Phát hiện khu rừng cổ thụ hàng triệu năm trên hòn đảo không có cây

Theo thông tin từ CNN, quần đảo Falkland nằm ở Nam Đại Tây Dương, nổi tiếng với đặc điểm không có cây cối trong suốt hàng chục nghìn năm qua, chủ yếu chỉ có cây bụi và thảm thực vật thấp. Tuy nhiên, một phát hiện thú vị gần đây đã thu hút sự chú ý của giới khoa học.

Nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ Zoë Thomas, giảng viên địa lý vật lý tại Đại học Southampton (Vương quốc Anh), dẫn dắt đã phát hiện nhiều thân cây dài gần 6m nằm dưới lớp đất. Điều này đã làm dấy lên sự tò mò và mở ra khám phá mới về lịch sử của hòn đảo này.

Vào năm 2020, trong quá trình thực hiện công tác thực địa, nhóm của Tiến sĩ Thomas đã phát hiện nhiều thân cây trong một lớp than bùn tại một công trường xây dựng gần thủ đô Stanley. Bà Thomas đã bày tỏ rằng nhóm cảm thấy điều này thật kỳ lạ, vì quần đảo Falkland nổi tiếng với việc không có cây cối và địa hình nơi đây thì nhiều gió và cằn cỗi, điều này càng làm nổi bật sự đặc biệt của quần đảo.

Để tiếp tục điều tra, Tiến sĩ Thomas và các đồng nghiệp đã quay lại địa điểm phát hiện và bắt đầu thu thập những khúc gỗ lớn. Những khúc gỗ này được bảo quản tốt và có vẻ như là gỗ trôi dạt, nhưng khi xem xét lịch sử của quần đảo, nhóm nghiên cứu đã kết luận rằng những tàn tích này không thể đến từ thời hiện đại. Bà Thomas đã cho biết rằng việc phát hiện thân cây và cành cây khiến nhóm suy nghĩ rằng chúng có thể có nguồn gốc từ rất lâu trước đây, và họ khá chắc chắn rằng không có cây nào mọc ở đây trong một thời gian dài.

Báo cáo nghiên cứu, được công bố vào đầu tháng này trên tạp chí Antarctic Science, đã chỉ ra rằng sự hiện diện của các hóa thạch cây cho thấy quần đảo Falkland từng là nơi cư trú của một khu rừng mưa ôn đới - một hệ sinh thái hoàn toàn khác biệt so với điều kiện hiện tại của hòn đảo. Những phát hiện này không chỉ mở ra những câu chuyện mới về khu rừng bí ẩn mà còn có niên đại xa hơn so với những gì các nhà nghiên cứu từng tưởng tượng.

Khám phá khu rừng cổ đại

Khu rừng cổ đại vừa được phát hiện chứa đựng nhiều bí ẩn về lịch sử tự nhiên, với những cây còn lại đã quá già để xác định tuổi thọ bằng phương pháp carbon phóng xạ - một kỹ thuật có thể ước tính tuổi của vật chất hữu cơ lên tới 50.000 năm. Để tìm hiểu thêm, nhóm các nhà khoa học quốc tế đã chuyển sang nghiên cứu những hạt phấn hoa nhỏ bé được tìm thấy trong lớp than bùn.

Ông Michael Donovan, Giám đốc bộ sưu tập cổ thực vật học tại Bảo tàng Field ở Chicago, đã nói rằng phấn hoa hóa thạch chỉ ra một khoảng thời gian địa chất cụ thể, do đó sự hiện diện của nó có thể hỗ trợ xác định tuổi của địa điểm hóa thạch. Mặc dù ông Donovan không trực tiếp tham gia nghiên cứu này, nhưng những phát hiện từ nghiên cứu đã thu hút sự chú ý của giới khoa học.

Các nhà nghiên cứu đã vận chuyển phần gỗ còn lại cùng các mẫu than bùn đến phòng thí nghiệm tại Đại học New South Wales, Australia. Tại đây, họ sử dụng kính hiển vi điện tử để tạo ra những hình ảnh chi tiết về gỗ và các thành phần tế bào của nó.

Đồng thời, họ cũng phân tích nhiều loại bào tử được nén chặt và niêm phong trong lớp than bùn tương tự như gỗ. Qua nghiên cứu hồ sơ phấn hoa, các nhà khoa học đã xác định rằng thân cây và cành cây trong khu rừng này có niên đại từ 15 triệu đến 30 triệu năm.

Ông Donovan đã giải thích thêm, giới hạn độ tuổi của địa điểm nghiên cứu được ước tính dựa trên độ tuổi của các loài phấn hoa từ đá Patagonia và so sánh với các hệ thực vật có độ tuổi tương tự từ phía nam Patagonia và Nam Cực. Qua quá trình phân tích này, nhóm nghiên cứu còn có thể xác định được loài cây của khu rừng cổ đại. Các mẫu vật được phát hiện cho thấy khu rừng này có thể tương tự như những gì hiện đang tồn tại ở Patagonia, gợi ý rằng khí hậu tại quần đảo Falkland cách đây hàng triệu năm hẳn phải ẩm ướt và ấm áp hơn so với hiện tại.

Ông Thomas nhận định rằng, khí hậu ở khu vực này từng mát hơn so với những khu rừng nhiệt đới như Amazon, nhưng vẫn đủ để nuôi dưỡng một hệ sinh thái thực vật và động vật phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, theo ý kiến của ông Donovan, hiện tại quần đảo Falkland chủ yếu được bao phủ bởi đồng cỏ và không có cây bản địa. Các chứng cứ từ phấn hoa hóa thạch, bào tử và gỗ trong nghiên cứu này đã vẽ nên một bức tranh về môi trường cổ đại, cung cấp bằng chứng rõ ràng về sự tồn tại của những khu rừng mát mẻ, ẩm ướt trong quá khứ.

Biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng nghiêm trọng

Nghiên cứu gần đây cho thấy nguyên nhân chính xác khiến cây cối không thể phát triển trên quần đảo Falkland vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời đáp. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu, bao gồm bà Thomas và nhà sưu tập cổ thực vật Donovan, đã chỉ ra rằng gió mạnh từ các hòn đảo cùng với đất than bùn có tính axit là những yếu tố quan trọng góp phần vào tình trạng này.

Bà Thomas, với mục tiêu nghiên cứu ban đầu là tìm hiểu sự biến đổi môi trường tại quần đảo này trong suốt 20.000 năm qua, cho biết những đặc điểm độc đáo của vùng đất này làm nổi bật tầm quan trọng của nó trong nghiên cứu biến đổi khí hậu tại Nam bán cầu. Bà nhấn mạnh rằng sự phát triển của gió tây có thể ảnh hưởng đến băng ở Nam Cực, lưu thông khí quyển và các mô hình mưa.

Việc hiểu rõ cách mà những cơn gió này mạnh lên hay yếu đi trong quá khứ có thể cung cấp thông tin quý giá để dự đoán những thay đổi về khí hậu trong tương lai. Tuy nhiên, bà Thomas cũng nhận định rằng quần đảo này khó có khả năng phục hồi lại cảnh quan rừng như trước. Khu vực này dự kiến sẽ trở nên ấm hơn nhưng cũng khô hơn, gây ra những lo ngại về tình trạng xói mòn đất than bùn, vốn rất nhạy cảm với biến đổi khí hậu.