Nhiều năm trước, TP. HCM có một khu vực xây nhà không cần giấy phép xây dựng

Đường Lũy Bán Bích (quận Tân Phú, TP. HCM) là trục giao thông huyết mạch nối liền khu vực phía Đông và phía Tây thành phố. Dự án mở rộng và cải tạo tuyến đường này đã được UBND TP. HCM phê duyệt từ ngày 4/10/2007. Cùng với việc nâng cấp hạ tầng giao thông, chính quyền quận Tân Phú đồng thời triển khai thiết kế đô thị toàn tuyến nhằm quản lý kiến trúc theo hướng đồng bộ, hiện đại và đơn giản hóa thủ tục cấp phép xây dựng.

Theo báo Tuổi Trẻ, vào thời điểm cải tạo tuyến đường này, nếu không có quy định kiến trúc cụ thể, sau giải tỏa, người dân sẽ xây dựng nhà cửa theo nhu cầu riêng, dẫn đến tình trạng kiến trúc thiếu thống nhất, phá vỡ cảnh quan chung. Bên cạnh đó, việc buộc người dân phải tự lập hồ sơ và xin cấp phép xây dựng theo quy trình thông thường cũng làm kéo dài thời gian và phát sinh thủ tục. Từ đó, quận Tân Phú đề xuất áp dụng thiết kế đô thị như một công cụ thay thế giấy phép xây dựng, giúp người dân chỉ cần đăng ký xây dựng dựa trên mẫu thiết kế có sẵn, đã được phê duyệt.

Phạm vi thiết kế đô thị bao phủ toàn bộ trục Lũy Bán Bích dài 4,28km, từ đường Âu Cơ đến kênh Tân Hóa, đi qua các phường Tân Thành, Phú Thọ Hòa, Phú Thạnh, Hòa Thạnh, Hiệp Tân và Tân Thới Hòa.

Thời điểm khảo sát, hai bên tuyến đường chủ yếu là nhà ở cấp 3, cấp 4 cao từ 1–2 tầng, một số khu vực có nhà xưởng đã ngưng hoạt động. Trên cơ sở đánh giá hiện trạng từng đoạn, đơn vị tư vấn tiến hành xác lập các chỉ tiêu kỹ thuật cụ thể như chiều cao tối đa, mật độ xây dựng, khoảng lùi và vật liệu hoàn thiện. Riêng về tầng cao, nhà trên trục đường này được phép xây dựng tối đa 8 tầng, bao gồm tầng kỹ thuật và tầng lửng. Tầng trệt phải lùi vào 3,5m từ ranh lộ giới để dành hành lang thương mại, phần diện tích này không được xây tường, chỉ được đặt cột trụ.

>> Chính thức từ hôm nay, người dân Hà Nội không phải xếp hàng xin loại giấy phép này

Mặt đứng công trình được nghiên cứu theo mẫu thiết kế cụ thể cho từng phân đoạn. Người dân có thể lựa chọn trong số các mẫu được đơn vị tư vấn và các cơ quan chuyên môn đề xuất sau khi lấy ý kiến cộng đồng. Mẫu được chọn nhiều nhất sẽ được áp dụng thống nhất cho đoạn đường đó, đồng thời mỗi căn nhà sẽ có bản vẽ riêng, khi được chủ nhà và quận Tân Phú thống nhất sẽ có giá trị như một giấy phép xây dựng chính thức. Cách làm này giúp đảm bảo tính thẩm mỹ, đồng bộ kiến trúc toàn tuyến, tránh sự đơn điệu mà vẫn có tính đa dạng, linh hoạt theo từng khu vực.

Người dân khi có nhu cầu xây dựng chỉ cần nộp bản sao giấy chủ quyền nhà và đơn đăng ký xây dựng. Trường hợp chưa có giấy tờ nhà đất vẫn có thể đăng ký dựa trên cam kết ranh giới sử dụng đất. Nhờ có thiết kế đô thị sẵn, toàn bộ quy trình đăng ký chỉ mất khoảng 7 ngày, rút ngắn 13 ngày so với thời gian cấp phép xây dựng thông thường (chưa kể thời gian thực hiện bản vẽ).

Được biết, để đạt được hiệu quả như vậy, các đơn vị chức năng đã phải chuẩn bị trong khoảng 2 năm, bao gồm các khâu khảo sát, thiết kế chi tiết và lấy ý kiến người dân.