Nông dân 6 tỉnh được gì từ dự án sáng tạo xanh hơn 7 triệu euro?

Ngày 10/3 tại Cần Thơ diễn ra Hội nghị tổng kết dự án các trung tâm đổi mới sáng tạo xanh (GIC). Dự án do Bộ Hợp tác kinh tế và phát triển Đức tài trợ, tổng vốn đầu tư hơn 7 triệu euro, được triển khai từ năm 2021-2025 tại 6 tỉnh thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) gồm: An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang và Sóc Trăng.

Canh tác bền vững

Ông Lê Đức Thịnh - Cục trưởng Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) - cho biết, dự án thực hiện trên hai chuỗi giá trị nông sản chủ lực là lúa gạo và xoài, nhằm hỗ trợ cải thiện thu nhập cho nông hộ, giảm thiểu tác động môi trường, với các giải pháp tiên tiến về canh tác bền vững...

Một số kết quả trên mô hình sản xuất lúa cho thấy, lượng nước tiêu thụ giảm 28%, lượng phân bón hóa học giảm 8,6%, lượng phát thải khí nhà kính giảm 63% so với phương thức sản xuất truyền thống. Nông dân thu lợi nhuận trung bình cao hơn 8-11% so với ngoài mô hình.

Đối với mô hình xoài, lượng phân bón hóa học giảm 25%, thời gian bảo quản tăng 500% (từ 7 ngày lên 35 ngày), năng suất tăng 29%, thu nhập bình quân tăng 20%...

Mô hình lúa tham gia dự án tại HTX Thuận Thắng, TP Cần Thơ.

Ông Trần Thanh Tâm - Chi Cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN&MT Đồng Tháp - cho biết, lợi nhuận mô hình cao hơn bình quân gần 3 triệu đồng/ha, giảm giá thành sản xuất 449 đồng/kg so với canh tác truyền thống. Giảm phát thải khí nhà kính 2-3 tấn CO2/ha/vụ, giảm lượng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật 20-30%.

Nông dân thu gom rơm để sản xuất nấm, ủ phân hữu cơ... Mô hình sản xuất nấm thu lợi hơn 48 triệu đồng/1.000m2; sản xuất giá thể hữu cơ từ nguồn rơm sau trồng nấm cho lợi nhuận 120 triệu đồng/năm; áp dụng các giải pháp kỹ thuật trên xoài lãi cao hơn 26 triệu đồng/ha.

Theo ông Tâm, quá trình tham gia dự án cũng gặp những khó khăn do nông dân trực tiếp sản xuất đa số lớn tuổi, cách tiếp cận thông tin và thay đổi phương thức sản xuất chậm. Hợp tác xã (HTX), nông dân thiếu nguồn lực thực hiện cũng như đầu ra cho sản phẩm. Sản phẩm chất lượng tốt hơn nhưng giá bán không khác biệt, do vậy chưa tạo động lực cho nông dân, HTX cùng tham gia thực hiện, duy trì và nhân rộng.

Để tạo động lực cho nông dân, HTX thay đổi tư duy sản xuất, duy trì và nhân rộng mô hình, ông Tâm kiến nghị được hỗ trợ kết nối tiêu thụ để đầu ra ổn định, gia tăng tỷ trọng chế biến sâu, chế biến phụ phẩm nhằm tăng giá trị.

Thay đổi tư duy, phương thức sản xuất

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng cho rằng, phải lấy người nông dân, HTX làm chủ thể. Quan trọng nhất phải thay đổi tư duy và phương thức sản xuất, để đưa nền nông nghiệp chuyển hướng mạnh mẽ từ tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, nền nông nghiệp đa giá trị, tuần hoàn, bền vững.

Thứ trưởng Bộ NN&MT Võ Văn Hưng.

Theo ông Hưng, đổi mới sáng tạo, tăng trưởng xanh tất yếu phải hướng đến, để có một nền nông nghiệp xanh, cần có những giải pháp chiến lược căn cơ trước mắt và lâu dài. Không chỉ đáp yêu cầu khách quan còn đáp ứng mong mỏi của người nông dân.

Thứ trưởng Bộ NN&MT cho biết, người nông dân vốn dĩ rất chất phác, thật thà và cũng rất lương thiện. Niềm vui, nụ cười của người nông dân không chỉ khi được mùa, khi thu hoạch, còn khi sản phẩm của mình đến được người tiêu dùng chất lượng, an toàn.

“Cũng có khi họ cười nhưng chưa được thỏa mãn khi giá thị trường xuống thấp, họ cũng chưa cười được khi chưa đảm bảo an toàn về môi trường. Người nông dân chỉ cười mãn nguyện trên cánh đồng của họ khi tạo ra sản phẩm không những phục vụ cho họ, còn đưa lại giá trị, an toàn cho người khác” - ông Hưng nói.

Dịp này, Bộ NN&MT tặng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp nông nghiệp và phát triển nông thôn cho bà Sonja Esche - Trưởng nhóm nông nghiệp GIZ vì đã có công lao đóng góp cho sự phát triển của nông nghiệp nông thôn Việt Nam.

Ông Hưng đề nghị các địa phương trên kết quả dự án, tiếp tục nhân rộng. Bộ NN&MT với tinh thần đổi mới về cơ chế, thể chế, tháo bỏ những điểm nghẽn, những ràng buộc, có những giải pháp tổ chức thực hiện, hướng đến một nền nông nghiệp bền vững, hiệu quả hơn, khuyến khích đổi mới sáng tạo.

"Chúng ta không chỉ lo về khả năng sản xuất, về số lượng, còn phải nâng giá trị, từ chế biến, thương hiệu, hợp tác để đưa sản phẩm ra thị trường thế giới. Dư địa của chúng ta không chỉ sản lượng, người nông dân còn được thụ hưởng những giá trị khác như môi trường, du lịch nông nghiệp… Có như vậy mới nâng cao giá trị, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, người nông dân mới nở nụ cười mãn nguyện trên cánh đồng của họ và thực hiện đúng ý thức, trách nhiệm của họ đối với xã hội", Thứ trưởng Bộ NN&MT kết luận.

>>Vì sao gạo Việt xuất khẩu nhiều nhưng tiền thu về ít?