Nhà khoa học nữ tiên phong lập ra những bản đồ làm thay đổi cách hình dung về 2/3 thế giới
Đây là một nhà khoa học nữ tiên phong trong lĩnh vực địa chất và hải dương học.
Marie Tharp, một nhà khoa học nữ tiên phong trong lĩnh vực địa chất và hải dương học, đã có những đóng góp không thể phủ nhận trong việc lập bản đồ đáy đại dương. Bằng khả năng phác thảo chính xác, bà đã giúp mở rộng hiểu biết của chúng ta về địa hình đáy đại dương, một khu vực từng được coi là thiếu cấu trúc rõ ràng.
Những bản đồ của Tharp đã làm thay đổi hoàn toàn cách nhìn nhận của con người về không gian bao la của đại dương. Thông qua công trình của mình, bà đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển của thuyết kiến tạo mảng, một học thuyết cho rằng các mảng tectonic của Trái Đất tương tác với nhau tạo nên các hoạt động địa chất như động đất và núi lửa.
Qua nhiều thập kỷ, các cuộc thám hiểm biển sâu đã tiết lộ không ít vẻ đẹp ẩn giấu dưới những vùng nước sâu thẳm của đại dương. Đáy biển không chỉ là nơi ẩn chứa các mẫu vật quý giá mà còn là nơi sinh sống của đa dạng sinh vật biển như cá, san hô, và các cộng đồng vi khuẩn phức tạp. Với những dòng hải lưu chảy qua, địa hình này còn đóng một vai trò không nhỏ trong việc phân phối nhiệt và điều hòa khí hậu toàn cầu.
Trong những năm 1950, suy nghĩ thống trị trong giới khoa học là đáy biển tương đối đơn giản và không chứa các cấu trúc phức tạp. Tuy nhiên, Marie Tharp đã thách thức quan điểm này bằng cách chỉ ra rằng đáy biển có những địa hình gồ ghề và được sắp xếp theo một trật tự nhất định. Cùng với đồng nghiệp Bruce Heezen, Tharp đã bắt đầu công bố những bản đồ toàn diện từ năm 1957, thể hiện rõ các đặc điểm chính của đáy đại dương như núi, thung lũng, và rãnh.
Trước đó, các nhà nghiên cứu như Alfred Wegener đã chỉ ra rằng đường bờ biển của châu Phi và Nam Mỹ có vẻ như khớp với nhau và cho rằng các lục địa này từng kết nối với nhau. Tharp đã giúp làm sáng tỏ thêm bằng cách xác định các ngọn núi và một thung lũng tách giãn dài ở trung tâm Đại Tây Dương, nơi có thể chính là điểm phân cách giữa hai lục địa.
Sinh ra tại Ypsilanti, Michigan vào năm 1920, Tharp đã theo học ngành tiếng Anh và âm nhạc trước khi chuyển sang địa chất dầu khí vào năm 1943 thông qua một chương trình thạc sĩ tại Đại học Michigan, được thiết kế để đào tạo phụ nữ làm việc trong ngành này trong thời kỳ Thế chiến II. Bà đã làm việc cho một công ty dầu mỏ ở Oklahoma trước khi gia nhập Đại học Columbia vào năm 1948, nơi phụ nữ không được phép tham gia các chuyến đi nghiên cứu trên biển. Tuy nhiên, Tharp đã được thuê để hỗ trợ các nghiên cứu sinh nam và bắt đầu làm việc cùng Bruce Heezen.
Cùng với Heezen, Tharp đã đánh dấu một bước ngoặt trong nghiên cứu địa chất bằng cách phác thảo chi tiết các đặc điểm của đáy biển từ các dữ liệu thu thập được bằng công nghệ sonar. Những phát hiện của bà đã chứng minh rằng có một thung lũng tách giãn sâu hàng trăm mét và rộng hàng km chạy dọc theo trung tâm Đại Tây Dương, nơi có thể chứng kiến sự phân tách của các lục địa.
Những công trình của Tharp đã nhận được sự công nhận rộng rãi vào cuối những năm 1950 và 1960, đặc biệt là sau khi Jacques Cousteau xác nhận sự tồn tại của thung lũng tách giãn thông qua những thước phim quay dưới nước. Những đóng góp của bà không chỉ giúp củng cố thuyết kiến tạo mảng mà còn mở ra những hướng nghiên cứu mới trong việc hiểu biết về cấu trúc và quá trình của Trái Đất.
Marie Tharp đã tiếp tục công việc của mình cho đến khi qua đời vào năm 2006, để lại di sản là một loạt bản đồ địa văn học chi tiết đã làm sáng tỏ nhiều bí ẩn của đại dương và đóng góp vào sự hiểu biết của chúng ta về hành tinh này. Tháng 10 năm 1978, cùng với Heezen (truy tặng), Tharp được trao Huân chương Hubbard, vinh danh những thành tựu xuất sắc trong lĩnh vực địa lý và khám phá.
*Theo The Conversation
