Nhật Bản sắp có nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử
Vị nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức từ xử lý khủng hoảng già hóa dân số, kinh tế trì trệ, cho đến áp lực ngoại giao từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về vấn đề chi tiêu quốc phòng.
Bà Sanae Takaichi đã được bầu làm Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền tại Nhật Bản hôm 4/10, mở ra khả năng trở thành nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử đất nước.
Trong cuộc bỏ phiếu vòng hai diễn ra ngày 4/10, bà Takaichi đã vượt qua đối thủ lớn nhất là Bộ trưởng. Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản Shinjiro Koizumi - chính khách sinh năm 1981 và là con trai cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi, sau khi không có ứng viên nào trong số năm người giành đa số tuyệt đối ở vòng đầu.
Tân chủ tịch đảng LDP từng đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng An ninh Kinh tế, đồng thời thuộc phe cánh hữu của LDP. Quốc hội dự kiến bỏ phiếu bầu thủ tướng mới vào ngày 15/10 tới.
Cuộc bỏ phiếu ngày 4/10 chỉ có sự tham gia của 295 nghị sĩ LDP và khoảng 1 triệu đảng viên đóng phí, tương đương 1% dân số Nhật Bản.
Bà Takaichi gần như chắc chắn sẽ kế nhiệm Thủ tướng Shigeru Ishiba do LDP vẫn là đảng lớn nhất tại quốc hội. Tuy nhiên, sau cuộc bầu cử gần đây, liên minh do LDP dẫn dắt đã mất đa số tại cả hai viện, buộc phải tìm kiếm sự hợp tác từ phe đối lập để điều hành đất nước hiệu quả.
LDP sẽ phải mở rộng liên minh quốc hội hiện tại với đảng Komeito trung dung bằng cách kết nạp thêm ít nhất một đảng đối lập có khuynh hướng ôn hòa, để có thể đủ số phiếu thông qua các điều luật được đề xuất.
Nếu đắc cử, bà Takaichi sẽ đương đầu với hàng loạt thách thức: dân số già hóa, biến động địa chính trị, nền kinh tế đình trệ và lo ngại gia tăng về vấn đề nhập cư. Trước mắt, bà cần tập hợp lại cử tri cho LDP - đảng cầm quyền gần như liên tục từ năm 1955.
Lập trường kinh tế và ngoại giao
Là học trò của cố Thủ tướng Shinzo Abe, bà Takaichi đã trải qua nhiều vị trí then chốt trong đảng - từ trưởng ban chính sách đến chủ tịch hội đồng các vấn đề chung - cũng như trong Nội các.
Giai đoạn 2022-2024, bà giữ chức Bộ trưởng An ninh Kinh tế. Bà cũng lập kỷ lục là Bộ trưởng Nội vụ tại nhiệm lâu nhất, một chức danh bà đảm nhiệm qua nhiều nhiệm kỳ.
Bà Takaichi từ lâu được coi là biểu tượng của phe bảo thủ LDP với những chủ trương như tăng chi tiêu chính phủ, lập trường cứng rắn với Trung Quốc và mở rộng ngân sách quốc phòng.
Tuy nhiên, trong lần tranh cử chủ tịch đảng thứ ba, bà đã nỗ lực xây dựng hình ảnh ôn hòa hơn nhằm mở rộng sự ủng hộ nội bộ. Những tuần gần đây, bà nhiều lần gặp cựu Thủ tướng Taro Aso để tranh thủ sự ủng hộ, tương tự như chiến dịch năm ngoái.
Phát biểu tháng trước, bà Takaichi cho biết: "Tôi không muốn bị gắn mác là người bảo thủ cứng nhắc. Tôi thiên về bảo thủ ôn hòa hơn sau khi các đảng này xuất hiện" - ám chỉ đến Sanseito và Đảng Bảo thủ Nhật Bản mà bà không nêu tên trực tiếp.
Đến từ phe bảo thủ của LDP, việc một phụ nữ lần đầu lãnh đạo Nhật Bản có thể không đáp ứng kỳ vọng về tiến bộ giới. Giáo sư Yuki Tsuji từ Đại học Tokai cho biết bà Takaichi "không quan tâm đến quyền phụ nữ hay chính sách bình đẳng giới".
Về đối thủ là ông Koizumi, các chuyên gia lo ngại rằng dù có hình ảnh năng động và tân tiến trong chính sách và cuộc sống cá nhân, ông vẫn thiếu kinh nghiệm chính trị. Giáo sư danh dự Sadafumi Kawato từ Đại học Tokyo nhận định: "Ông Koizumi giỏi thể hiện tư tưởng cải cách nhưng kém trong tranh luận, nên khó duy trì sự ủng hộ lâu dài sau khi quốc hội khai mạc".
Lãnh đạo mới của LDP sẽ sớm đối mặt thử thách ngoại giao: cuộc gặp thượng đỉnh dự kiến cuối tháng 10 với Tổng thống Mỹ Donald Trump, người có thể yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng. Ông Trump sẽ tới Hàn Quốc dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC từ ngày 31/10.
Theo The Japan Times, The Guardian
