/6 và bầu cử Thượng viện Nhật Bản vào tháng 7.
“Tôi chưa từng nghĩ giá gạo dự trữ lại giảm sâu thế này. Tôi gần hết gạo rồi, nên đã chuyển sang ăn bánh mì và mì nhiều hơn”, bà Kazumi Uchida, 75 tuổi, chia sẻ khi xếp hàng tại một cửa hàng Ito-Yokado ở Tokyo trong ngày mưa thứ Bảy tuần trước (31/5).
Giá gạo trung bình tại các siêu thị Nhật Bản đã giảm lần đầu tiên sau 3 tuần, tính đến ngày 25/5, nhưng chỉ giảm 25 yên, xuống mức trung bình 4.260 yên/5kg (773.350 đồng/5kg) cho thấy tác động hạn chế của hệ thống bán đấu giá gạo dự trữ trước đây, vốn có nhiều tầng trung gian.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Nhật Bản, ông Shinjiro Koizumi – người đã xóa bỏ hệ thống này khi nhậm chức ngày 21/5 cho biết Chính phủ có thể xem xét mua lại lượng gạo đã bán cho những người bán buôn đã tham gia đấu giá từ tháng 3, nhằm đưa thêm nguồn gạo ra thị trường với giá thấp hơn.
Ông nhấn mạnh rằng Chính phủ sẵn sàng tung toàn bộ lượng gạo dự trữ nếu cần thiết.
“Nếu chúng ta để giá gạo ở mức cao, các kệ hàng sẽ tràn ngập gạo nhập khẩu”, Bộ trưởng Shinjiro nói.
Hiện vẫn chưa rõ việc bán gạo dự trữ giá rẻ sẽ ảnh hưởng thế nào đến giá các loại gạo thương hiệu cao cấp và các sản phẩm khác. Dự kiến sản lượng gạo nội địa của Nhật Bản sẽ tăng trong vụ mùa năm 2025.
Khi giá gạo nội địa tăng cao, nhu cầu đối với gạo nhập khẩu giá rẻ cũng tăng mạnh dù Nhật Bản vẫn duy trì thuế cao để bảo hộ ngành sản xuất gạo, ngoài hạn ngạch miễn thuế theo cơ chế “tiếp cận tối thiểu”.
Dù vẫn ở quy mô nhỏ, nhập khẩu gạo tư nhân tại “đất nước mặt trời mọc” đã tăng gấp 4 lần trong 11 tháng đầu của năm tài khóa 2024, đạt gần 1.500 tấn. Năm tài khóa của Nhật Bản kéo dài từ tháng 4 năm trước đến tháng 3 năm sau.
Số liệu chính thức trong vài tháng gần đây chưa được công bố, nhưng theo tờ Japan Agricultural News, chỉ riêng tháng 4 đã có hơn 6.800 tấn gạo được nhập khẩu theo đường tư nhân.
Theo Reuters
>> Dân Nhật đổ xô mua gạo Việt Nam giữa cơn sốt giá kỷ lục, chuyện gì đang xảy ra?
